Een internationaal team van sterrenkundigen, onder wie Jelle Kaastra, heeft een nieuwe verklaring gevonden voor röntgenstraling in clusters van sterrenstelsels. Deze röntgenstralen kunnen ontstaan als koud waterstofgas botst op hete zwavel-ionen en zo elektrische lading overdraagt. Eerder werden de…

Een internationaal team van astronomen, waaronder prof.dr. Koen Kuijken, heeft een serie artikelen online gezet met de eerste resultaten van een grote zoektocht naar donkere materie. Nooit eerder brachten onderzoekers zo nauwkeurig de eigenschappen van groepen van sterrenstelsels en de bijbehorende…

Een internationaal team van astronomen, onder wie de Leidse prof.dr. Koen Kuijken en dr. Henk Hoekstra, is er voor het eerst in geslaagd om de grootschalige verdeling van donkere materie in het heelal in kaart te brengen.

Is ons universum opgebouwd uit warme of koude donkere materie? Het standaardmodel gaat uit van koude donkere materiedeeltjes, maar astronoom Sylvia Ploeckinger test momenteel de potentie van een warme tegenhanger: steriele neutrino’s. Voor dit project ontving ze een NWO Natuurkunde/V-subsidie, speciaal…

Door massa’s gegevens van de Europese röntgensatelliet XMM-Newton door te worstelen, hebben wetenschappers van de Universiteit Leiden en de École polytechnique fédérale de Lausanne (Zwitserland) een signaal opgespoord dat afkomstig kan zijn van donkere materie.

De Leidse astrofysicus Alexey Boyarsky en zijn medewerkers hebben mogelijk een spoor van donkere materie geïdentificeerd dat leidt naar een nieuw deeltje: het steriele neutrino. Een onderzoeksgroep in Harvard deed dezelfde ontdekking op nagenoeg hetzelfde moment.

Deeltjeslab CERN geeft groen licht voor de testfase van een experiment dat donkere materiedeeltjes zou moeten produceren. Natuurkundige Alexey Boyarsky is een van de initiatiefnemers.

Sterrenkundigen onder leiding Pieter van Dokkum hebben een sterrenstelsel ontdekt dat vrijwel geen donkere materie bevat. Dat bewijst paradoxaal genoeg dat donkere materie echt bestaat. Het onderzoeksresultaat verschijnt deze week in Nature.

De Leidse Sterrewacht gaat een nieuwe techniek gebruiken om te rekenen aan zwaartekrachtlenzen. Zij doen dit in het kader van onderzoek naar de vorming van melkwegstelsels. Alessandro Sonnenfeld van de Universiteit Tokyo haalde een Marie-Curie beurs binnen en komt het onderzoeksteam versterken.

Een internationaal team van astronomen, onder wie de in Leiden werkzame dr. Hongsheng Zhao heeft een onverwacht verband gevonden tussen de raadselachtige donkere materie en de zichtbare sterren in sterrenstelsels.

Hij maakt muziek, gaat twee keer per week naar de atletiekbaan en heeft zijn onderzoek volgens zijn begeleider zo goed gedaan dat het niet zou misstaan in een promotieonderzoek. Het bacheloronderzoek van Natuur- en Sterrenkundestudent Hidde Stoffels naar de eigenschappen van donkere materie is van zo’n…

Donkere materie vormt ongeveer tachtig procent van de totale massa in het heelal. Toch weten we nog steeds niet precies waarvan het gemaakt is. Astronoom Pavel Mancera Piña gaat op zoek naar antwoorden. Met een Veni-subsidie van NWO en de meest geavanceerde telescopen, waaronder de James Webb Space…

Door te kijken naar sterren in dwergsterrenstelsels probeert onderzoeker Bas Zoutendijk nieuw inzicht te krijgen in donkere materie.

