492 zoekresultaten voor “sterren” in de Publieke website
-
Twee grote Europese subsidies voor Leidse bètahoogleraren Ewine van Dishoeck en Hermen Overkleeft
Ze zijn allebei chemicus maar de een bestudeert de onmetelijke ruimte en de ander de kleinste bestanddelen van de menselijke cel. Ewine van Dishoeck, hoogleraar Astrochemie, en Hermen Overkleeft, hoogleraar Bio-organische synthese, kregen beiden een Europese miljoenensubsidie.
-
Sterrenstelsel in het vroege heelal blijkt toch koolstofrijk
In 2015 dacht Jorryt Matthee een extreem ver sterrenstelsel ontdekt te hebben waarin geen elementen zwaarder dan helium aanwezig waren, genaamd CR7. Drie jaar later toont hij via metingen met de ALMA-telescoop aan dat het sterrenstelsel toch koolstof bevat en zelfs in normale concentraties. De American…
-
Onderwijs
De Sterrewacht biedt volledige opleidingsprogramma's aan waarbij onderzoek en onderwijs met elkaar zijn verweven. Lees alles over de bacheloropleiding Sterrenkunde en de masteropleiding Astronomy in Leiden.
-
Contact
Heb je nog vragen over de opleiding Geschiedenis? Neem dan gerust contact met ons op!
-
Geschiedenis
De Oude Sterrewacht heeft een rijke geschiedenis. Op deze pagina vindt u een beknopte versie van de historie die zich in het observatorium heeft afgespeeld.
-
Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen
Het onderzoek binnen de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen richt zich op de volle breedte van de bètawetenschappen en varieert van wiskunde, informatica, sterrenkunde, natuurkunde, scheikunde en bio-farmaceutische wetenschappen tot aan biologie en milieuwetenschappen. De gastlessen die deze…
-
Wat er gebeurt als twee sterrenstelsels botsen
Als sterrenstelsels botsen, botsen de zwarte gaten in hun centrum dan ook om samen een supergroot zwart gat te vormen? Dat veronderstelt men wel, maar zo eenvoudig is dat niet, stelt Simon Portegies Zwart. De informaticus en sterrenkundige gaat het onderzoeken met een Vici-beurs.
-
Massa-uitstoot reuzenster Èta Carinae verklaard met kosmische dubbelbotsing
De astronomen Simon Portegies Zwart van de Sterrewacht Leiden en Ed van den Heuvel van de Universiteit van Amsterdam hebben een mogelijke verklaring gevonden voor de gigantische massa-uitstoot van de dubbelster Èta Carinae. In hun computersimulatie vinden er twee sterbotsingen plaats, waarbij een van…
-
Ruimtemissie TESS vindt eerste exokometen
Een jaar na zijn lancering heeft NASA’s planetenjager TESS zijn eerste exokometen ontdekt, rond de ster Bèta Pictoris. De kometen verraden zich door hun lange, stoffige staarten.
-
Eenzame planeet ontdekt
Een internationaal team astronomen, onder wie Tiffany Meshkat en Matthew Kenworthy van de Universiteit Leiden, heeft een reusachtige exoplaneet ontdekt. De planeet draait op meer dan 650 maal de afstand aarde-zon rond zijn ster, wat deze planeet tot recordhouder maakt. De onderzoekers publiceren hierover…
-
Geschiedenis van de Universiteit Leiden
Lees hier alles over de geschiedenis van de Universiteit Leiden, de oudste universiteit van Nederland. De Academia Lugduna Batava werd opgericht in 1575 en heeft als motto: Libertatis Praesidium ('Bolwerk van vrijheid').
-
Sport en cultuur
Naast al dat harde studeren wil je natuurlijk ook lekker kunnen ontspannen. Dan is het fijn om te weten dat het sport- en cultuuraanbod van Den Haag ongekend groot is.
-
Sport & cultuur
Naast al het harde studeren tijdens je master wil je natuurlijk ook lekker kunnen ontspannen. Dan is het fijn om te weten dat het sport- en cultuuraanbod van Den Haag ongekend groot is.
-
Astronomen zien planeet opgroeien
Sterrenkundigen uit Leiden en Zurich hebben voor het eerst rechtstreeks waargenomen hoe een jonge gasplaneet zich vormt bij een ster. Ze konden dat doen dankzij een in Leiden gemaakt instrument. Hun bevindingen verschijnen vandaag in The Astrophysical Journal.
