292 zoekresultaten voor “astronomy” in de Publieke website
-
Reuzenringen rond exoplaneet draaien de verkeerde kant op
Leidse onderzoekers die eerder betrokken waren bij de ontdekking van een exoplaneet met enorme ringen hebben nu berekend dat die reuzenringen meer dan 100.000 jaar kunnen blijven bestaan. Tenminste, als de ringen tegen de draairichting bewegen van de planeet rond de ster. Ze publiceren hun bevindingen…
-
Clusters van sterrenstelsels beter in beeld dankzij radio-röntgencombinatie
Een team van onderzoekers heeft door slim gebruik van twee soorten telescopen, prachtige beelden geproduceerd van clusters van sterrenstelsels. Het levert niet alleen mooie plaatjes op, maar geeft ook meer informatie over de enorme hoeveelheden energie die vrijkomen rond superzware zwarte gaten in clusters.…
-
Internationaal outreachproject IAU100 wint nieuwe NWO communicatieprijs
Het internationale sterrenkundige outreachproject IAU100 heeft de eerste NWO Communication Award gewonnen. Het project is een initiatief van Pedro Russo en teamleden Jorge Rivero González, Bethany Downer, Lina Canas en Marieke Baan.
-
Jonge ster vuurt extreem snelle watermoleculen af
Een team met Leidse sterrenkundigen heeft watermoleculen waargenomen die zich met een snelheid van meer dan 200.000 km per uur van een jonge, zonachtige ster af bewegen. Dit is 80 keer zo snel als een kogel uit een AK47-geweer.
-
Ruimtemissie TESS vindt eerste exokometen
Een jaar na zijn lancering heeft NASA’s planetenjager TESS zijn eerste exokometen ontdekt, rond de ster Bèta Pictoris. De kometen verraden zich door hun lange, stoffige staarten.
-
Nieuwe techniek bevordert de detectie van water op exoplaneten
Astronomen hebben met behulp van de Europese Very Large Telescope (VLT) de karakteristieke spectrale vingerafdruk van watermoleculen gedetecteerd in de atmosfeer van een planeet die om een andere ster cirkelt. De detectie is te danken aan een relatief nieuwe techniek die de speurtocht naar water op…
-
De evolutie van elliptische sterrenstelsels begrijpen
Team SAURON heeft de Group Achievement Award van de Royal Astronomical Society gewonnen voor hun uitmuntende bijdrage aan de sterrenkunde. Hun wetenschappelijke doelstelling is om de evolutie van elliptische sterrenstelsels te begrijpen door gedetailleerde observaties te maken van nabije objecten. Prof.…
-
Astronoom Danna Qasim wint twee prijzen voor proefschrift over methaanijs
Oud-promovenda van de Leidse Sterrewacht Danna Qasim sleept met haar proefschrift maar liefst twee prestigieuze prijzen binnen. Van de IAU ontvangt Qasim de IAU PhD Prize. De Astrochemistry Subdivision of the American Chemical Society (ACS) bekroond haar werk met de Outstanding Dissertation Award.
-
Verdampende exoplaneet doet veel stof opwaaien
Nederlandse sterrenkundigen hebben sterke aanwijzingen gevonden dat een ver weg staande exoplaneet uit elkaar valt. Een nieuwe analyse van waarnemingen van NASA’s Kepler-satelliet laat zien dat de planeet, die in minder dan 16 uur om zijn ster draait, wordt gehuld in grote hoeveelheden stof die van…
-
Buitengebied zonnestelsel mogelijk gevormd door langsscherende ster
De vele duizenden kleine hemellichamen voorbij de baan van Neptunus zijn daar mogelijk terechtgekomen door dat een ster miljarden jaren geleden langs het zonnestelsel scheerde. Dat laat de Leidse simulatie-expert Simon Portegies Zwart zien samen met zijn Duitse en Nederlandse collega’s. ‘We beantwoorden…
-
ESA presenteert eerste haarscherpe Euclid-foto’s van de kosmos
Vandaag zijn de eerste fullcolour beelden van de kosmos van ESA’s ruimtetelescoop Euclid gepresenteerd. Nooit eerder was een telescoop in staat om zulke haarscherpe astronomische beelden te maken van zo'n groot deel van de hemel en zo ver het diepe heelal in. De vijf beelden illustreren het volledige…
-
Prijzen en Subsidies 2021
Een overzicht van awards en prijzen die in 2021 zijn toegekend aan onze medewerkers en studenten, maar ook bijzondere benoemingen aan de Universiteit Leiden en andere instellingen.
