354 zoekresultaten voor “astronomie” in de Publieke website
-
Waarom de tijd terugdraaien vaak niet kan
Als er drie of meer objecten om elkaar heen bewegen, is de geschiedenis al niet meer terug te draaien. Dat concludeert een internationaal team van onderzoekers met onder meer Leids sterrenkundige Simon Portegies Zwart uit onderzoek naar drie om elkaar heen draaiende zwarte gaten. Ze publiceren hun bevindingen…
-
Leiden - ESA Astronomy Program for Summerstudents
Afgelopen zomer vond de tweede editie van het LEAPS op de Sterrewacht plaats. Er hebben meer dan 300 internationale studenten gesolliciteerd voor de 22 beschikbare plaatsen, de meerderheid van de geselecteerde deelnemers bestaan met name uit Britse en Amerikaanse studenten.
-
Astronoom Danna Qasim wint twee prijzen voor proefschrift over methaanijs
Oud-promovenda van de Leidse Sterrewacht Danna Qasim sleept met haar proefschrift maar liefst twee prestigieuze prijzen binnen. Van de IAU ontvangt Qasim de IAU PhD Prize. De Astrochemistry Subdivision of the American Chemical Society (ACS) bekroond haar werk met de Outstanding Dissertation Award.
-
Leiden ontvangt docenten voor ruimteonderwijsworkshop
Meer dan 100 docenten en beleidsmakers uit 25 landen zijn vanaf 18 oktober 2016 in Leiden bijeen voor de Space Education International Workshop. Hun doel: kinderen motiveren met sterrenkunde-activiteiten.
-
Reusachtig sterrenstelsel in jong heelal plaatst astronomen voor raadsel
Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie de Leidse astronomen Corentin Schreiber en Ivo Labbé, heeft een reusachtig sterrenstelsel ontdekt uit de tijd dat het heelal pas 1,6 miljard jaar jong was. Het stelsel moet kort na de oerknal extreem snel gegroeid moet zijn, wat ingaat tegen alle…
-
Thema van het lustrumjaar: Ratio en emotie
De 435ste diesviering op maandag 8 februari vormt het officiële en feestelijke startsein van het 87ste lustrum van de Universiteit Leiden. Het thema van dit lustrum luidt: ratio en emotie. Tijdens de dies krijgen drie wetenschappers een Leids eredoctoraat: de Engelse schrijfster A.S. Byatt, de Portugese…
-
Virtueel mee langs sterren en (exo)planeten
Langs ruimtepuin vlakbij huis gaan we steeds verder, tot we uitkijken over waaiers van sterrenstelsels. Gewoonlijk maken schoolklassen deze reis, in het mobiele planetarium dat op school komt. Vandaag mag iedereen mee, gewoon vanaf de bank. Je mag al je vragen stellen: 'Als het heelal geen centrum heeft,…
-
Prijzen en Subsidies 2021
Een overzicht van awards en prijzen die in 2021 zijn toegekend aan onze medewerkers en studenten, maar ook bijzondere benoemingen aan de Universiteit Leiden en andere instellingen.
-
Beleef honderd jaar sterrenkunde bij de Oude Sterrewacht
Hoe groot is het heelal? Hoe ontstaan en evolueren sterren? En bestaat er leven elders in het heelal? Deze hoofdvragen uit de sterrenkunde vormen de thema’s bij de nieuwe tentoonstelling 'Van aarde tot oerknal', die gemaakt is ter ere van het honderdjarige bestaan van de Internationale Astronomische…
-
Newton-telescoop vindt vermist intergalactisch materiaal
Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.
