In memoriam: Jan de Jongste (1936-2023)
Vandaag bereikte het Instituut en de Sectie Nederlandse Geschiedenis het droevige bericht dat onze oud-collega dr. Jan de Jongste op 9 februari 2023 in zijn woonplaats Oegstgeest is overleden. Jan was van 1 januari 1964 tot aan zijn pensioen op 1 februari 2001 verbonden aan het Instituut voor Geschiedenis van de Leidse Universiteit.
Jan de Jongste werd in 1936 geboren in de buurtschap Vinkenbuurt bij Ommen en studeerde geschiedenis in Leiden en Kopenhagen. Hij trad in 1964 aan als ‘gewoon’ wetenschappelijk medewerker naast hoogleraar Vaderlandse Geschiedenis Ivo Schöffer, die hem van het gymnasium in Leeuwarden terug naar Leiden had gehaald. Hij kreeg de opdracht om, onder strikte geheimhouding, interviews af te nemen van sleutelfiguren binnen de Leidse universiteit tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nadat het embargo van 50 jaar was verlopen, heeft Willem Otterspeer zijn studie Horzelnest (2019) op deze interviews gebaseerd; en zijn boek aan Jan opgedragen.
In 1984 promoveerde Jan de Jongste cum laude op Onrust aan het Spaarne, een studie van de economische, sociale en politieke ontwikkelingen in Haarlem omstreeks 1750; over het regentenbewind, de schutterij, oligarchisering en factievorming in de eerste helft van de 18de eeuw. Daarnaast was hij als redactiesecretaris van het Tijdschrift voor Geschiedenis jarenlang een spil in het wetenschappelijk netwerk van historici in Nederland en Vlaanderen.
Zijn Leidse collega’s herinneren zich Jan als ‘rots in de branding’, een aimabele en loyale collega, die ook zeer betrokken was bij de organisatie en het bestuur van de vakgroep. Binnen de opleiding gaf hij 37 jaar lang colleges over alle aspecten en alle perioden van de Nederlandse geschiedenis, zoals dat indertijd gebruikelijk was. Generaties historici heeft hij aan zich verplicht. Jan wordt overleefd door zijn twee kinderen, en zijn vrouw en onze oud-collega Els Jacobs.