Gerrit Dijkstra in Trouw over de Poolse kwestie
Onlangs kwam het Poolse Constitutionele Hof met de uitspraak dat de Poolse grondwet boven het Europese recht gaat. Gerrit Dijkstra, universitair docent aan de FGGA, schreef hier een opiniestuk over voor Trouw.
Omdat er in Brussel al grote zorgen zijn over de Poolse rechtsstaat, is de uitspraak daar hard gevallen. Er wordt daar gesteld dat Polen op deze manier morrelt aan de basisprincipes van de Europese Unie. Maar de Poolse situatie is niet uniek, constateert Dijkstra. Ook het Duitse Constitutionele Hof stelt zich al vele decennia op hetzelfde soort standpunt als Polen. Daarnaast is het aan datzelfde Duitse hof om een bindend oordeel te geven over de vraag of Europese verdragen en wetgeving al dan niet in strijd zijn met de Duitse grondwet.
Rechtstaat in het geding
De Europese rechtspraak wordt vaak aangeduid als de belangrijkste motor achter de Europese integratie. Dijkstra: ‘Maar in sommige lidstaten, waaronder Polen en Duitsland, volgen de eigen constitutionele hoven (op basis van eigen grondwetten) een daarmee strijdige lijn.’ Polen negeert de Europese rechtspraak en daarom is de kans aanwezig dat de Europese Commissie de lidstaat grote boetes op zal leggen en daarnaast mogelijk op subsidies zal korten. Dijkstra vindt dit volkomen terecht, omdat de Poolse regering niet zoveel blijkt op te hebben met de rechtsstaat. Het is alleen lastig voor de Commissie om hiervoor goede argumenten aan te dragen. Er zijn verschillende argumenten mogelijk, maar er zijn altijd min of meer vergelijkbare situaties in lidstaten die niet worden beboet. Het aandragen van deze argumenten is volgens Dijkstra daarom niet geloofwaardig. Maar, zegt hij: ‘Terwijl de rechtsstaat niet echt in het geding is in Duitsland en Nederland, geldt dat wel in Polen (en Hongarije). Het wordt echter enorm lastig Polen daarvoor te straffen.'
Lees het hele artikel hier
Gerrit Dijkstra is universitair docent aan de Universiteit Leiden - Faculty of Governance and Global Affairs. Dijkstra deed o.a. uitgebreid onderzoek naar het uitbesteden van overheidstaken aan de private sector.