-
Prof. Xander Tielens wordt hoogleraar ‘Physics and Chemistry of the Interstellar Medium‘
Prof. A.G.G.M. (Xander) Tielens wordt bij 1 januari bij de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen benoemd tot hoogleraar ‘Physics and Chemistry of the Interstellar Medium’. Tielens werkt momenteel als senior onderzoeker bij Ames in Moffett Field, Californië. Ames is een onderdeel van NASA. Daarnaast…
-
Gerestaureerde Sterrewacht open voor publiek
Tijdens Open Monumentendag op 10 en 11 september is de Leidse Sterrewacht geopend. Op die dagen is het resultaat te zien van de 2,5 jaar durende restauratie van dit imposante universitaire monument met de uitstraling van een paleis.
-
iSPEX goes European
In Athene, Barcelona, Belgrado, Berlijn, Londen, Kopenhagen, Manchester, Milaan en Rome gaan de komende tijd mensen de straat op om fijnstof te meten met hun mobieltje. Ook Nederland gaat weer aan de slag. Het gebeurt allemaal tussen 1 september en 15 oktober 2015. De Universiteit Leiden en de onderzoeksschool…
-
‘Fijnstof meten met je smartphone’ - inschrijven voor deelname kan nu
De inschrijving voor het grote citizen science-project iSPEX, 'Meet fijnstof met je smartphone', is geopend. Met ingang van 22 februari kunnen geïnteresseerden de iSPEX, het speciale opzetstukje voor de smartphone, bestellen. Iedereen met zo'n iSPEX-opzetstukje kan in het late voorjaar meedoen aan de…
-
Leefbare planeten bij pulsars in theorie mogelijk
Het is in theorie mogelijk dat er leefbare planeten bestaan rond pulsars, snel ronddraaiende neutronenesterren. Zulke planeten moeten een enorm dikke atmosfeer hebben die de dodelijke röntgenstralen en de hoge-energiedeeltjes van een pulsar omzet in warmte. Dat stellen de Leidse Sterrewacht-astronoom…
-
Blik op de geboorte van sterrenstelsels - sterrenkundige Marijn Franx bij Spinoza te Paard
Met de nieuwste telescopen op aarde en in de ruimte kunnen astronomen sterrenstelsels zien op grote afstand. NWO-Spinozalaureaat Marijn Franx zal op 17 december bij Spinoza te Paard de meest recente ontdekkingen en inzichten van deze speurtocht tonen. Het licht van de sterrenstelsels die Franx bestudeert,…
-
Aminozuur glycine kan ontstaan in donker heelal
Een internationaal team van laboratorium-astrofysici en astrochemici heeft aangetoond dat glycine, het eenvoudigste aminozuur en een belangrijke bouwsteen van het leven, kan ontstaan onder de barre omstandigheden die in de ruimte heersen. De resultaten worden maandagavond gepubliceerd in Nature Astr…
-
Leer Petra Sijpesteijn kennen en ontdek waarom 'de islam' niet bestaat
Het constante nieuws over geweld kleurt sterk ons beeld van het Midden-Oosten, meent Petra Sijpesteijn, hoogleraar Arabische taal en cultuur. In een nieuw webdossier toont ze dat de Arabische wereld zoveel veelzijdiger is en meer gemeen heeft met het Westen dan we denken.
-
Reuzenplaneet op enorme afstand rond zon-achtige ster stelt astronomen voor raadsel
Een team van sterrenkundigen onder leiding van wetenschappers van de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam heeft via directe beeldvorming een reuzenplaneet ontdekt op enorme afstand van een zon-achtige ster. Waarom die planeet zo zwaar is en hoe die daar verzeild is geraakt, is nog een…
-
Rimpeling in radiostraling verraadt dubbelster bij supernova
Sterrenkundigen hebben uit het gerimpelde radiosignaal van een ontplofte ster afgeleid hoe de supernova-in-wording en zijn begeleidende ster om elkaar heen bewogen. Dat schrijven de Leidse astronoom Simon Portegies Zwart en de Canadese astronoom Almog Yalinewich in een artikel dat is geaccepteerd voor…
-
Nieuwste sterrendatabase toont dansende Magelhaense wolken en meer
De nieuwste sterrendatabase van ruimtetelescoop Gaia toont onder andere het samenkomen en uiteengaan van de Magelhaense wolken en de versnelling van onze zon in haar beweging door de Melkweg. Verder zijn nu van alle 330.000 sterren die zich binnen 325 lichtjaar van de aarde bevinden veel meer gegevens…
-
NWO-XS-subsidies voor twee innovatieve onderzoeksprojecten
Twee Leidse onderzoekers van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen hebben een NWO-XS-subsidie ontvangen voor hun onderzoek. Het gaat om veelbelovende, maar ook risicovolle projecten. Macrofagen die bacteriën vangen en dataopslag gemaakt van 2D-materialen vielen bij de jury in de smaak.
