Wanneer wordt de salarisverhoging uitbetaald? En zes andere vragen over de nieuwe CAO
Eind juli hebben vakbonden en universiteiten een definitief CAO-akkoord gesloten, met afspraken over een hoger salaris, meer vaste contracten en een inclusievere verlofregeling. Collega’s van de afdeling HR en vakbond FNV lichten toe hoe het akkoord tot stand kwam, wat we van de afspraken kunnen verwachten en wanneer we die felbegeerde loonsverhoging op ons salarisstrookje zien.
De kogel is door de kerk: we hebben een nieuw CAO akkoord. Is daarmee alles afgerond?
Niet helemaal. Er is een akkoord gesloten op basis van hoofdlijnen en die moeten door de CAO-partijen nog verder worden uitgewerkt in een definitieve CAO-tekst. Sommige afspraken, zoals de loonsverhoging en de eenmalige uitkering, zijn immers heel concreet en kunnen snel worden opgepakt en uitgevoerd. Maar andere afspraken vergen meer tijd en afstemming. ‘Neem bijvoorbeeld het nieuwe transitieverlof’, zegt teamleider arbeidsvoorwaarden & arbeidsrelaties Beatrix Pehlemann. ‘We zijn blij dat cao-partijen hierover, vooruitlopend op landelijke wetgeving, een afspraak hebben gemaakt en weten nu dus dat deze regeling er komt. Maar hoeveel loon wordt er tijdens het verlof doorbetaald? En voor hoeveel weken? Deze details zullen de universiteiten en de vakbonden uiterlijk eind september uitwerken in een definitieve CAO-tekst.’
Is het nu dan maar afwachten voor de afdeling HR totdat de CAO-tekst er is?
Zeker niet, zegt Beatrix. ‘Ondertussen inventariseren wij hoe alle afspraken zich verhouden tot bestaand beleid en tot processen, zodat we dit als de CAO-tekst er is op kunnen pakken. Dit doen we natuurlijk niet alleen, maar samen met collega’s in de universiteit. Ook zijn we bezig met het inventariseren van onduidelijkheden of uitvoeringstechnische vragen, zodat koepelvereniging Universiteiten van Nederland deze mee kan nemen in de gesprekken over de CAO-tekst.’
‘Sommige afspraken zijn heel concreet en kunnen snel worden uitgevoerd, andere afspraken vergen meer tijd en afstemming.’
Hoe gaat het verder zodra de CAO-tekst beschikbaar is?
Ook dan is de invoering nog geen kwestie van één druk op een knop. ‘Het gaat enerzijds om het technisch inrichten of aanpassen van systemen’, zegt Beatrix. ‘Een voorbeeld daarvan is de afspraak om de eindejaarsuitkering vanaf 2024 in november uit te keren. Wat betekent dit voor de opbouw? Hoe bepaal je het in het kalenderjaar ontvangen salaris? Het salaris over december is dan immers nog niet bekend. Anderzijds heeft het ook te maken met zorgvuldigheid. Een deel van de CAO-afspraken is helder, andere vergen meer tijd. Idealiter voeren we de afspraken in op een manier waar iedereen blij van wordt en dat vereist een goede afstemming met de faculteiten, expertisecentra en soms ook met de vakbonden in het Lokaal Overleg.
Wel biedt het CAO-akkoord in ieder geval mooie haakjes om het Leidse arbeidsvoorwaarden- en personeelsbeleid verder vorm te geven, vindt Beatrix. ‘In dat opzicht is het ook mooi om te zien dat CAO-partijen bijvoorbeeld ten aanzien van vaste contracten voor docenten eenzelfde beweging beogen als we in Leiden hebben ingezet. Ik zie het als een compliment voor het beleid dat de afgelopen maanden binnen en door de organisatie is vormgegeven.’
De vorige CAO liep op 31 maart af. Waarom heeft het vier maanden geduurd om tot een nieuw akkoord te komen?
Daar zijn verschillende redenen voor, zegt docent International Studies en FNV-vakbondsfunctionaris Arnout van Ree. ‘Een daarvan is dat de overheid dit jaar pas in april liet weten hoeveel geld universiteiten erbij kregen om de salarissen te corrigeren voor inflatie. Wat ook meespeelt is dat er vorig jaar in verband met de hoge inflatie en de oorlog in Oekraïne een spoedakkoord is gesloten en er alleen afspraken zijn gemaakt over het salaris. Daardoor is voor een aantal grote onderwerpen, zoals het aandeel tijdelijke contracten en de hoge werkdruk, op de pauzeknop gedrukt. Over die onderwerpen kwamen de vakbonden en werkgevers dit jaar alsnog tegenover elkaar te staan.’
