401 zoekresultaten voor “astronomie” in de Publieke website
-
Astronomen zien ster met stofschijf die nog steeds groeit
Een internationaal team van sterrenkundigen waaronder ook Leidse wetenschappers publiceert het beeld van een jonge ster met een omringende stofschijf die nog steeds gevoerd wordt vanuit de omgeving. Het verschijnsel rond de ster SU Aur kan verklaren waarom zoveel exoplaneten niet netjes uitgelijnd zijn…
-
LOFAR-antennes onthullen gigantische gloed van radiostraling rond cluster van sterrenstelsels
Een Nederlands-Italiaans-Duits team van sterrenkundigen heeft een enorme gloed van radiostraling waargenomen rond een cluster van duizenden sterrenstelsels. Hiervoor richtten ze achttien nachten lang duizenden LOFAR-antennes op een gebied ter grootte van vier volle manen. Het is voor het eerst dat sterrenkundigen…
-
ALMA: sterrenkundige doorbraken met Leidse inbreng
Sterrenkundige Ewine van Dishoeck stond aan de wieg van ALMA, de grootste radiotelescoop ter wereld. Op 13 maart 2013 was de officiële ingebruikname. Vanaf de basis in Chili kan nu het ontstaan van planeten worden waargenomen.
-
Planeet gevonden die te groot is voor zijn moederster
De ontdekking van een planeet die veel te groot is voor zijn zon tart de modellen over de vorming van zonnestelsels en planeten. In een artikel in Science rapporteren onderzoekers, onder wie Yamila Miguel van de Sterrewacht, de ontdekking van een planeet die meer dan dertien keer zo zwaar is als de…
-
Astrochemici onthullen de magnetische geheimen van methanol
Een belangrijke puzzel in de astrochemie is opgelost: theoretisch chemici en astronomen zijn erin geslaagd te bepalen hoe ze met methanol magneetvelden in de ruimte kunnen meten. Dit geeft een nieuwe methode om de geboorte van sterren en planeten te onderzoeken. De onderzoekers, onder wie Leids hoogleraar…
-
Frits van Oostrom: ‘Als je niet online bent, ben je dood’
De neerlandistiek moet zo snel mogelijk een digitale inhaalslag maken, wil zij nog relevant blijven voor toekomstige generaties. Dat betoogt historisch letterkundige Frits van Oostrom tijdens de Bert van Selm-lezing op dinsdag 6 september.
-
Astronomen zien twee planeten puinruimen rondom jonge ster
Wetenschappers onder leiding van Leids astronoom Sebastiaan Haffert hebben een afbeelding gemaakt van twee planeten die als een stofzuiger een spoor trekken in de planeetvormende schijf rond een jonge ster. Het is pas het tweede keer dat het gelukt is een meervoudig exoplaneetsysteem direct te fotog…
-
Luister hoe we vanuit de Oude Sterrewacht naar Saturnus kijken
Stokstaartjes is een podcast voor nieuwsgierige kinderen over wetenschap! De tweede serie van Stokstaartjes gaat over de ruimte. Elke vrijdag in november komt een nieuwe aflevering online. Vandaag verschijnt de derde aflevering in de serie, waarbij we vanuit de Oude Sterrewacht gaan proberen naar Saturnus…
-
First Light voor 3D-spectrograaf MUSE
De 3D-spectrograaf Multi Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) is met succes geïnstalleerd en in gebruik genomen op de Very Large Telescope op Cerro Paranal, Chili. MUSE heeft tijdens zijn eerste waarnemingsperiode gekeken naar verre sterrenstelsels, heldere sterren en andere testobjecten. De Sterrewacht…
-
Allereerste sterrenstelsels draaiden als de Melkweg
De vroegste sterrenstelsels in het heelal lijken op een draaikolk, vergelijkbaar met ons eigen sterrenstelsel de Melkweg. Dat ontdekte een internationaal team astronomen uit onder andere Leiden.