-
George Miley benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw
Emeritus hoogleraar sterrenkunde George Miley is benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij kreeg de onderscheiding op 26 maart 2012 voor zijn wetenschappelijke prestaties en ook voor zijn initiatief om kinderen overal ter wereld in contact te brengen met de sterrenkunde.
-
Voor het eerst methanol gevonden in een warme planeetvormende schijf
Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van Alice Booth (Universiteit Leiden) heeft methanol ontdekt in het warme gedeelte van een planeetvormende schijf. Het methanol kan daar niet ontstaan zijn en moet uit de koude gaswolken komen waaruit de ster en de schijf zijn gevormd. Het methanol…
-
Mysterieuze rimpelingen racen door planeetvormende schijf
Een internationaal team van astronomen, waaronder Leidenaar Christian Ginski, heeft nog nooit eerder waargenomen structuren ontdekt in een stofschijf rond een nabije ster. Publicatie in Nature op 8 oktober.
-
Afgekapt, gekanteld, ijzerrijk zonnestelsel gewoner dan gedacht
Ons afgekapte, gekantelde, aluminium- en ijzerrijke zonnestelsel blijkt gewoner dan gedacht. Dat stelt sterrenkundige Simon Portegies Zwart op basis van simulaties en berekeningen met een supercomputer. Er zouden in onze Melkweg ongeveer 36.000 vergelijkbare zonnestelsels te vinden moeten zijn.
-
Michael Garrett ontvangt IBM Faculty Award voor onderzoek naar buitenaards leven
Garrett ontvangt de prijs voor zijn onderzoek naar algoritmes die gebruikt worden om buitenaardse intelligente levensvormen te kunnen ontdekken. Garrett gaat de prijs van 20.000 euro besteden aan het verder verbeteren van zijn onderzoek.
-
Stofvallen en gasgaten
Planeten ontstaan doordat minuscule stofdeeltjes zich verzamelen zich in zogeheten stofvallen in schijven rond jonge sterren, waar ze verder kunnen groeien. Deze groei van stofdeeltjes is de start van planeetvorming. Dat blijkt uit het onderzoek van Nienke van der Marel, waarop ze op 29 september cum…
-
Hubble componeert nieuw mozaïek van het verre heelal
Astronomen hebben met waarnemingen van de Hubble-ruimtetelescoop van de afgelopen 16 jaar een nieuwe foto samengesteld van het verre heelal. Het zogeheten Hubble Legacy Field bevat zo’n 265.000 sterrenstelsels tot aan de periode van 500 miljoen jaar na de oerknal. De Leidse astronomen Rychard Bouwens…
-
Planeetvormende schijven evolueren verrassend vergelijkbaar
Ons zonnestelsel ontstond waarschijnlijk op dezelfde manier als de meeste andere planetenstelsels bij ons in de buurt. Dat blijkt uit Duits-Oostenrijks-Nederlands onderzoek aan meer dan 870 planeetvormende schijven in de Orionwolk A. De vijf onderzoekers, onder wie drie van de Leidse Sterrewacht, publiceren…
-
Astronomen zien ster met stofschijf die nog steeds groeit
Een internationaal team van sterrenkundigen waaronder ook Leidse wetenschappers publiceert het beeld van een jonge ster met een omringende stofschijf die nog steeds gevoerd wordt vanuit de omgeving. Het verschijnsel rond de ster SU Aur kan verklaren waarom zoveel exoplaneten niet netjes uitgelijnd zijn…
-
LOFAR-antennes onthullen gigantische gloed van radiostraling rond cluster van sterrenstelsels
Een Nederlands-Italiaans-Duits team van sterrenkundigen heeft een enorme gloed van radiostraling waargenomen rond een cluster van duizenden sterrenstelsels. Hiervoor richtten ze achttien nachten lang duizenden LOFAR-antennes op een gebied ter grootte van vier volle manen. Het is voor het eerst dat sterrenkundigen…
-
ALMA: sterrenkundige doorbraken met Leidse inbreng
Sterrenkundige Ewine van Dishoeck stond aan de wieg van ALMA, de grootste radiotelescoop ter wereld. Op 13 maart 2013 was de officiële ingebruikname. Vanaf de basis in Chili kan nu het ontstaan van planeten worden waargenomen.