Wel heeft Arnout goede hoop dat het volgend jaar sneller zal gaan. ‘Die afspraken worden nu al gepland. Vier maanden na de deadline is wel echt uitzonderlijk, maar het duurde nu eenmaal meerdere gespreksrondes voordat iedereen het met elkaar eens was. Mede daarom zou de FNV het liefst zien dat de lonen automatisch meestijgen met de inflatie.’
‘Met het inwisselbaar maken van Goede Vrijdag wordt onze verlofregeling inclusiever.’
Is de FNV tevreden met de uitkomst?
‘Ja en nee…’, zegt Arnout. ‘Diversiteit en inclusie is een belangrijk onderwerp, maar was de laatste jaren aan de CAO-tafel ook een beetje een ondergeschoven kindje. Het transitieverlof is daarom een mooie winst, want voor zoiets ingrijpends moet die ruimte er gewoon zijn. Ook met het inwisselbaar maken van Goede Vrijdag voor een andere feest- of gedenkdag wordt onze verlofregeling inclusiever. We hebben immers een diverse groep collega’s met eigen religieuze en persoonlijke overtuigingen. Met betrekking tot de tijdelijke docentcontracten had ik op meer gehoopt. Het aandeel docenten met een tijdelijk contract gaat nu terug naar 13,5%, maar over het hele onderwijzend personeel zijn dat nog steeds heel veel mensen. De Universiteit Leiden is op dit punt gelukkig al wel vooruitstrevend geweest, door docenten die structureel werk verrichten vorig jaar al een vast contract te geven.’
Wanneer kunnen medewerkers het verhoogde salaris en de eenmalige uitkering verwachten?
Dit gebeurt in september, met terugwerkende kracht per 1 augustus. ‘De uitbetaling van de salarisverhoging en van de eenmalige uitkering aan onze medewerkers heeft prioriteit’, zegt Beatrix. ‘Daarom hadden we daar vooruitlopend op dit definitieve akkoord al wat processen voor in de steigers staan en was het enkel nog wachten op de definitieve salaristabellen van Universiteiten van Nederland.’
De inzet was wel om de salarisverhoging met terugwerkende kracht vanaf 1 april door te voeren, licht Arnout toe. ‘Maar dit is uiteindelijk niet gelukt. Als compensatie is de eenmalige uitkering afgesproken. Er is bij onderhandelingen natuurlijk altijd ruimte voor verbetering, maar het belangrijkste is dat er nu een loonafspraak is, vooral voor de collega’s in de lagere salarisschalen.’
Hoe kunnen medewerkers meedenken over toekomstige CAO-afspraken?
Door lid te worden van een vakbond, roept Arnout op. ‘Je bent als medewerker immers wel gebonden aan de CAO, maar zonder lidmaatschap heb je geen stemrecht. De lidmaatschapskosten kun je grotendeels terugkrijgen via je secundaire arbeidsvoorwaarden en het biedt je juridische rechtsbijstand. Hoe meer leden, hoe sterker onze stem aan de onderhandelingstafel. En ook dat heeft weer gevolgen voor de duur van de onderhandelingen en de afspraken die worden gemaakt.’
Het definitieve akkoord voor de CAO Nederlandse Universiteiten 2023-2024 lees je hier.
Vakbonden in Lokaal Overleg
In het Lokaal Overleg zijn de werknemers van de Universiteit Leiden vertegenwoordigd door vier vakbonden: AOb, CNV Overheid, FNV Overheid en AC/FBZ. Op landelijk niveau maken de vakbonden afspraken met de universiteiten; zo sluiten ze, namens jou, de CAO Nederlandse Universiteiten af. Op lokaal niveau maken de vakbonden verdere afspraken met het College van Bestuur in het Lokaal Overleg. Zelf kun je bij de vakbond terecht met vragen die verband houden met jouw werk- en arbeidsomstandigheden.
Wil je meer weten over de vakbonden en het Lokaal Overleg? Bezoek de medewerkerspagina.
Tekst: Evelien Flink
Bannerfoto: Monique Shaw