-
Dual-Appointment PhD Candidate and Junior System Administrator, Software Optimization and Compiler
Wiskunde en Natuurwetenschappen, Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS)
-
Negen Leidse projecten krijgen eerste NWO Science Diplomacy Fund
Projecten van negen wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben financiering ontvangen uit het nieuwe NWO Science Diplomacy Fund. Het gaat om wetenschappelijke activiteiten die de betrekkingen tussen Nederland en een of meer andere landen bevorderen.
-
Hoe de wetenschappelijke community van elkaars falen kan leren
De afdeling Astronomy & Society pioniert in de wetenschap: ze hebben hun afgewezen onderzoeksvoorstellen gedeeld met de wetenschappelijke community. ‘We hebben er ontzettend hard aan gewerkt. Hopelijk kunnen anderen nu profiteren van ons werk, en wie weet levert dit nieuwe samenwerkingen op,’ zegt groepshoofd…
-
Langverwacht artikel onthult reis van water van interstellaire wolken tot planeten
Hoogleraar Ewine van Dishoeck heeft met een internationaal team van collega's een overzichtsartikel geschreven over alles wat we dankzij ruimtetelescoop Herschel weten over water in de interstellaire ruimte. Het artikel in het vakblad Astronomy & Astrophysics zet bestaande kennis op een rij en bevat…
-
Grootste database voor ruimte-ijs ooit: ‘een soort telefoonboek, maar dan voor ijs’
Het is de grootste database voor ruimte-ijs ooit: De Leiden Ice Database for Astrochemistry: LIDA. LIDA is gemaakt door astrofysici van de Leidse Sterrewacht en omvat niet alleen honderden meetgegevens, maar ook programma’s om astronomische waarnemingen te onderzoeken en nieuwe metingen met de James…
- 50 jaar sinds de eerste mens op de maan
-
Donkere materie of gewoon zwavel?
Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie Jelle Kaastra, heeft een nieuwe verklaring gevonden voor röntgenstraling in clusters van sterrenstelsels. Deze röntgenstralen kunnen ontstaan als koud waterstofgas botst op hete zwavel-ionen en zo elektrische lading overdraagt. Eerder werden de…
-
Wetenschappers ontdekken grootste stellaire zwarte gat van de Melkweg
Een Europees team van astronomen heeft het grootste stellaire zwarte gat van de Melkweg ontdekt. Het is ruim dertig keer zo zwaar als de onze zon en bevindt zich in het sterrenbeeld Arend op zo'n tweeduizend lichtjaar van de aarde. De sterrenkundigen ontdekten het zwarte gat bij toeval toen ze de vierde…
-
VLA-radiotelescoop onthult nieuwe details over ontstaan sterren en planeten
Sterrenkundigen onder leiding van John Tobin hebben dankzij nieuwe waarnemingen, verricht met de Amerikaanse Very Large Array-radiotelescoop (VLA), meer inzicht verkregen in het geboorteproces van meervoudige sterren.
-
LOFAR ontdekt grootste koolstofatomen buiten onze Melkweg
Een internationaal team van astronomen onder leiding van de Leidse promovenda Leah Morabito heeft met de LOFAR-radiotelescoop de grootste koolstofatomen buiten onze Melkweg ontdekt. Astronomen kunnen nu bepalen hoe koud en compact het gas rond deze atomen is. Dit gas heeft invloed op stervorming en…
-
Eerste directe foto van meervoudig planetenstelsel rond zonachtige ster
Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft de allereerste opname gemaakt van een jonge, zonachtige ster met twee reuzenplaneten. Tot nu toe hadden astronomen bij een ster die vergelijkbaar is met de zon nooit meer dan één planeet rechtstreeks waargenomen. De sterrenkundigen…
-
Meekijken als 'fly on the wall' bij de Rabobank
Ontwikkelingen in de financiële wereld volgen elkaar razendsnel op. Hoe houd je als bank werknemers betrokken op zo’n veranderende werkvloer? Een viertal masterstudenten ging voor Rabobank Leiden-Katwijk op onderzoek uit: “Iedereen heeft daar zo zijn eigen manier voor.”
