Arbeidsmigranten als oplossing voor krapte op de arbeidsmarkt: de voor- en nadelen
We hebben te maken met een historische krapte op de arbeidsmarkt. Is het een goed idee als arbeidsmigranten helpen dit probleem op te lossen? Twee Leidse hoogleraren Olaf van Vliet en Leo Lucassen komen hierover aan het woord in het BNR-programma De Nieuwe Wereld. Lucassen: ‘Migratie is een politiek giftig dossier.’
Europa vergrijst, vacatures worden niet meer opgevuld. De arbeidsmarkt kampt met een historisch hoge krapte die volgens Olaf van Vliet, hoogleraar Economie en programmaleider van het stimuleringsprogramma Social Citizenship & Migration, deels blijvend is. ‘De krapte op de arbeidsmarkt speelde al voor de coronacrisis in februari 2020. De werkloosheid zal de komende jaren wel gaan fluctueren, maar de onderliggende trend is er een van krapte. Steeds meer mensen in Nederland stoppen met werken omdat ze de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt.
Bijdrage aan groei economie
De vraag is dan of het inzetten van arbeidsmigranten dit probleem kan oplossen. Wat zijn de voor- en nadelen? ‘Het economisch effect is dat als er meer arbeidsmigranten in het land komen, de productie stijgt’, zegt Van Vliet in het programma. ‘Ze leveren dan een bijdrage aan de groei van de economie, maar dan gaat het wel om de economie als geheel. Niet alle groepen in de samenleving profiteren in dezelfde mate van de welvaartswinst en sommige groepen kunnen er ook op achteruit gaan.’
Oplossing voor de een, uitdaging voor de ander
Daarnaast zorgt de komst van meer arbeidsmigranten voor meer krapte op die andere markt die er in ons land niet florissant voor staat: de woningmarkt. Van Vliet: ‘Die markten liggen niet in elkaars verlengde. Arbeidsmigratie kan een oplossing zijn voor het een, maar een extra uitdaging voor de ander. In dit geval de woningmarkt. Dit zou een argument kunnen zijn om genuanceerder naar arbeidsmigratie te kijken dan alleen vanuit het argument van de bijdrage aan de groei van de economie.’
Uitbuiting tegengaan
Hoogleraar Arbeids- en migratiegeschiedenis en directeur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Leo Lucassen, pleit voor een betere controle als we ook te maken krijgen met een grotere inzet van arbeidsmigranten. Lucassen: ‘Er wordt op allerlei manieren misbruik gemaakt van mensen met tijdelijke arbeidsvergunningen. Door arbeidsbureaus, recruiters en door werkgevers zelf, dus er moeten zeker strengere controles komen tegen uitbuiting.’
Nuchter beleid
Dan zal er ook politiek anders aangekeken moeten worden tegen de komst van arbeidsmigranten. ‘Migratie is een giftig dossier. Er wordt hier eerder een ontmoedigingsbeleid gevoerd omdat men bang is voor een aanzuigende werking. Dat staat een nuchter beleid in de weg. In bijvoorbeeld Duitsland wordt een veel minder negatief debat over migratie gevoerd en worden migranten ook veel eerder ingezet op de skills die ze hebben, terwijl het bij ons vooral gaat om de aanvraag en het krijgen van een status. Daar is de inzet gericht op het zo snel mogelijk integreren. Ik acht het niet onvoorstelbaar dat dat ook hier nog gaat gebeuren.’
De hele uitzending is hier terug te luisteren: https://www.bnr.nl/podcast/de-nieuwe-wereld