-
Planeet gevonden die te groot is voor zijn moederster
De ontdekking van een planeet die veel te groot is voor zijn zon tart de modellen over de vorming van zonnestelsels en planeten. In een artikel in Science rapporteren onderzoekers, onder wie Yamila Miguel van de Sterrewacht, de ontdekking van een planeet die meer dan dertien keer zo zwaar is als de…
-
Astrochemici onthullen de magnetische geheimen van methanol
Een belangrijke puzzel in de astrochemie is opgelost: theoretisch chemici en astronomen zijn erin geslaagd te bepalen hoe ze met methanol magneetvelden in de ruimte kunnen meten. Dit geeft een nieuwe methode om de geboorte van sterren en planeten te onderzoeken. De onderzoekers, onder wie Leids hoogleraar…
-
Astronomen zien twee planeten puinruimen rondom jonge ster
Wetenschappers onder leiding van Leids astronoom Sebastiaan Haffert hebben een afbeelding gemaakt van twee planeten die als een stofzuiger een spoor trekken in de planeetvormende schijf rond een jonge ster. Het is pas het tweede keer dat het gelukt is een meervoudig exoplaneetsysteem direct te fotog…
-
Luister hoe we vanuit de Oude Sterrewacht naar Saturnus kijken
Stokstaartjes is een podcast voor nieuwsgierige kinderen over wetenschap! De tweede serie van Stokstaartjes gaat over de ruimte. Elke vrijdag in november komt een nieuwe aflevering online. Vandaag verschijnt de derde aflevering in de serie, waarbij we vanuit de Oude Sterrewacht gaan proberen naar Saturnus…
-
First Light voor 3D-spectrograaf MUSE
De 3D-spectrograaf Multi Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) is met succes geïnstalleerd en in gebruik genomen op de Very Large Telescope op Cerro Paranal, Chili. MUSE heeft tijdens zijn eerste waarnemingsperiode gekeken naar verre sterrenstelsels, heldere sterren en andere testobjecten. De Sterrewacht…
-
Allereerste sterrenstelsels draaiden als de Melkweg
De vroegste sterrenstelsels in het heelal lijken op een draaikolk, vergelijkbaar met ons eigen sterrenstelsel de Melkweg. Dat ontdekte een internationaal team astronomen uit onder andere Leiden.
-
Muurformule over Huygens’ slinger staat op De Brandmeester
De zevende Leidse muurformule is af. Muurkunstenaars Ben Walenkamp en Jan Willem Bruins hebben de slingerformule van Christiaan Huygens de afgelopen weken aangebracht op De Brandmeester, een oude brandweertoren in de Plaatsteeg, achter de Breestraat in Leiden.