Een fonkelende visualisatie van donkere materie, zo valt de kunstinstallatie ‘Dark Distortions’ van Thijs Biersteker wellicht het best in woorden te vatten. De tentoonstelling is momenteel te zien in de Science Gallery in Dublin en is geïnspireerd op Euclid, een aanstaande ESA-missie die de mysterieuze…

Donkere materie. Onzichtbaar spul wat volgens berekeningen zo’n 85% van de materie in het heelal omvat. Met een ERC Advanced Grant van 2.5 miljoen euro gaat Hoogleraar Observationele Kosmologie Henk Hoekstra nog preciezer in kaart brengen waar deze donkere materie zich bevindt.

Van de totale massa in de ruimte is nog altijd 85 procent onbekend. In een achtergrondartikel in NRC Handelsblad stellen deskundigen dat komend jaar wel eens meer duidelijkheid kan brengen in deze donkere materie. Onder hen Koen Kuijken, die met het KiDS-team grootschalige berekeningen doet aan het…

Sterrenkundige Koen Kuijken en natuurkundige Tjerk Oosterkamp krijgen ieder een grote subsidie van NWO. Hiermee gaan zij nieuwe onderzoeksfaciliteiten bouwen.

Een signaal dat zowel in het centrum van ons Melkwegstelsel voorkomt, als op afgelegen plekken in het heelal, laat mogelijk de oorsprong van donkere materie zien. Dat concludeert de Leidse natuurkundige Alexey Boyarsky in een artikel in Physical Review Letters.

Niet alleen donkere materie, maar ook gewone materie en donkere energie worden gevolgd in de grootste kosmologische computersimulatie ooit. In de FLAMINGO-simulatie zie je over de loop van miljarden jaren virtuele sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels ontstaan. Dat is geen makkelijke klus:…

Het heelal heeft veel meer massa dan we kunnen aantonen. Zien we iets over het hoofd, of gebruiken we foutieve rekenmodellen? Margot Brouwer vertelt erover tijdens de Nacht van Kunst & Kennis op 16 september.

Deeltjesversnellerinstituut CERN gaat de detector SND@LHC bouwen, een neutrinodetector bij de Large Hadron Collider (LHC). Dit is een voorganger voor SHiP, een detector die donkere materie moet gaan detecteren. Leids natuurkundige Alexey Boyarsky is een van de initiatiefnemers van beide projecten.

Hoe kan je iets zien dat onzichtbaar is? Nou, met Euclid! Deze toekomstige ESA-telescoop gaat de structuur van het heelal in kaart brengen en zal ons meer leren over de onzichtbare donkere materie en donkere energie. Wetenschappelijk coördinator van Euclid en Leids sterrenkundige Henk Hoekstra legt…

Henk Hoekstra en Alessandra Silvestri werken aan de natuurkunde en sterrenkunde van de Euclid missie. De Nederlandse onderzoekers zijn deel van de ESA missie.

Wat valt er nog te ontdekken op het gebied van zachte materie en hoe kunnen we deze nieuwe kennis inzetten de voedselindustie en farmaceutische industrie?

Wat is het verband tussen materie met zwakke en sterke gravitationele wisselwerkingen?

Promotor: Prof.dr. J. Schaye, Co-promotor: Marcello Cacciato

Een internationaal team van astrofysici en computerwetenschappers, onder leiding van prof. dr. Simon Portegies Zwart, is er voor het eerst in geslaagd een grootschalige berekening uit te voeren op twee gekoppelde supercomputers. Het onderzoeksteam gaat met de berekening, genaamd CosmoGrid, de vorming…

De Leidse astronoom Margot Brouwer heeft als eerste de nieuwe theorie van de Amsterdamse theoretisch natuurkundige Erik Verlinde getest door middel van de lenswerking van zwaartekracht. De uitkomsten komen goed overeen met de theorie.

Prof.dr. Koen Kuijken heeft de Humboldt Research Award ontvangen voor zijn onderzoek naar donkere materie in melkwegstelsels. De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 60.000,- en de mogelijkheid om een jaar lang onderzoek uit te voeren in samenwerking met gespecialiseerde collega's in Duitsland.