-
‘Niet technologie, maar wijzelf moeten onze toekomst vormgeven’
Reizen in zelfrijdende auto’s of beter functioneren door slimme implantaten onder de huid. Nieuwe technologie kan veel bieden, maar we moeten ons niet laten overrompelen. Dat stelt Bart Custers, hoogleraar Law and Data Science, in zijn oratie op 21 mei. ‘Er is te weinig discussie over hoe we de toekomst…
-
Muurformule over Huygens’ slinger staat op De Brandmeester
De zevende Leidse muurformule is af. Muurkunstenaars Ben Walenkamp en Jan Willem Bruins hebben de slingerformule van Christiaan Huygens de afgelopen weken aangebracht op De Brandmeester, een oude brandweertoren in de Plaatsteeg, achter de Breestraat in Leiden.
-
James Webb Space Telescope ziet zandwolken op ‘suikerspinplaneet’ WASP-107b
Een team van Europese astronomen heeft een weersysteem op basis van silicaat gevonden op een wollige gasplaneet rond de ster WASP-107. Het is voor het eerst dat astronomen zandwolken en -regen vinden. Ze concluderen bovendien dat de temperatuur dieper in de atmosfeer snel stijgt. 'De aanwezigheid van…
-
Student sterrenkunde krijgt een 10 voor onderzoek naar chaotische zwarte gaten
De Leidse masterstudent Arend Moerman heeft een tien gekregen voor zijn afstudeeronderzoek naar de simulatie van de chaotische interacties van drie zwarte gaten. Uit de simulaties blijkt dat lichtere zwarte gaten elkaar meestal wegslingeren, terwijl zwaardere vooral samensmelten. Het onderzoek, een…
-
Waterdamp verraadt hoe sterren ontstaan rond zwart gat in het vroege heelal
Een internationaal team onder leiding van de Leidse sterrenkundige Paul van der Werf heeft ontdekt dat zich rond een zwart gat in het jonge heelal een ondoorzichtige schijf van gas en stof bevindt waarin in hoog tempo jonge sterren ontstaan. Het team deed de onverwachte ontdekking bij een succesvolle…
-
Eerste Nederlands onderdeel van reuzenstelescoop E-ELT doorstaat alle tests
De eerste Nederlandse bijdrage aan de toekomstige European Extremely Large Telescope (E-ELT) is succesvol getest. Het gaat om de 'chopper', een zeer wendbaar spiegeltje dat is ontwikkeld door een samenwerkingsverband van universiteiten, technologische instituten en het bedrijfsleven. Het high techspiegeltje…
-
3D-beweging van sterren in nabij stelsel gemeten
Voor het eerst is het gelukt de driedimensionale beweging van individuele sterren in een sterrenstelsel buiten de Melkweg te meten. Een Gronings-Leidse onderzoek geeft een inkijkje in de verdeling van de donkere materie die het stelsel domineert. Ze publiceren hun bevindingen op 27 november in Nature…
-
Hemelse aardkloten en komeetgekte in expositie Van Dishoeck
Een maansteen van de Apollo 17-missie, antieke globes en de kosmos volgens Wassily Kandinsky. Ewine van Dishoeck, hoogleraar Moleculaire astrofysica, stelde een indrukwekkende expositie samen in Rijksmuseum Boerhaave.