-
James Webb Space Telescope ziet zandwolken op ‘suikerspinplaneet’ WASP-107b
Een team van Europese astronomen heeft een weersysteem op basis van silicaat gevonden op een wollige gasplaneet rond de ster WASP-107. Het is voor het eerst dat astronomen zandwolken en -regen vinden. Ze concluderen bovendien dat de temperatuur dieper in de atmosfeer snel stijgt. 'De aanwezigheid van…
-
Student sterrenkunde krijgt een 10 voor onderzoek naar chaotische zwarte gaten
De Leidse masterstudent Arend Moerman heeft een tien gekregen voor zijn afstudeeronderzoek naar de simulatie van de chaotische interacties van drie zwarte gaten. Uit de simulaties blijkt dat lichtere zwarte gaten elkaar meestal wegslingeren, terwijl zwaardere vooral samensmelten. Het onderzoek, een…
-
Waterdamp verraadt hoe sterren ontstaan rond zwart gat in het vroege heelal
Een internationaal team onder leiding van de Leidse sterrenkundige Paul van der Werf heeft ontdekt dat zich rond een zwart gat in het jonge heelal een ondoorzichtige schijf van gas en stof bevindt waarin in hoog tempo jonge sterren ontstaan. Het team deed de onverwachte ontdekking bij een succesvolle…
-
Eerste Nederlands onderdeel van reuzenstelescoop E-ELT doorstaat alle tests
De eerste Nederlandse bijdrage aan de toekomstige European Extremely Large Telescope (E-ELT) is succesvol getest. Het gaat om de 'chopper', een zeer wendbaar spiegeltje dat is ontwikkeld door een samenwerkingsverband van universiteiten, technologische instituten en het bedrijfsleven. Het high techspiegeltje…
-
3D-beweging van sterren in nabij stelsel gemeten
Voor het eerst is het gelukt de driedimensionale beweging van individuele sterren in een sterrenstelsel buiten de Melkweg te meten. Een Gronings-Leidse onderzoek geeft een inkijkje in de verdeling van de donkere materie die het stelsel domineert. Ze publiceren hun bevindingen op 27 november in Nature…
-
Hemelse aardkloten en komeetgekte in expositie Van Dishoeck
Een maansteen van de Apollo 17-missie, antieke globes en de kosmos volgens Wassily Kandinsky. Ewine van Dishoeck, hoogleraar Moleculaire astrofysica, stelde een indrukwekkende expositie samen in Rijksmuseum Boerhaave.
-
Leidse Sterrewacht start samenwerking met Universiteit van Antioquia in Colombia
Een nieuwe samenwerking tussen de Universiteit van Antioquia in Medellín (Colombia) en de Leidse Sterrewacht is van start gegaan. De samenwerking, die in eerste instantie vijf jaar duurt, is opgezet om de ontwikkeling te stimuleren en de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek in de sterrenkunde te…
-
Student schoont archiefdata op en onthult twee stellaire cocons
Tijdens het bestuderen van zestien jaar aan meetgegevens van jonge sterren ontdekte de Leidse masterstudent Sam de Regt dat twee van die sterren nog gehuld waren in geboortewolken. Nog niet eerder bracht iemand deze twee sterren zo scherp in beeld. Hij publiceert zijn opschoonmethode en de nieuwe afbeeldingen…
-
Spotlight op de Pre-University Classes deel 3: Gouden glorie van de Islam
'Marmeren gebouwen en gouden paleizen met gordijnen van brokaat: het doet je misschien vooral denken aan duizend en één nacht. Maar dit is niet slechts een sprookje, want het Bagdad in de 9e eeuw zag er in werkelijkheid zo uit! Met de huidige chaos in het Midden-Oosten zou je bijna niet beseffen dat…
-
Poollicht bij negentien sterren hint op verborgen exoplaneten
Een internationaal team van wetenschappers waaronder de Leidse Joseph Callingham heeft met behulp van radiotelescopen negentien rode dwergsterren ontdekt die onverwacht radiogolven uitzenden. De uitbarstingen ontstaan mogelijk door interactie met exoplaneten. De resultaten van het onderzoek staan in…