In deeltjesversnellers worden elementaire deeltjes opgejaagd tot bijna de lichtsnelheid om ze vervolgens op elkaar te laten botsen. En dat met steeds hogere snelheden om de allerkleinste deeltjes te onderzoeken. Hoogleraar Theoretische Tatuurkunde Koenraad Schalm werpt hier licht op in Trouw.

In de jacht op nieuwe deeltjes doorzoeken natuurkundigen botsingen bij steeds hogere energie, waarbij ze de energiefrontier telkens een stukje verleggen. Sommige deeltjes laten zich echter moeilijk vangen omdat ze zeldzaam interactie vertonen; niet vanwege een hoge energie. Dit werpt een nieuwe barrière…

Prof. Carlos Frenk sprak voor de Oortlezing 2015 over niets. Op een toegankelijke manier kreeg het publiek een stoomcursus Kosmologie, waarin de focus lag op donkere materie, donkere energie en de evolutie van het heelal. Het publiek van de jaarlijkse lezing bestond staf van de Sterrewacht, maar ook…

Wetenschappers bij de Leidse Sterrewacht onderzoeken de fundamenteel natuurkundige verschijnselen die voor structuur in het heelal zorgen. Deze processen brengen materie bijeen tot sterrenstelsels en gas bijeen tot sterren. Met behulp van krachtige telescopen en geavanceerde berekeningen en computersimulaties…

Van een nieuwe generatie antibiotica en een betere werking van vaccins tot een routekaart voor donkere materie en nieuw licht op Hindoetradities. Vier wetenschappers van de Universiteit Leiden ontvangen de prestigieuze ERC Advanced Grant van 2,5 miljoen euro om hun onderzoek uit te bouwen.

Wat is donkere materie? Hoe ontstaan superzware zwarte gaten? ‘Oer’-zwarte gaten bevatten wellicht het antwoord op deze langlopende vragen. Leidse en Chinese kosmologen hebben nu een nieuwe manier gevonden waarop deze hypothetische hemellichamen kunnen ontstaan vlak na de oerknal. Publicatie in Physical…

Natuurkundigen, onder wie de Leidse Dorothea Samtleben, bouwen aan een reusachtige onderwatertelescoop om de oorsprong van neutrinos te ontrafelen en het mysterie rond donkere materie op te helderen. De eerste detector is inmiddels geïnstalleerd. Eenmaal af heeft de telescoop het volume van drie kubieke…

Het moet er zijn, alleen kunnen we het niet zien: de raadselachtige donkere materie en donkere energie in het heelal. Henk Hoekstra is een van de vele kosmologen die dolgraag, willen weten waar deze substanties precies uit bestaan. Hij kreeg er een Europese onderzoekssubsidie van 1,3 miljoen euro vo…

Waar gaan de quantummechanica, de relativiteitstheorie en de zwaartekracht elkaar vinden? Wat is het missende stukje? Of is er een compleet nieuwe theorie die alle vormen van materie elegant beschrijft?

Kosmologen kunnen steeds nauwkeuriger meten hoe het universum uitdijt en verandert. De uitkomsten daarvan zijn onverwacht en zorgen voor scheurtjes in het beeld dat we hebben van het universum. Tijdens de ESOF-sessie The Dark Side of Our Mysterious Universe vertellen kosmologen, astronomen en filosofen…

Of een bacterie nuttig of schadelijk is voor een plant is nu eenvoudig en goed te voorspellen met de nieuwe software bacLIFE. Door de intuïtieve interface maakt het de geheimen van bacterie-genen veel toegankelijker. Een groep Leidse biologen presenteerde dit staaltje bioinformatica in Nature Commun…

Van het allerkleinste naar het allergrootste

Het centrum van ons Melkwegstelsel is zo donker en opeengepakt dat het bijna onmogelijk is om te zien wat erin zit. Door de zeldzame hogesnelheidssterren te vangen die uit het centrum schieten, wil astronoom Elena Rossi de mysterieuze omgeving rond het superzware zwarte gat binnenin onthullen. Maar…