De postkoloniale podcast: Adriaan van Dis en het kolonialismedebat
In 'De postkoloniale podcast' gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden in gesprek met prominente onderzoekers en schrijvers over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. In de vijfde aflevering is Adriaan van Dis te gast. De laatste jaren mengt de schrijver zich actief in het kolonialismedebat.
Het koloniale verleden van Nederland staat volop in de belangstelling. In 2020 was het vijfenzeventig jaar geleden dat Indonesië onafhankelijk werd; twee jaar later bood premier Rutte ‘diepe excuses’ aan voor het structureel geweld dat in de dekolonisatieoorlog was gebruikt. In De postkoloniale podcast komen prominente onderzoekers en schrijvers aan het woord en praten we over hun onderzoek/werk in relatie tot het koloniale verleden. Centraal staat de vraag in hoeverre het onderzoek naar (post)koloniale literatuur kan bijdragen aan de verwerking van het koloniale verleden.
'
Verwerkingsproces
Zoals de Duitsers sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog bezig zijn om in het reine te komen met hun nationaalsocialistische verleden, zo worstelt Nederland nog altijd met zijn koloniale geschiedenis. Dit verwerkingsproces is pas relatief laat op gang is gekomen. Tot voor kort overheerste het beeld van Nederland als een humane kolonisator die ook veel goeds had gedaan. Nog in 2018 publiceerde Kester Freriks, die in 1954 in Jakarta het levenslicht zag, het pamflet Tempo doeloe, een omhelzing, waarin hij het recht op het hebben van heimwee opeiste. Mag je terugverlangen naar een jeugd in een fout systeem, of moet je je bewust zijn dat de gelukkige herinnering van de een het leed van vele anderen tot gevolg had, die geen stem hadden? Hoe moeten we ons nu verhouden tot het belaste verleden van Nederland in Indië? Wat betekent het dat een groot deel van de Nederlanders nog altijd trots is op het verleden en nog altijd koloniën zou willen hebben? Wat is, kortom, de toekomst van het koloniale verleden?
Adriaan van Dis
Van Dis debuteerde in 1983 met de novelle Nathan Sid, een boek over een jongen die opgroeit in een Nederlands-Indische familie met drie bruine zusjes en een strenge vader. Zijn roman Indische duinen (1994) betekende zijn grote doorbraak als schrijver. In 2022 ontving hij een eredoctoraat van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Bij die gelegenheid las hij een brief aan zijn overleden zussen voor en stelde hij voor om met lenigheid naar het verleden en onze voorouders te kijken, de koloniale geschiedenis te lezen als een boek en de literatuur als een veilige plaats om ons in te leven in de ander.
NWO Vidi-project
De postkoloniale podcast is een initiatief van Rick Honings en Coen van ’t Veer. Beiden zijn redacteur van de in 2021 verschenen literatuurgeschiedenis De postkoloniale spiegel. De Nederlands-Indische letteren herlezen en van het wetenschappelijke tijdschrift Indische Letteren. De podcast komt voort uit het door Rick Honings geleide NWO Vidi-project Voicing the Colony. Travelers in the Dutch East Indies, 1800-1945.
Afleveringen
De afleveringen worden gepubliceerd op De postkoloniale podcast, het kanaal van Universitaire Bibliotheken Leiden. Er verschijnen dit seizoen zes afleveringen en elke maand verschijnt een nieuwe aflevering. De afleveringen kunnen nu worden beluisterd via de volgende kanalen:
• Soundcloud
• iTunes
• Spotify
• Castbox