Promotie
Arguing against accusations of national disloyalty. Analyzing sequences of confrontational maneuvering in Dutch plenary debates on EU issues
- M.I. Steenbergen
- Datum
- woensdag 4 juni 2025
- Tijd
- Bezoekadres
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
- Prof.dr. T. van Haaften
- dr. A.F. Snoeck Henkemans (UvA)
Samenvatting
In plenaire Tweede Kamerdebatten over EU-kwesties – zoals asiel, stikstof of het coronaherstelfonds – kunnen politici met een pro-Europees standpunt door Kamerleden worden beschuldigd van nationale disloyaliteit. Deze politici zouden de Europese belangen dan boven de Nederlandse stellen. Dit type beschuldiging, nauw verbonden met institutionele conventies volgend uit het Verdrag van Lissabon (2009), kent twee varianten. De eerste, ingegeven door ideologische overtuigingen over nationale soevereiniteit, verwijt de politicus het veronachtzamen van de Nederlandse belangen. De tweede variant, typisch gericht tegen een bewindspersoon, betreft het misleiden van het Nederlandse parlement met feitelijk onjuiste EU-informatie. Beide varianten kunnen ertoe leiden dat het publiek de beschuldigde politicus gaat zien als een slecht vertegenwoordiger van de landsbelangen, wat zijn of haar positie in het debat kan verzwakken.
Deze argumentatietheoretische studie onderzoekt hoe politici reageren op zulke beschuldigingen van nationale disloyaliteit. De dialectische, retorische en institutionele aspecten van deze reacties worden systematisch geanalyseerd als onderdeel van de prototypische strategische sequenties die elke beschuldigingsvariant in gang zet. Analyse van debatten tijdens de kabinetten Rutte II, III en IV laat zien dat beschuldigde politici specifieke context-gebonden contrastrategieën gebruiken om hun mogelijk ondermijnde "representatieve autoriteit" te herstellen. Daarbij proberen zij het door de beschuldiging geprovoceerde conflict – ideologisch of feitelijk van aard – op zowel dialectisch redelijke als retorisch effectieve wijze te beheersen.
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Persvragen (alleen journalisten)
071 - 527 1521
nieuws@leidenuniv.nl
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211