-
Bizar tollende dubbelster verklaart 30 jaar oud raadsel
Een internationaal team onder leiding van Leidse sterrenkundigen heeft ontdekt waardoor de twee sterren van dubbelster DI Herculis zo bizar om elkaar heen bewegen. In een artikel in Nature verklaren ze de rare baanbewegingen die zelfs voor Einsteins relativiteitstheorie een probleem vormden.
-
Ontdekking studenten blijkt unieke planeet
Op 4 december werd de exoplaneet aan de astronomische wereld gepresenteerd, die eind vorig jaar door drie Leidse studenten onder leiding van Ignas Snellen is ontdekt. Het blijkt een uniek object te zijn, een stuk groter dan Jupiter, en met bijna vijf keer zijn massa.
-
Structuur sterrenhopen ontrafeld
Sterrenkundige Simon Portegies Zwart ontwikkelde een model dat verklaart hoe sterrenhopen hun structuur krijgen en wat de grootte van een stofschijf bepaalt. Dat beschrijft hij in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
-
Astrochemici onthullen de magnetische geheimen van methanol
Een belangrijke puzzel in de astrochemie is opgelost: theoretisch chemici en astronomen zijn erin geslaagd te bepalen hoe ze met methanol magneetvelden in de ruimte kunnen meten. Dit geeft een nieuwe methode om de geboorte van sterren en planeten te onderzoeken. De onderzoekers, onder wie Leids hoogleraar…
-
Rimpeling in radiostraling verraadt dubbelster bij supernova
Sterrenkundigen hebben uit het gerimpelde radiosignaal van een ontplofte ster afgeleid hoe de supernova-in-wording en zijn begeleidende ster om elkaar heen bewogen. Dat schrijven de Leidse astronoom Simon Portegies Zwart en de Canadese astronoom Almog Yalinewich in een artikel dat is geaccepteerd voor…
-
Nederlandse ‘big data’-telescoop vindt exoplaneten
Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een nieuw instrument: de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder…
-
Sterrenkundigen zien wervelwind rondom mogelijke exoplaneet-in-wording
Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft een wervelwind van stof en gruis ontdekt in een baan rond een jonge ster. In het gruis is zich mogelijk een planeet aan het vormen. Het team van wetenschappers deed de ontdekking in de tijd die bouwers en bedenkers van een astronomisch…
-
Eerste licht voor camera die exo-ringen gaat spotten
Sterrenkundigen uit onder andere Leiden hebben in Zuid-Afrika de eerste astronomische opnamen gemaakt met de door hen gebouwde bRing-camera. Deze camera zal een jaar lang gericht staan op de planeet die rond de ster Beta Pictoris draait, om te kijken of deze planeet een ringenstelsel heeft.
-
Veni-subsidie voor sterrenkundige Hacar
Sterrenkundige Alvaro Hacar heeft een Veni-subsidie binnengehaald voor zijn onderzoek ORION-4D over de geboorte van sterren.
-
Drievoudige ster-in-spe waargenomen
Voor het eerst hebben astronomen een instabiele schijf rond een ster-in-wording zien uiteenvallen in een drievoudig stersysteem. De bevindingen van het team onder leiding van John Tobin verschijnen op 27 oktober in Nature.
-
Reuzenringen rond exoplaneet draaien de verkeerde kant op
Leidse onderzoekers die eerder betrokken waren bij de ontdekking van een exoplaneet met enorme ringen hebben nu berekend dat die reuzenringen meer dan 100.000 jaar kunnen blijven bestaan. Tenminste, als de ringen tegen de draairichting bewegen van de planeet rond de ster. Ze publiceren hun bevindingen…
-
Nieuw model voorspelt ‘jojo’-banen rond zwarte gaten
Sterren springen op en neer terwijl ze rond zwarte gaten draaien. Dat voorspelt een theoretisch model ontwikkeld door Leids natuurkundige Satish Kumar Saravanan, op basis van Einsteins relativiteitstheorie. Op 7 juli verdedigt hij zijn proefschrift.
-
Korte film ‘De Dromenkijker’ van Universe Awareness is online
UNAWE’s korte film ‘De Dromenkijker’ vertelt het verhaal van zeven kinderen die op avontuur gaan om sterren te kijken in de natuur. De film ging onlangs in première op het Leidse festival Nacht van Kunst en Kennis, waar het warm werd ontvangen door een publiek van honderd mensen. Vele aanwezigen lieten…
-
Universiteit doet lichten uit tijdens Seeing Stars Leiden - Doe jij ook mee?