-
Leidse Sterrewacht start samenwerking met Universiteit van Antioquia in Colombia
Een nieuwe samenwerking tussen de Universiteit van Antioquia in Medellín (Colombia) en de Leidse Sterrewacht is van start gegaan. De samenwerking, die in eerste instantie vijf jaar duurt, is opgezet om de ontwikkeling te stimuleren en de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek in de sterrenkunde te…
-
Student schoont archiefdata op en onthult twee stellaire cocons
Tijdens het bestuderen van zestien jaar aan meetgegevens van jonge sterren ontdekte de Leidse masterstudent Sam de Regt dat twee van die sterren nog gehuld waren in geboortewolken. Nog niet eerder bracht iemand deze twee sterren zo scherp in beeld. Hij publiceert zijn opschoonmethode en de nieuwe afbeeldingen…
-
Spotlight op de Pre-University Classes deel 3: Gouden glorie van de Islam
'Marmeren gebouwen en gouden paleizen met gordijnen van brokaat: het doet je misschien vooral denken aan duizend en één nacht. Maar dit is niet slechts een sprookje, want het Bagdad in de 9e eeuw zag er in werkelijkheid zo uit! Met de huidige chaos in het Midden-Oosten zou je bijna niet beseffen dat…
-
Poollicht bij negentien sterren hint op verborgen exoplaneten
Een internationaal team van wetenschappers waaronder de Leidse Joseph Callingham heeft met behulp van radiotelescopen negentien rode dwergsterren ontdekt die onverwacht radiogolven uitzenden. De uitbarstingen ontstaan mogelijk door interactie met exoplaneten. De resultaten van het onderzoek staan in…
-
23 landen aanwezig tijdens Universe Awareness International Workshop
65 communicatoren, educatoren, docenten en sterrenkundigen uit 23 landen van over de hele wereld namen deel aan de Universe Awareness (UNAWE) Internationale Workshop. De workshop vond plaats van 5-9 oktober aan de Leidse Sterrewacht en was onderdeel van de United Nations World Space Week.
-
Astronomen brengen spinrag van kosmisch web in kaart
Een internationaal team van astronomen van onder andere de Leidse Sterrewacht, heeft voor het eerst een stukje van het donkere, kosmisch web in kaart gebracht. Het onderzoek versterkt de hypothese dat het jonge heelal bestond uit enorme aantallen, kleine groepjes pasgevormde sterren. De astronomen publiceren…
-
Tentoonstelling schijnt licht op een eeuw aan astronomische ontdekkingen
In de tentoonstelling Above and Beyond zijn de belangrijkste en meest verrassende sterrenkundige doorbraken te zien die wetenschap, technologie en cultuur in de afgelopen eeuw hebben gevormd. Deze tentoonstelling is opgezet naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Internationale Astronomische…
-
Innovatief ICT-onderzoek om geschiedenis van heelal te begrijpen
Radiosignalen die de 'Square Kilometre Array' (SKA) telescoop gaat opvangen, zullen worden verstoord door onze ionosfeer. Huub Röttgering en Joost Kok, wetenschappelijk directeuren van de Leidse Sterrewacht en het Leiden Institute for Advanced Computer Science (LIACS), gaan met een NWO-subsidie onderzoeken…
-
Reeds lang uitgeschakelde satelliet onthult massa piepjonge planeet
Voor het eerst is de massa van een net gevormde exoplaneet bepaald. Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden gebruikten hiervoor waarnemingen van Hipparcos, een satelliet die al meer dan 25 jaar buiten werking is, in combinatie met diens huidige hypermoderne opvolger Gaia.
-
Drie Spinozapremies voor Leidse wetenschappers
Naomi Ellemers, hoogleraar Sociale psychologie van de organisatie, Marijn Franx, hoogleraar Extragalactische sterrenkunde en Ineke Sluiter, hoogleraar Griekse taal- en letterkunde krijgen een Spinozapremie 2010.
-
Leidse sterrenkundigen ontdekken aardscheerders in spé
Drie sterrenkundigen van de Universiteit Leiden hebben aangetoond dat er tussen bekende, ongevaarlijk geachte planetoïden toch ruimterotsblokken zitten die in de toekomst met de aarde kunnen botsen. Ze deden hun onderzoek met behulp van een kunstmatig neuraal netwerk. De resultaten zijn geaccepteerd…
-
Educatieve Earth Ball voor docenten over de hele wereld
Het EU-UNAWE project van de Universiteit Leiden inspireert kansarme jonge kinderen met het heelal en presenteert met trots deze lichte, opgeblazen versie van onze planeet. De Earth Ball is een eenvoudig hulpmiddel voor in de klas en wordt geleverd met een activiteitenboek vol ideeën over hoe dit lesmateriaal…
-
Het heelal veel scherper in beeld met nieuwe algoritmen en supercomputers
Met nieuwe algoritmen en supercomputers is het gelukt om een haarscherpe radiokaart van het heelal te maken. Nu kunnen sterrenkundigen radiostralen van sterrenstelsels veel preciezer bekijken. Dat publiceerden de Leidse promovendus Frits Sweijen en collega's in Nature Astronomy.