-
Oortlezing 11 mei 2017
De jaarlijkse Oortlezing, ter herinnering aan de befaamde Nederlandse sterrenkundige, wordt georganiseerd door de Stichting Het Jan Hendrik Oort Fonds en de Sterrewacht Leiden. De lezing belicht een actueel sterrenkundig onderwerp en is bedoeld voor een breed publiek met interesse in de astronomie.…
-
Een viering van licht, vrede en de nachtelijke hemel
De Internationale Dag van het Licht (IDL) viert de alomtegenwoordige rol van licht in ons leven. Van Argentinië tot Zuid-Afrika, Japan en Pakistan, op 16 mei hebben op alle continenten verschillende evenementen plaatsgevonden. De dag is een focuspunt voor mensen over de hele wereld om zich te verbinden…
-
'Verhuizing SRON biedt alleen maar kansen'
SRON Nederlands Instituut voor ruimteonderzoek gaat verhuizen. In 2021 zal de Utrechtse vestiging van het instituut zich vestigen in Zuid-Holland. Leids hoogleraar Paul van der Werf ziet de verhuizing als een grote verrijking: ‘Het wordt allemaal veel gemakkelijker als SRON hier straks op het parkeerterrein…
-
Planeetvormende schijven evolueren verrassend vergelijkbaar
Ons zonnestelsel ontstond waarschijnlijk op dezelfde manier als de meeste andere planetenstelsels bij ons in de buurt. Dat blijkt uit Duits-Oostenrijks-Nederlands onderzoek aan meer dan 870 planeetvormende schijven in de Orionwolk A. De vijf onderzoekers, onder wie drie van de Leidse Sterrewacht, publiceren…
-
astroEDU-project van Leidse Sterrewacht wint Science Education Award
IAU astroEDU, een platform voor peer-reviewed, vrij toegankelijk sterrenkundig lesmateriaal dat is opgezet door de Leidse Sterrewacht, is beloond voor haar educatieve waarde met een prijs van Scientix - het Europese netwerk van wetenschapseducatie. De prijs werd uitgereikt voor het lesmateriaal Star…
-
Astronomen zien twee planeten puinruimen rondom jonge ster
Wetenschappers onder leiding van Leids astronoom Sebastiaan Haffert hebben een afbeelding gemaakt van twee planeten die als een stofzuiger een spoor trekken in de planeetvormende schijf rond een jonge ster. Het is pas het tweede keer dat het gelukt is een meervoudig exoplaneetsysteem direct te fotog…
-
Telescopen bouwen doe je samen
Hoe ontstaan sterren en sterrenstelsels? Wat is donkere materie? Om deze en andere vragen te beantwoorden zijn steeds grotere telescopen nodig. Om die te realiseren is internationale samenwerking nodig. Deel uit een serie over de impact van samenwerking.
-
Meerdere KHMW-prijzen voor Leidse Bèta studenten
Maar liefst zeven eerstejaarsstudenten van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen zijn als jonge talenten in de prijzen gevallen. Daarnaast lauwerde de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen ook drie masterstudenten en een Sterrenkundeproject tijdens een bruisende uitreikingsmiddag…
-
Astronoom Adrian Hamers ontvangt Christiaan Huygens wetenschapsprijs voor proefschrift
Astronoom Adrian Hamers heeft uit handen van Marjan Hammersma, secretaris-generaal van het ministerie van OCW, de Christiaan Huygens wetenschapsprijs voor ruimtewetenschappen ontvangen. Hamers krijgt de prijs voor het onderzoek waarop hij in 2016 is gepromoveerd aan de Sterrewacht Leiden.
-
Astrochemici hebben ijs in de gaten - ijs in de ruimte kan ook poreus zijn
Astronomen uit Leiden en Groningen hebben ontdekt dat ijs in de ruimte veel poreuzer kan zijn dan tot nu toe werd gedacht. Dat heeft gevolgen voor de efficiëntie waarmee complexe moleculen kunnen ontstaan. Het onderzoeksresultaat is vandaag gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.
-
3D-beweging van sterren in nabij stelsel gemeten
Voor het eerst is het gelukt de driedimensionale beweging van individuele sterren in een sterrenstelsel buiten de Melkweg te meten. Een Gronings-Leidse onderzoek geeft een inkijkje in de verdeling van de donkere materie die het stelsel domineert. Ze publiceren hun bevindingen op 27 november in Nature…
-
Poollicht bij negentien sterren hint op verborgen exoplaneten
Een internationaal team van wetenschappers waaronder de Leidse Joseph Callingham heeft met behulp van radiotelescopen negentien rode dwergsterren ontdekt die onverwacht radiogolven uitzenden. De uitbarstingen ontstaan mogelijk door interactie met exoplaneten. De resultaten van het onderzoek staan in…
-
Reeds lang uitgeschakelde satelliet onthult massa piepjonge planeet
Voor het eerst is de massa van een net gevormde exoplaneet bepaald. Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden gebruikten hiervoor waarnemingen van Hipparcos, een satelliet die al meer dan 25 jaar buiten werking is, in combinatie met diens huidige hypermoderne opvolger Gaia.