Kunstenaar Daan Roosegaarde wil in samenwerking met UNESCO en de Universiteit Leiden de sterren tevoorschijn laten komen tijdens Seeing Stars Leiden. De universiteit zal daarom op zondag 25 september van 22.00 tot 23.30 uur de verlichting in een groot deel van haar gebouwen uitzetten en vraagt Leidenaren…
-
Leidse ontdekking van planeetgeboortes wereldwijd nieuws
In Duitsland, Amerika en zelfs in Vietnam: overal ter wereld werd de Leidse ontdekking gedeeld van de geboorte van twee planeten. Astronoom Sebastiaan Haffert wist met zijn team voor het eerst meerdere planeten in wording vast te leggen en publiceerde zijn bevindingen in Nature Astronomy. Een unieke…
-
Superstorm van koolmonoxide boven exoplaneet
Nederlandse astronomen onder leiding van de Leidse onderzoeker Ignas Snellen namen voor het eerst een superstorm waar in de atmosfeer van een exoplaneet. De koolmonoxide-wind bereikt snelheden van 5000 tot 10.000 kilometer per uur wanneer hij van de hete dag- naar de koude nachtzijde stroomt. Dit stond…
-
Sterrenkundigen genomineerd voor Gordon Bell-prijs voor snelste computerberekeningen
Een team van Nederlandse en Japanse astronomen, onder leiding van hoogleraar Simon Portegies Zwart, heeft een snelheid bereikt van 24,8 petaflop berekeningen per seconde op de 'Oak Ridge National Supercomputer Titan', een van 's werelds snelste supercomputers. Met deze berekening heeft het team alle…
-
Het zwarte gat in de Melkweg verorbert planetoïden
Dagelijkse flitsen bij het superzware zwarte gat in de Melkweg worden veroorzaakt doordat het zwarte gat planetoïden opslokt. Dat hebben prof. Simon Portegies Zwart en zijn promovendus Adrian Hamers aangetoond. Hiervoor hebben zij de baanevolutie van de planetoïden nabij het zwarte gat nauwkeurig berekend.…
-
Nieuwe techniek bevordert de detectie van water op exoplaneten
Astronomen hebben met behulp van de Europese Very Large Telescope (VLT) de karakteristieke spectrale vingerafdruk van watermoleculen gedetecteerd in de atmosfeer van een planeet die om een andere ster cirkelt. De detectie is te danken aan een relatief nieuwe techniek die de speurtocht naar water op…
-
Een nieuwe blik op planeetformatie
Veel hete, op de aarde lijkende planeten buiten ons eigen zonnestelsel begonnen hun leven als gasplaneten. Dat laten Leidse sterrenkundigen zien in een nieuwe online publicatie.
-
Verdampende exoplaneet doet veel stof opwaaien
Nederlandse sterrenkundigen hebben sterke aanwijzingen gevonden dat een ver weg staande exoplaneet uit elkaar valt. Een nieuwe analyse van waarnemingen van NASA’s Kepler-satelliet laat zien dat de planeet, die in minder dan 16 uur om zijn ster draait, wordt gehuld in grote hoeveelheden stof die van…
-
Vier telescopen worden één supertelescoop
Planeetvormingsgebieden, meervoudige sterren en de stofrijke schijven die superzware zwarte gaten voeden. En misschien zelfs vulkanen op de Jupitermaan Io. Al die objecten hopen wetenschappers te gaan waarnemen met de nieuwe supertelescoop MATISSE. De Leidse astronoom Walter Jaffe is onderzoeksleider…
-
Optische doorbraak voor onderzoek aan exoplaneten
Astronomen van de Leidse Sterrewacht en de Universiteit van Arizona (VS) hebben met een nieuw instrument een opname van een exoplaneet gemaakt. Het instrument levert een ongeëvenaard goed contrast. De Leidse promovendus Gilles Otten presenteerde de resultaten aan de wetenschappelijke gemeenschap op…
-
Planeetvormende schijven evolueren verrassend vergelijkbaar
Ons zonnestelsel ontstond waarschijnlijk op dezelfde manier als de meeste andere planetenstelsels bij ons in de buurt. Dat blijkt uit Duits-Oostenrijks-Nederlands onderzoek aan meer dan 870 planeetvormende schijven in de Orionwolk A. De vijf onderzoekers, onder wie drie van de Leidse Sterrewacht, publiceren…
-
Hoe sterrenstelsels zich voeden met gas
Met een nieuw waarnemingsinstrument, MUSE, op de Very Large Telescope in Chili, onderzocht David Carton hoe verre sterrenstelsels gas opslokken en 'vervuilen'. Dit kan leiden tot dieper inzicht in de evolutie van sterrenstelsels.
