Universiteit Leiden

nl en

Medewerkerssymposium studentenwelzijn: ‘Werken aan een gezonde, betrokken en lerende gemeenschap’

Meer dan 200 medewerkers van de Universiteit Leiden gingen tijdens het Medewerkerssymposium Studentenwelzijn met elkaar én met studenten in gesprek. In diverse workshops en lezingen bespraken docenten, studieadviseurs, studentendecanen en andere collega’s hoe zij bij kunnen dragen aan het welzijn van onze studenten. 

Structurele problemen

Tijdens de coronacrisis zijn de psychische problemen toegenomen, maar ook daarvoor speelden er al problemen bij een groot deel van de studenten. Schrijver Toske Andreoli beschreef in haar keynote speech de structurele problemen die volgens haar leiden tot psychische problemen bij studenten. Andreoli zag tijdens haar studietijd veel studenten worstelen met depressies, angstklachten en prestatiedruk en schreef haar scriptie over studentenwelzijn. In haar boek De mooiste tijd van je leven? biedt zij een nieuw perspectief op studiestress.

‘Er is een taboe op middelmatigheid gekomen.’

De aanpak van universiteiten is volgens Andreoli te veel gericht op individuele studenten die al problemen hebben. Als bij een studie de helft van de studenten uitvalt, kan dat volgens haar onmogelijk alleen door ‘persoonlijke problemen’ komen. Zij heeft in haar onderzoek drie structurele problemen geïdentificeerd: prestatiedruk, gebrek aan ritme en discipline, en een gebrek aan sociale cohesie.

Prestatiedruk

‘Er is een taboe op middelmatigheid gekomen’, zo ziet Andreoli. Werkgevers vinden het belangrijk dat studenten meerdere stages, bestuursfuncties, commissies en buitenlandervaring op hun cv hebben staan. Zelfs voor reguliere masteropleidingen moeten studenten een bepaald cijfergemiddelde behaald hebben. Inmiddels heeft iedere universiteit een honoursprogramma opgetuigd, alleen voor de meest getalenteerde en gemotiveerde studenten. Dat verhoogt de druk om te presteren enorm. Om die druk te verlagen, zou het volgens de schrijver helpen als het bindend studieadvies (bsa) wordt afgeschaft.

'Studenten gaan over hun grenzen heen.'

De prestatiedruk is niet alleen toegenomen in de studie, maar ook qua levensstijl is er meer streven en ambitie. Andreoli: ‘Je eet niet meer gewoon een boterham, maar een gemealprepte salade tijdens de lunch. Perfectionisme is er ook op het gebied van voeding en sport. Het leidt tot overactiviteit. Studenten gaan over hun grenzen heen.’

Veel tijd om zelf in te delen

Studenten hebben veel tijd die ze zelf moeten indelen. Sommigen worden daar erg passief van, weet Andreoli. Er ontstaat een gebrek aan ritme in het studentenleven. Het is daarom belangrijk om afspraken te maken met studenten en ze aan die beloftes te houden. Daarbij kan het ook helpen om te studeren onder toezicht, zoals bij het project StudyShare in Amsterdam.

Sociale cohesie

In folders van universiteiten staan studenten vaak lachend met elkaar op de foto. In de realiteit is er volgens Andreoli echter maar weinig gezamenlijkheid en soms juist eenzaamheid. Uit onderzoek blijkt dat studenten die weinig binding hebben, vaker last hebben van angst- en depressieklachten. Om sociale cohesie te bevorderen kan de universiteit zorgen voor meer contacturen en kleinere groepen. Ook een informele aanwezigheidsplicht kan helpen, net als een eigen gebouw en kantine per opleiding.

Hester Bijl

Rector Hester Bijl stond in haar speech stil bij het belang van preventie en signalering.  ‘Het thema welzijn heeft een prominente plek gekregen in het nieuwe strategisch plan. Werken aan een gezonde, betrokken en lerende gemeenschap, dat is onze focus.’

Bijl benoemde de stappen die de universiteit de laatste tijd heeft genomen om het studentenwelzijn te verbeteren. Zo heeft elke faculteit een wellbeing officer aangenomen. Ook wordt er samengewerkt met externe partners zoals gemeenten, GGD en studentenverenigingen. Voor studenten zijn er steungroepen opgericht en buddysystemen opgezet. Ook biedt het Caring Universities-platform een e-healthprogramma aan waarmee studenten kunnen leren om bijvoorbeeld uitstelgedrag en stress aan te pakken.

Workshops

Tijdens het symposium konden deelnemers kiezen uit 10 workshops, verdeeld over twee rondes. Studieadviseur Charlotte Rosalie stond in één van die workshops stil bij het ‘contract’ dat medewerkers van de universiteit met hun studenten hebben. Rosalie: 'Wanneer je met een student in contact treedt, is het belangrijk om te achterhalen waar ze voor komen. Dan kan jij duidelijk aangeven wat je wel of niet kan betekenen voor hen.

Het is volgens haar belangrijk om te zorgen dat studenten na het gesprek naar buiten gaan met iets waar ze wat aan hebben. ‘We denken al snel te weten wat de student wil. In de workshop wil ik tools aanreiken waarmee je echt het gesprek aan kan gaan. Dat is niet alleen belangrijk voor studieadviseurs, decanen en psychologen, maar ook voor docenten.'

'Ik zie burn-outs, depressies, suïcidale gedachten, angststoornissen, paniekaanvallen, noem het maar op.'

In haar functie als studieadviseur ziet Rosalie veel mentale problemen bij studenten. 'Ik kan een hele rits aan klachten opnoemen. Ik zie motivatieproblematiek, burn-outs, depressies, suïcidale gedachten, angststoornissen, paniekaanvallen, noem het maar op.'

Veel van die klachten komen volgens Rosalie voort uit het gevoel dat studenten 'er iets van moeten maken', terwijl dat soms niet lukt. 'Ze willen niet afgaan ten opzichte van de mensen in hun omgeving. Het gaat om schaamte en angst. Ze hebben vaak weinig contact met hun eigen behoeftes, verlangens en doelen.' Om het studentenwelzijn te verbeteren, is het volgens Rosalie belangrijk om studenten bewust te maken van hun patronen en de sturing achter hun gedrag. Zo kunnen studenten steeds meer ontdekken en kiezen voor wat hén werkt.’

Hoe ga je het gesprek aan?

GGZ Rivierduinen organiseerde een workshop ‘Hoe ga je het gesprek aan?’ Een van de deelnemers was docent Iris Broeckx. ‘In de workshop leerden we een aantal technieken, zoals LSD: luisteren, samenvatten, doorvragen. Wat zijn je taken als docent en tot waar ga je? En naar wie kun je doorverwijzen? Dat vind ik zelf erg lastig.’

Broeckx is naast docent ook tutor voor eerstejaars. ‘Je voelt je verantwoordelijk voor je studenten en je hebt een band met ze. Dan is het lastig om bij sommige problemen niet zelf het gesprek aan te gaan, maar door te verwijzen naar de studieadviseur of de studentpsycholoog. Daar gaven ze in de workshop wel duidelijke handvatten voor, zoals de routekaart met daarop wat het aanbod is aan hulp binnen en buiten de universiteit.’

Tijdens het symposium werd de nieuwe webpagina gelanceerd waarop medewerkers alle informatie kunnen vinden over studentenwelzijn, waaronder de Roadmap studentenwelzijn voor medewerkers.

Bekijk de video

Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.

Bekijk de video op de oorspronkelijke website of
Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.