-
Ewine van Dishoeck ontvangt Fritz Zwicky-prijs voor astrofysica & kosmologie
De Fritz Zwicky-prijs 2022 voor astrofysica & kosmologie is toegekend aan Prof. Ewine F. van Dishoeck voor haar baanbrekende, decennialange werk in de astrochemie en moleculaire spectroscopie, en voor haar leiderschap binnen de astronomische gemeenschap. De toekenning van de prijzen is vandaag bekendgemaakt…
-
Leidse sterrenkundigen ontdekken grootste deeltjesversneller in het heelal
Een team van voornamelijk Leidse astronomen heeft de grootste deeltjesversneller in het heelal ontdekt. Zij ontdekten dat bij een frontale botsing van vier gigantische clusters van sterrenstelsels deeltjes versneld worden tot zeer hoge energieën. De energieën zijn meer dan een miljoen maal hoger dan…
-
Het heelal veel scherper in beeld met nieuwe algoritmen en supercomputers
Met nieuwe algoritmen en supercomputers is het gelukt om een haarscherpe radiokaart van het heelal te maken. Nu kunnen sterrenkundigen radiostralen van sterrenstelsels veel preciezer bekijken. Dat publiceerden de Leidse promovendus Frits Sweijen en collega's in Nature Astronomy.
-
Om de kinderen en de sterrenkunde
Deelnemers van het Universe Awareness-netwerk uit 28 landen begonnen op 26 maart in de Oude Sterrewacht aan de workshop rond de vraaq: hoe breng je jonge kinderen overal ter wereld in aanraking met de sterrenkunde? De Leidse sterrenkundige George Miley, initiatiefnemer van het netwerk, kreeg een koninklijke…
-
Zonnestelsel in beginjaren geroosterd door exploderende ster
Ons zonnestelsel heeft in zijn beginjaren mogelijk flink te lijden gehad van een ster die vlakbij explodeerde. Dat concludeert een Nederlands-Hongaars onderzoeksteam onder leiding van Simon Portegies Zwart op basis van gedetailleerde computerberekeningen. Het scenario zou verscheidene lastig te duiden…
-
Nederlandse ‘big data’-telescoop vindt exoplaneten
Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een nieuw instrument: de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder…
-
Sterrenkundestudent zoekt met foto's uit 1890 naar reuzenringen
Minutieuze analyses van honderden fotografische platen van de ster J1407 tussen 1890 en 2007 tonen geen sterverduisteringen. Robin Mentel, masterstudent aan de Universiteit Leiden, kon geen verduisteringen ontdekken van de ster J1407 door J1407b, een planeet met mogelijke reuzenringen. Er kunnen overigens…
-
Kunst en wetenschap combineren in de heropbouw van Oekraïne
Hoe mooi zou het zijn om kunst, technologie en wetenschap in te zetten bij het herstel van Oekraïne? Jonge Oekraïners die in Polen verblijven, kunnen onder begeleiding creatieve programma's ontwikkelen om in Oekraïne te implementeren. Leidse astronomen Pedro Russo en Kateryna Frantseva werken mee aan…
-
Internationale studenten in Leiden: ‘We popelen om weer naar college te gaan’
Maar liefst 875 studenten uit alle werelddelen doen mee aan de Orientation Week Leiden (OWL). Na alle lockdowns in hun eigen land zijn ze blij elkaar in levenden lijve in Leiden te ontmoeten. Wat verwachten ze van hun studie hier?
-
Schatkamer voor astronomen met ruim 1,3 miljard sterren geopend
De kleur en helderheid van meer dan 1,3 miljard sterren, maar ook hun 3D-posities, en 2D-bewegingen. Dat is de inhoud van de tweede dataset van de ‘one billion starmapper’ Gaia, die Europees ruimteagentschap ESA op 25 april opende.
-
Eerste Open Science Centre brengt wetenschap naar platteland
Op 7 juli opende de eerste vestiging van het Open Science Centre-netwerk in het Portugese Figueira de Castelo Rodrigo. Een minister en een staatssecretaris inaugureerden het platform, een samenwerkingsproject tussen Universiteit Leiden en de gemeente van Figueira de Castelo Rodrigo.
-
Doorbraak in nauwkeurigheid fijnstofmetingen dankzij Nederlandse technologie
Het Nederlandse SPEX-instrument betekent een doorbraak in het nauwkeurig meten van fijnstofeigenschappen. Dit concludeert de Leidse sterrenkundige Gerard van Harten in zijn proefschrift dat hij op 8 december verdedigt.
-
Gasschijven kantelen en krimpen in virtuele windtunnel
In een virtuele windtunnel hebben Nederlandse astronomen planeetvormende gasschijven laten kantelen en krimpen. Het onderzoek kan helpen een verklaring te vinden voor de gekantelde planeetbanen in ons eigen zonnestelsel.