-
Kevin van Dijk uit Nijmegen wint 14e Nederlandse Sterrenkunde Olympiade
Kevin van Dijk van het Stedelijk Gymnasium Nijmegen is de winnaar van de veertiende Nederlandse Sterrenkunde Olympiade. Op de tweede en derde plek eindigden Liselot Prins (Cygnus Gymnasium Amsterdam) en Janna van Assen (ook Stedelijk Gymnasium Nijmegen).
-
De Europese sterrenkunde-conferentie EAS komt naar Leiden
De jaarlijkse bijeenkomst van de European Astronomical Society (EAS) vindt dit jaar plaats in Leiden. De grootste sterrenkundeorganisatie van Europa verwacht zo’n 1500 astronomen. De Universiteit Leiden is de organisator van EAS 2020, dat tegelijk met de jaarlijkse Nederlandse Astronomenconferentie…
-
Om de kinderen en de sterrenkunde
Deelnemers van het Universe Awareness-netwerk uit 28 landen begonnen op 26 maart in de Oude Sterrewacht aan de workshop rond de vraaq: hoe breng je jonge kinderen overal ter wereld in aanraking met de sterrenkunde? De Leidse sterrenkundige George Miley, initiatiefnemer van het netwerk, kreeg een koninklijke…
-
Sterrenstelsels ook in het vroege heelal al manisch depressief
Het leven van sterrenstelsels wordt gekenmerkt door sterk wisselende gedragingen, waarbij ze of enorm veel nieuwe sterren vormen, of nauwelijks sterren vormen, maar niet veel daartussenin. Een nieuwe studie toont aan dat dit bipolaire gedrag, manisch of depressief, de norm blijkt te zijn in het vroege…
-
Royal Astronomical Society eert team achter foto zwart gat met 2021 Group Achievement Award
De Event Horizon Telescope (EHT)-collaboratie ontvangt de 2021 Royal Astronomical Society Group Achievement Award. In april 2019 presenteerde het EHT-team de eerste foto van de schaduw van een zwart gat ooit. De Leidse hoogleraar Huib-Jan van de Langevelde is sinds vorig jaar directeur van EHT. Drie…
-
Utrechts sterrenkundig onderzoek wordt voortgezet in Leiden en bij de andere NOVA-instituten
Dankzij de inspanningen van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA), in nauwe samenwerking met de bètafaculteiten van Nijmegen, Leiden en Amsterdam, is vrijwel al het personeel van het Sterrenkundig Instituut van de Universiteit Utrecht (UU) ondergebracht bij de andere NOVA-instituten.…
-
K.J. Cathprijs: een verschil maken door wetenschap te communiceren
Astronoom en wetenschapscommunicator Pedro Russo wint de K.J. Cathprijs en € 2.500 euro voor zijn outreach-inspanningen om wetenschap bij het grote publiek te brengen. ‘Er zijn zo veel briljante wetenschappers, en zo weinig mensen die over wetenschap communiceren.’
-
Zonnestelsel in beginjaren geroosterd door exploderende ster
Ons zonnestelsel heeft in zijn beginjaren mogelijk flink te lijden gehad van een ster die vlakbij explodeerde. Dat concludeert een Nederlands-Hongaars onderzoeksteam onder leiding van Simon Portegies Zwart op basis van gedetailleerde computerberekeningen. Het scenario zou verscheidene lastig te duiden…
-
Gaia ziet dubbelsterren, exoplaneten, planetoïden en meer, veel meer
Vandaag heeft ESA’s Gaia-missie haar schatkamer met nieuwe gegevens over onze eigen Melkweg geopend. Een team van honderden onderzoekers onder leiding van de Leidse sterrenkundige Anthony Brown maakte in anderhalf jaar de gegevens toegankelijk voor alle sterrenkundigen wereldwijd.
