Promotie
Vrijheid van meningsuiting en de bestrijding van discriminatie in Nederland: een constitutioneel ontwikkelingsperspectief
- J. Stam
- Datum
- woensdag 12 november 2025
- Tijd
- Bezoekadres
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
Samenvatting
Het proefschrift gaat over de strafrechtelijke grenzen van het publieke debat; een onderwerp dat sinds de veroordeling van politicus Geert Wilders in 2020 in de belangstelling staat. De tweede zaak-Wilders was extra bijzonder omdat daarbij toepassing is gegeven aan een overweging van de Hoge Raad waarin repressief optreden tegen ‘hate speech’ – in Nederland strafbaar gesteld als groepsbelediging (art. 137c Sr) en het aanzetten tot haat of discriminatie (art. 137d Sr) – als een kwestie van liberaal-democratische zelfverdediging wordt opgevat. Specifiek staat in die overweging centraal of uitlatingen van politici ‘aanzetten tot onverdraagzaamheid’. Door de artikelen 37c en 137d op deze manier uit te leggen, zijn deze strafbepalingen meer geworden dan slechts delicten tegen de openbare orde; zij hebben tevens een belangrijke constitutionele functie gekregen.
In zijn proefschrift onderzoekt Jip Stam hoe deze weerbare democratietheorie onderdeel is geworden van de jurisprudentie over de artikelen 137c en 137d Sr en probeert hij die ontwikkeling ook te verklaren vanuit verschillende rechtstheoretische perspectieven. Hieruit komt naar voren dat het plaatsen van de afweging tussen het belang van de bestrijding van ‘hate speech’ en de bescherming van de vrijheid van meningsuiting in de sleutel van de weerbare democratie of de tolerantieparadox enerzijds een logische ontwikkeling is maar anderzijds ook grote risico’s met zich meebrengt die de democratische rechtsstaat ook kunnen aantasten. Om deze stelling te funderen maakt Stam gebruik van verschillende theorievorming, waaronder de constitutionele ontwikkelingstheorie van Wim Couwenberg (1926-2019).
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Persvragen (alleen journalisten)
071 - 527 1521
nieuws@leidenuniv.nl
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211