ERC-grant voor Jan Vonk: ‘Wiskunde is de krachtigste taal die ons universum beschrijft’
Op 22 november ontving Leids wetenschapper Jan Vonk een ERC starting grant voor zijn onderzoek naar de bouwstenen van de wiskunde. Deze beurs is niet zijn eerste dit jaar: in juli ontving Vonk namelijk ook al een Vidi-beurs van NWO. Vier vragen aan deze dubbele prijswinnaar.
Wat voor onderzoek ga je doen met deze beurs?
‘Ik ga op zoek naar algemene ‘singuliere moduli’. Dit is een behoorlijk abstract begrip, dat een soort brug voorspelt tussen verschillende wiskundige disciplines zoals bijvoorbeeld meetkunde en getaltheorie. Zo'n brug leidt vaak tot verrassende inzichten.
Zo gebruikten wetenschappers afgelopen augustus wiskundig onderzoek uit de 19e eeuw over dit onderwerp om een modern cryptosysteem te kraken. Dat veroorzaakte een wereldwijde schokgolf omdat men eigenlijk dacht dat het onkraakbaar zou zijn, zelfs met quantumcomputers. Met mijn project wil ik bijdragen aan de zoektocht naar singuliere moduli, een zoektocht die ons door de eeuwen heen al zoveel krachtige inzichten heeft gebracht.’
We maken allemaal dagelijks gebruik van het vakgebied waarin ik werkzaam ben
Hoe belangrijk is deze beurs voor jou?
‘Deze beurs betekent enorm veel. Ze geeft me namelijk de mogelijkheid een groep onderzoekers samen te brengen die aan de slag gaat om het project uit te voeren. Wiskunde is op sommige vlakken een buitenbeentje in de wetenschap, in dit geval bijvoorbeeld omdat de materiële kosten van wiskundig onderzoek niet zo hoog liggen.
We investeren daarom vooral in personeel, en dan staat het samenstellen van de juiste ploeg centraal. Voor dit project is bijvoorbeeld een unieke combinatie nodig: energieke jonge onderzoekers met expertises in gebieden die we niet zo vaak combineren.’
Wat is precies de maatschappelijke relevantie van je onderzoek?
‘Wiskunde is een van de krachtigste middelen om de wereld mee te beschrijven. Het is een taal die ons universum op fundamentele wijze beschrijft. De toepasbaarheid komt vooral uit het feit dat wiskunde zo abstract en tijdloos is.
Daardoor heeft fundamenteel onderzoek in de wiskunde vaak niet een enkele specifieke maatschappelijke toepassing, maar kan ze wel eeuwig relevant blijven. De toepasbaarheid van wiskunde kan voortdurend blijven veranderen, afhankelijk van wat de maatschappij wil.
De meesten van ons staan er waarschijnlijk niet bij stil, maar we maken op dit moment allemaal dagelijks gebruik van het vakgebied waarin ik werkzaam ben. Denk bijvoorbeeld aan wat er achter de schermen gebeurt wanneer je je e-mail checkt of een online betaling doet.’
Twee grote beurzen in een jaar, hoe ga je dat combineren?
‘Zelf ben ik enorm enthousiast over de nieuwe aanpak die ik in dit project wil toepassen, en het doet me natuurlijk veel plezier dat zowel NWO als ERC me willen steunen om deze ideeën uit te voeren. Tijdens het aanvragen ging ik er uiteraard niet van uit dat ik beide beurzen toegekend zou krijgen. We moeten dus even nauwkeurig bekijken hoe dit er praktisch uit zal moeten gaan zien. Ik heb er in elk geval heel veel zin in! Ik ben zowel de NWO als ERC enorm dankbaar voor deze kansen.’