-
Sterrenstelsel zonder donkere materie ontdekt
Sterrenkundigen onder leiding Pieter van Dokkum hebben een sterrenstelsel ontdekt dat vrijwel geen donkere materie bevat. Dat bewijst paradoxaal genoeg dat donkere materie echt bestaat. Het onderzoeksresultaat verschijnt deze week in Nature.
-
Sporen van bouwsteen van leven ontdekt rond jonge zonnen
In de nabijheid van zonachtige protosterren hebben wetenschappers licht opgevangen dat afkomstig is van het giftige gas methylisocyanaat. Als bouwsteen van biologisch belangrijke moleculen vormt het mogelijk een schakel in het ontstaan van leven.
-
Astronomen ontdekken verst verwijderde radiostelsel ooit
Na bijna twintig jaar is het record van het verst verwijderde radiostelsel verbroken. Een team astronomen onder leiding van Leidse promovendus Aayush Saxena heeft een radiostelsel gevonden uit de tijd dat het heelal nog maar 1 miljard jaar oud was. Het staat op een afstand van 12 miljard lichtjaar.
-
Van puberstudent tot jongste doctor
Filosoof Stefan Buijsman promoveerde dit jaar op zijn 20e aan de Universiteit van Stockholm. Daarmee is hij de jongste doctor in Zweden. Op zijn 15e ging hij Informatica studeren in Leiden. ‘Het gonsde, er loopt hier een jochie rond!’
-
Jonge sterren in de Orionnevel doen aan geboortebeperking
Astronomen van de Universiteit Leiden hebben in data van het SOFIA observatorium ontdekt dat de sterrenwind van een pasgeboren ster in de Orionnevel verhindert dat er in de directe omgeving meer sterren worden gevormd. Dat maakte coauteur Xander Tielens bekend tijdens een persconferentie op de 233ste…
-
Eerste licht voor camera die exo-ringen gaat spotten
Sterrenkundigen uit onder andere Leiden hebben in Zuid-Afrika de eerste astronomische opnamen gemaakt met de door hen gebouwde bRing-camera. Deze camera zal een jaar lang gericht staan op de planeet die rond de ster Beta Pictoris draait, om te kijken of deze planeet een ringenstelsel heeft.
-
Internationale studenten in Leiden: ‘We popelen om weer naar college te gaan’
Maar liefst 875 studenten uit alle werelddelen doen mee aan de Orientation Week Leiden (OWL). Na alle lockdowns in hun eigen land zijn ze blij elkaar in levenden lijve in Leiden te ontmoeten. Wat verwachten ze van hun studie hier?
-
Nienke van der Marel promoveert cum laude
Planeten ontstaan doordat minuscule stofdeeltjes zich verzamelen zich in zogeheten stofvallen in schijven rond jonge sterren, waar ze verder kunnen groeien. Deze groei van stofdeeltjes is de start van planeetvorming. Dat blijkt uit het onderzoek van Nienke van der Marel, waarop ze op 29 september cum…
-
Vier nieuwe Leidse KNAW-leden waarvan twee van onze faculteit
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft veertien nieuwe leden gekozen, waaronder vier Leidse en twee daarvan zijn van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen.
-
Inheemse blik op de hemel in Leiden tentoongesteld
Op zaterdag 16 oktober opent de bijzondere tentoonstelling ‘Onder onze hemel‘ in de Oude Sterrewacht in Leiden. De expositie werpt een culturele blik op de sterrenhemel door Aboriginal Australische en Zuid-Afrikaanse artiesten, en bevat kleurrijke kunstwerken die verkennen hoe deze inheemse culturen…