Alumni-activiteit | Merlijnlezing
Merlijnlezing: Radicale democratie. Pieter Vreede en de Nederlandse revolutie
- Datum
- woensdag 5 november 2025
- Tijd
- Serie
- Leids Historisch Dispuut Merlijn
- Bezoekadres
-
Lipsius
Cleveringaplaats 1
2311 BD Leiden - Zaal
- 1.47
De tweede Merlijnlezing van dit najaar wordt gehouden door dr. Dirk Alkemade. Hij spreekt over zijn proefschrift 'Radicale democratie. Pieter Vreede en de Nederlandse revolutie'.
Met vurige pamfletten en zelfs een staatsgreep streed de Leidse patriot Pieter Vreede (1750–1837) voor meer volksinvloed. In zijn proefschrift laat historicus Dirk Alkemade zien hoe deze idealistische pionier met radicale middelen de Nederlandse democratie hielp vormgeven.
Over 'Radicale democratie. Pieter Vreede en de Nederlandse revolutie'
Eeuwenlang gold democratie als een gevaarlijke regeringsvorm. Dat veranderde eind achttiende eeuw, toen radicale revolutionairen in Nederland streden voor vrijheid, gelijkheid en volksinvloed. Pieter Vreede, een Leidse schrijver en wolfabrikant, was de leider van deze radicale beweging.
Als aanvoerder van de patriottenbeweging in Holland leidde hij het verzet tegen de Oranjes en conservatieve regenten. Later streed hij vanuit Tilburg met succes voor de politieke zelfstandigheid van Brabant. In 1798 pleegde hij een staatsgreep die de weg vrijmaakte voor de eerste Nederlandse grondwet. Deze Staatsregeling vormt nog altijd een democratisch hoogtepunt in de Nederlandse geschiedenis.
Ideeëngeschiedenis van democratisch denken
Met zijn ideeën over volksinvloed en de afschaffing van de slavernij was hij zijn tijd ver vooruit. Door zijn vlijmscherpe pen en politieke behendigheid groeide Pieter Vreede uit tot een van de invloedrijkste én meest omstreden figuren uit deze periode. Zijn achterban zag hem als de belichaming van de revolutionaire idealen, zijn tegenstanders vergeleken hem met Robespierre.
Gebaseerd op grondig bronnenonderzoek is Radicale democratie zowel een biografie van Pieter Vreede als een ideeëngeschiedenis van het democratisch denken aan het einde van de achttiende eeuw.
(tekst van de uitgever)
Lees hier meer over Alkemades onderzoek
Op 18 juni verscheen de publieke uitgave van het proefschrift: Radicale democratie Pieter Vreede (1750-1837) en de Nederlandse revolutie, Dirk Alkemade (Boom uitgevers Amsterdam)