Marieke Liem in Elsevier over de 'verwarde' moordenaar
Onder invloed van een zware psychose plegen jaarlijks zo’n negen mensen een levensdelict. Volgens Gerlof Leistra en Marieke Liem, Hoogleraar Sociale Veerkracht en Veiligheid, blijkt dat type moorden verrassend stabiel.
Uit een analyse van de moordlijst van EW over de periode 2017-2020 blijkt dat het acht tot negen keer per jaar gebeurt dat mensen onder invloed van een psychose een levensdelict plegen. Vaak is er niet sprake van een duidelijk motief en wordt op de zitting pas duidelijk dat er sprake was van een psychose. In de berichtgeving over dit soort gevallen wordt vaak gesproken over verwarde personen. Bezwaar van dit psychiatriseren is o.a. dat op deze manier alle stoornissen op één hoop worden gegooid. Volgens Liem en Leistra moet er gekeken worden naar psychotische stoornissen om een goed beeld te schetsen van de mate waarin ‘extreme verwardheid’ een rol speelt bij levensdelicten. ‘Bij een psychose gaat het om een verstoord beeld van de werkelijkheid: mensen horen stemmen of zien dingen die er niet zijn.’
Onderschatting
Het aantal dodingen door patiënten met een psychose ligt vermoedelijk iets hoger dan acht tot negen keer per jaar. Dit heeft met onderschatting te maken. Zo’n 20 procent van alle zaken wordt niet opgelost. Ook wordt er na suïcide van de dader geen nader onderzoek gedaan, al lijkt er vaak sprake van een psychische stoornis. Tot slot geven Liem en Leistra aan dat miskwalificatie van de problematiek in de rapportage pro Justitia niet kan worden uitgesloten. Zo zijn er veel verdachten die niet willen mee werken aan een gedragskundig onderzoek en blijven zij op deze manier buiten beeld.
Voorkomen van levensdelicten
Het risico op het begaan van een levensdelict is vijftien keer hoger als een patiënt met een psychotische stroornis niet onder behandeling staat. Volgens Liem en Vinkers was driekwart van de verdachten ten tijde van het delict niet onder psychiatrische behandeling en gebruikten zij geen antipsychotica. Dit heeft er o.a. mee te maken dat psychotische patiënten vaak hun voorgeschreven medicatie weigeren. Liem en Leistra: ‘Hoe ernstig iemand onder invloed van een psychose ook kan ontsporen, met een goede en tijdige behandeling en met medicatietrouw is het mogelijk om het gevaar te bezweren.’
Lees het hele artikel hier
Marieke Liem is hoogleraar Geweld en Interventies aan de Universiteit Leiden, waar zij en haar team de Dutch Homicide Monitor coördineren. Haar onderzoeksinteresses hebben betrekking op interpersoonlijk geweld, met specifieke onderzoeksprojecten naar doding in gezinsverband (waaronder partnerdoding, kinderdoding en ouderdoding), de relatie tussen geweld en psychische stoornis, doding gevolgd door zelfdoding, de effecten van langdurige detentie op gewelddadige delinquenten, en internationaal vergelijkend onderzoek naar dodelijk geweld.