Jelle van Buuren bij Atlas over complotdenkers
Jelle van Buuren, universitair docent bij ISGA, was op 24 februari te gast bij Atlas en besprak hier de complotdenkers nu de zichtbaarder door sociale media groter is dan ooit.
Complotdenkers krijgen dankzij sociale media steeds een groter platform, ook de huidige situatie blijkt een ideale omstandigheid voor het opbloeien van complottheorieën. Maar hoe groot is deze groep complotdenkers in Nederland eigenlijk? Van Buuren vertelt dat het moeilijk aan te geven is hoe groot de groep precies is, mede omdat dit verschilt per idee en er geen profiel is voor complotdenkers. Maar ook de aantallen die er wel zijn zeggen niet alles. Dit komt omdat het per persoon nog verschilt in welke mate iemand een bepaald idee gelooft.
De coronacrisis blijkt een ideale omstandigheid voor complotdenkers omdat het onzekerheid en wantrouwen met zich meebrengt. Al het zekere is ons ontnomen, we zijn gebonden aan een avondklok en kunnen niet onze normale gang gaan. Complot denken biedt dan een antwoord voor de mensen die op zoek zijn naar een alternatieve verklaring om houvast en grip te krijgen op het leven.
Wat zit er achter de complotdenkers?
Van Buuren legt uit dat er ook een andere kant zit aan complotdenkers. Het is nu eenmaal geen gehele groep die allemaal hetzelfde zijn en we zouden ze niet moeten oordelen op die paar extreme verhalen die er bovenuit steken. Kritische en betrokken mensen die zich zorgen maken over de maatschappij vallen ook in deze groep en dit is belangrijk voor een democratie. Soms gaat het heel ver, maar we moeten ons niet blindstaren op die gevallen. Van Buuren raadt dus aan om te luisteren naar wat erachter zit. Het gaat ook om je eigen betrouwbaarheid en transparantie als overheid, de betrouwbaarheid die de maatschappij recent heeft gemist bij de toeslagenaffaire.
Bekijk hier het volledige fragment van Atlas
Jelle van Buuren is universitair docent aan de Universiteit Leiden - Institute of Security and Global Affairs. Zijn onderzoeksinteresses liggen onder andere in de Europese politiesamenwerking, samenwerking van inlichtingen en grensbeheer. In zijn huidige onderzoek gaat hij in op de vraag welke rol complotdenken speelt in processen van delegitimisering.