Advies in wooncrisis: stimuleer 65-plussers in keuze voor ouderenwoning
De overheid kan 65-plussers beter stimuleren om hun gezinswoning in te ruilen voor een ouderenwoning. Wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben dat geschreven in een advies. In totaal werden twaalf wetenschappers door de overheid gevraagd om met een analyse van en oplossingen voor de Nederlandse wooncrisis te komen.
Tot en met 2030 moeten er ruim 900.000 woningen bijgebouwd worden in Nederland om de crisis te bezweren. Maar alleen bouwen, bouwen, bouwen is niet de oplossing. Om gezinnen die wonen in een klein appartement beter te kunnen huisvesten, moeten bijvoorbeeld 65-plussers doorschuiven naar een kleinere ouderenwoning.
Psychologische drempels
Maar om ouderen zover te krijgen is er meer nodig dan het wegnemen van praktische (een verhuizing is gedoe) en financiële bezwaren. De overheid moet veel meer oog hebben voor de psychologische drempels die 65-plussers ervaren wanneer zij voor de keuze staan om te verhuizen. Hoogleraar Wilco van Dijk, sociaal psycholoog Ruth Dijkstra en onderzoeker Alien van der Vliet schrijven dat in hun advies. Alle drie zijn zij werkzaam bij het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag van de Universiteit Leiden.
‘Nog te vaak wordt bij het vormgeven van beleid uitgegaan dat mensen weloverwogen beslissingen maken, terwijl dit niet altijd het geval is’
‘De belangrijkste reden om aan het advies mee te werken is dat overheidsbeleid gebaat is bij inzichten uit de gedragswetenschappen. Nog te vaak wordt bij het vormgeven van beleid uitgegaan dat mensen weloverwogen beslissingen maken, terwijl dit niet altijd het geval is. Bij verhuisbeslissingen bijvoorbeeld spelen een aantal factoren mee die zorgvuldige keuzes juist lastig maken’, vertelt Van Dijk.
Zo nemen veel mensen liever het zekere voor het onzekere. Is een nieuwe woning wel geschikt en zal het wonen daar bevallen? Daarnaast houden mensen niet zo van verandering. 90 procent van de 65-plussers is tevreden met hun woning en leefomgeving, waarom zou je dan verhuizen? Maar ook zijn we geneigd om te kiezen voor kleine beloningen op de korte termijn (niet verhuizen is ook geen gedoe), dan grote beloningen op de lange termijn (een geschikter huis bij bepaalde zorgbehoeften). En tot slot zijn mensen onrealistische optimisten: ‘Ik word vitaal oud’, waardoor toekomstige zorgbehoeften vaak onderschat worden.
Verhuizen binnen eigen buurt
De onderzoekers adviseren de overheid daarom om meer aandacht te hebben voor de psychologische drempels die 65-plussers ervaren. Maak verhuizen gemakkelijk, bijvoorbeeld door een gratis verhuisservice die alles regelt. Maak het aantrekkelijk door financiële voordelen, of betere toegang tot zorg op de nieuwe woonplek. Ook de mogelijkheid om binnen de eigen buurt te verhuizen kan ouderen over de streep trekken en tot slot moet de overheid instrumenten op het juiste moment inzetten. Een grote levensgebeurtenis, zoals met pensioen gaan, is een goed moment om iemand na te laten denken over een verhuizing.
Het advies van de wetenschappers van Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag is een van de zes beschouwingen van wetenschappers op de wooncrisis. Het volledige rapport: Regie over volkshuisvesting is hier te lezen.