Boek The Science of Citizen Science maakt burgerwetenschap beter
Het nieuwe open access boek The Science of Citizen Science bundelt inzichten uit de burgerwetenschap: onderzoek dat wetenschappers samen met burgers uitvoeren. De auteurs van het boek hopen hiermee deze toenemende vorm van wetenschap te bevorderen.
‘Citizen science is een groeiend veld waarbij het publiek en wetenschappers samenwerken om nieuwe kennis te vergaren. Bovendien brengt het mensen in contact met wetenschap, en wetenschappers in contact met de maatschappij,’ zegt Anne Land-Zandstra, die onderzoek doet naar citizen science bij de vakgroep Science Communication and Society (Instituut Biologie Leiden). Zij is een van de auteurs van The Science of Citizen Science en heeft het boek mede samengesteld. Het boek is op 12 januari online gepubliceerd en via open access toegankelijk.
Wetenschappelijke geletterdheid
Citizen science – in het Nederlands vertaald als burgerwetenschap – betrekt mensen bij wetenschappelijk onderzoek zonder dat ze zelf als wetenschapper werkzaam zijn. Niet als proefpersoon, maar bijvoorbeeld als verzamelaar van gegevens. Door deel te nemen aan dit type onderzoeken, leren mensen bijvoorbeeld meer over dier- en plantensoorten. Of ze gaan op zoek naar sterrenstelsels of komen meer te weten over geschiedenis. Tegelijkertijd levert citizen science wetenschappelijke of maatschappelijke inzichten op die er zonder de medewerking van citizen scientists niet hadden kunnen zijn. Deze vorm van wetenschappelijk onderzoek wordt steeds meer erkend; de resultaten worden gewaardeerd, net als de toename van wetenschappelijke geletterdheid. Een win-win dus.
Sterke punten en barrières
Het boek The Science of Citizen Science behandelt de aspecten van citizen science en de sterke punten en relevante barrières. In het inleidende deel definiëren de schrijvers wat wel en wat niet onder citizen science valt en welke bijdrage het kan leveren in de natuur-, cultuur- en sociale wetenschappen. Ook komen onder meer ethische vragen over de omgang met gegevens en persoonlijke rechten aan bod. Het tweede deel bespreekt hoe de samenwerking tussen onderzoekers en vrijwilligers eruit kan zien. De auteurs doen suggesties om inclusie en diversiteit te vergroten. Tot slot worden praktische instrumenten gepresenteerd en besproken, en wordt behandeld hoe citizen science kan worden geëvalueerd.
Creativiteit en innovatie stimuleren
Het boek is het werk van de COST (Cooperation in Science and Technology in Europe) Action, die met citizen science creativiteit, wetenschappelijke geletterdheid en innovatie in heel Europa wil bevorderen. Aan het boek hebben meer dan honderd auteurs uit ruim twintig landen bijgedragen, zowel vanuit de wetenschap en de praktijk. ‘De internationale samenwerking binnen de COST Action was enorm inspirerend’, aldus Land-Zandstra, die naast auteur ook vicevoorzitter van het samenwerkingsverband is. ‘Ik ben erg blij dat we al dat werk hebben kunnen bundelen in dit boek.’
Het boek is bedoeld voor mensen die meer over het veld van citizen science willen weten of het willen inzetten bij hun onderzoek of binnen hun maatschappelijke organisatie. Land-Zandstra: ‘We hopen met dit boek ook een naslagwerk te bieden voor academisch onderwijs over citizen science, aangezien het een zeer snel groeiend veld is.’
Het boek The Science of Citizen Science is open access beschikbaar via Springer.
Bron: COST Action
Headerafbeelding: Vrijwilligers verzamelen data binnen het project Schone Rivieren.