Waar komt taal vandaan?
Een van de moeilijkste wetenschappelijke vragen is waar taal vandaan komt. Wanneer en hoe is dat complexe systeem tot stand gekomen? En hoe kan het dat elk kind het kan leren? Wetenschappers hebben dat nog steeds niet helemaal opgehelderd. Fenna Poletiek blogt over het steentje dat zij bijdraagt met haar onderzoek.
'Het lijkt een onzinnige vraag: we vragen ons ook niet af hoe het kan dat kinderen kunnen leren fietsen. Ze kunnen het gewoon; dat zien we. En dat geldt ook voor taal, zou je zeggen. Maar zo gaat het met wetenschappelijke verwondering. Hoe zit dat?'
Betekenis en grammatica
'Kinderen krijgen te weinig en te onduidelijke voorbeelden van taal te horen, èn er is onvoldoende beloning voor goed taalgedrag om eruit te distilleren wat de grammaticale regels zijn. Neem de volgende conversatie: 'Kijk, mam, de tomaten zijn blauw.' 'Neehee', antwoordt moeder, 'dat klopt niet: ze zijn rood.' Een ander kind zegt: 'Kijkte mam, tomaten rood de zijn.' 'Ja..!', antwoord moeder. 'Goed zo; de tomaten zijn rood!'Kinderen krijgen een schouderklopje voor het maken van grammaticale fouten; en afkeuring van grammaticaal correcte taaluitingen. Het lijkt wel alsof betekenis en grammatica elkaar tegenwerken bij het leren.'
Leren van taal simuleren
'Al meer dan 20 jaar doen we samen met promovendi, studenten en internationale collega’s onderzoek naar het probleem. Onze benadering is anders dan de meeste andere taalleeronderzoeken. Wij ontwerpen kunstmatige taaltjes, simuleren het taalleerproces in computertaakjes in het lab waarin proefpersonen (veelal Leidse studenten) eerst zinnetjes van de kunstmatige taal zien of horen. Daarna beoordelen ze zelf van nieuwe zinnen of ze correct zijn of niet, en of ze die zinnen begrijpen. Wat kinderen dus in 8 jaar leren, simuleren wij in een taaksessie van ongeveer een uur.'
Welke grammaticale regels zijn moeilijk te leren, welke gemakkelijk?
'In onze meest recente serie experimenten hebben we gekeken hoe betekenis van invloed is op het aanleren van grammatica. De beroemde taalkundige Chomsky stelde ooit dat mensen grammaticaregels van een taal kunnen leren ook zonder de betekenis van een woord te kennen; een idee dat nog altijd veel navolging vindt. Maar uit onze experimenten bleek juist dat de invloed van betekenis enorm is.'
Benieuwd hoe Fenna Poletiek en haar team hier achter kwamen? Lees er alles over op het Leiden Psychology Blog (Engelstalig).
Leiden Psychology Blog
Language: the Hardest Problem of Science - Easy Peasy for any Child