-
Directe waarneming van lichtste exoplaneet
Een team bestaande uit de Leidse astronomen Tiffany Meshkat en Matthew Kenworthy heeft met behulp van ESO’s Very Large Telescope een zwak object in beeld gebracht dat met een heldere ster mee beweegt. Met een geschatte massa van vier of vijf keer die van Jupiter zou het de minst zware planeet buiten…
-
Extreem verre, maar volwassen sterrenstelsels ontdekt
Sommige sterrenstelsels in het jonge heelal zijn razendsnel gegroeid, zo blijkt uit waarnemingen van een internationaal team astronomen, onder wie Caroline Straatman en Ivo Labbé van de Leidse Sterrewacht. Ze zijn, op een recordafstand van 12 miljard lichtjaar, uit de periode dat het universum zelf…
-
Reeds lang uitgeschakelde satelliet onthult massa piepjonge planeet
Voor het eerst is de massa van een net gevormde exoplaneet bepaald. Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden gebruikten hiervoor waarnemingen van Hipparcos, een satelliet die al meer dan 25 jaar buiten werking is, in combinatie met diens huidige hypermoderne opvolger Gaia.
-
Planeetvorming biedt stof tot nadenken
Dave Lommen heeft ontdekt dat planeetvorming in een proto-planetaire schijf een verbazingwekkend homogeen proces is. Daarvoor bestudeerde hij met verschillende telescopen het stof zoals zich dat rond jonge sterren bevindt. Het onderzoek naar schijven rond jonge sterren staat centraal in “The first steps…
-
Prijzen en Subsidies 2020
Een overzicht van awards en prijzen die in 2020 zijn toegekend aan onze medewerkers en studenten, maar ook bijzondere benoemingen aan de Universiteit Leiden en andere instellingen.
-
IJzer en titanium in atmosfeer ultrahete planeet
De atmosfeer van de heetste planeet die astronomen kennen bevat ijzer en titanium in gasvorm. Dat schrijft een internationaal team van wetenschappers op 16 augustus in Nature. Eerste auteur is de in Zwitserland werkzame Jens Hoeijmakers, die is opgeleid aan de Universiteit Leiden en tevens in 2017 promoveerde…
-
Sneeuwgrens van water in beeld in planeetvormende schijf
Onderzoek met de ALMA-telescoop waaraan ook de Leidse wetenschappers John Tobin en Steven Bos meewerkten, heeft voor het eerst de sneeuwgrens van water binnen een protoplanetaire schijf in beeld gebracht. Publicatie in Nature op 14 juli
-
Nieuwste sterrendatabase toont dansende Magelhaense wolken en meer
De nieuwste sterrendatabase van ruimtetelescoop Gaia toont onder andere het samenkomen en uiteengaan van de Magelhaense wolken en de versnelling van onze zon in haar beweging door de Melkweg. Verder zijn nu van alle 330.000 sterren die zich binnen 325 lichtjaar van de aarde bevinden veel meer gegevens…
-
Leidse studenten brengen Melkweg in kaart
De Leidse sterrenkundestudenten Isabel van Vledder en Dieuwertje van der Vlugt hebben de hele Melkweg in kaart gebracht door dwergsterren te tellen. Het resultaat is het meest complete model voor de verdeling van dit soort sterren. Hun onderzoek is gepubliceerd in the Monthly Notices of the Royal Astronomical…
-
Voor het eerst methanol gevonden in een warme planeetvormende schijf
Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van Alice Booth (Universiteit Leiden) heeft methanol ontdekt in het warme gedeelte van een planeetvormende schijf. Het methanol kan daar niet ontstaan zijn en moet uit de koude gaswolken komen waaruit de ster en de schijf zijn gevormd. Het methanol…
-
Sporen van bouwsteen van leven ontdekt rond jonge zonnen
In de nabijheid van zonachtige protosterren hebben wetenschappers licht opgevangen dat afkomstig is van het giftige gas methylisocyanaat. Als bouwsteen van biologisch belangrijke moleculen vormt het mogelijk een schakel in het ontstaan van leven.