Promotie
Expert Politics. Technocratic Reasoning in Dutch Parliamentary Debate, 1917-1994
- R.S. Ros
- Datum
- dinsdag 11 november 2025
- Tijd
- Bezoekadres
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
Samenvatting
Politici beroepen zich graag op kennis. Adviesrapporten, grafieken en wetenschappelijk onderzoek vinden gretig aftrek in de Tweede Kamer. Sommige gaan zelfs zo ver te stellen dat deskundigheid de democratie kan vervangen.
In zijn proefschrift onderzoekt Ruben Ros de geschiedenis van dit zogeheten technocratische denken. Technocratie is het idee dat complexe maatschappelijke vraagstukken beter kunnen worden opgelost door deskundigen dan door gekozen vertegenwoordigers. Ros laat echter zien dat technocratie niet alleen een zaak van experts is: juist politici zetten expertise strategisch in. Op basis van een digitale analyse van duizenden Kamerdebatten toont hij hoe zij tussen 1917 en 1994 steeds vaker een beroep deden op kennis en zo het parlementaire debat ingrijpend veranderden.
De opkomst van de massademocratie in het Interbellum blijkt nauw verweven met technocratische idealen. Kamerleden gingen politiek steeds vaker zien als amateuristisch en inefficiënt. Om de democratie te verbeteren pleitten zij voor depolitisering. Over de volle breedte van het politieke spectrum werd deskundigheid aangegrepen om een ‘overbelaste’ democratie te ontlasten.
In de naoorlogse periode drukte deze technocratische reflex een stempel op het parlementaire debat. Politici werden specialisten. Het debat werd inhoudelijk rijker en diepgaander, maar verloor aan ideologische openheid. Met behulp van taalmodellen laat Ros zien hoe waarden als realisme en effectiviteit steeds centraler kwamen te staan, terwijl technocratisch jargon terrein won. Ideologische strijd verdween niet, maar werd wel gegoten in een mal van ‘beleidspaden’, ‘evaluatietrajecten’ en ‘uitvoerbaarheidschecks’.
Ros maakt duidelijk dat de invloed van expertise verder reikt dan die van de deskundigen zelf: technocratisch denken verandert de manier waarop politici debatteren – en daarmee de kern van de democratie.
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Persvragen (alleen journalisten)
071 - 527 1521
nieuws@leidenuniv.nl
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211