Ode aan een bijzonder wiskundige: Edixhoven-fellow probeert millennia-oude problemen te begrijpen
Niet alle problemen zijn gemakkelijk op te lossen. Maar met voldoende knappen koppen, kom je steeds een stapje verder. ‘Het soort vraagstukken waarin ik geïnteresseerd ben, houdt wiskundigen al meer dan twee millennia bezig,’ aldus theoretisch wiskundige David Lilienfeldt. In september begon hij als eerste Edixhoven Postdoctoral Fellow aan het Mathematisch Instituut (MI). De fellowship is opgericht ter herinnering aan professor Bas Edixhoven, die in januari 2022 overleed.
Het vermoeden waar ik aan ga werken, is 40 jaar geleden voor het eerst geformuleerd’, vertelt Lilienfeldt. ‘Toch blijft het nog altijd onopgelost. Het Beilinson-Blochvermoeden voorspelt een prachtige verbinding tussen het domein van de Algebra en het domein van de Analyse.’
Gedreven door de wens om problemen op te lossen
Een beter begrip van dit vermoeden zal belangrijke consequenties hebben binnen de wiskunde. Binnen de theoretische wiskunde draait het onderzoek niet per se om toepassingen in de echte wereld, benadrukt Lilienfeldt. ‘Het draait juist om nieuwsgierigheid en het verlangen om problemen op te lossen, simpelweg omdat ze wiskundigen al eeuwen of misschien zelfs millennia bezighouden. Maar als andere wetenschappers mijn werk uiteindelijk kunnen gebruiken bij praktische toepassingen, vind ik dat alleen maar mooi. Wellicht op het gebied van cryptografie.’
Edixhoven had altijd tijd voor wiskunde
Deze mindset sluit naadloos aan op het nalatenschap van Bas Edixhoven. ‘Want je kon Bas niet blijer maken dan met een wiskundig probleem’, zegt oud-collega en hoogleraar Wiskunde Ronald van Luijk. ‘Hoe druk hij ook was: als je binnenkwam met een vraag over wiskunde, begon hij te glunderen en ging de vulpen neer. Wiskunde, daar was altijd tijd voor.’
Een vermaard wiskundige met twee voeten op de grond
Edixhoven was een wereldberoemd wiskundige en een van de beste in zijn vakgebied de algebraïsche meetkunde. ‘Iedereen in die wereld kent zijn naam’, zegt Van Luijk. ‘Voordat je je vraag goed en wel gesteld had, wist hij het antwoord al. De Leidse hoogleraar Hendrik Lenstra zegt altijd dat het leek alsof hij zijn antwoorden uit de sterren kreeg. Bas ademde wiskunde.’ Toch was Edixhoven allesbehalve wereldvreemd. Hij zette zich actief in voor een betere wereld. Bijvoorbeeld als energiecoach om zijn wijk de Merenwijk te verduurzamen. Hij zong in een koor en had een grote affiniteit met kunst. Van Luijk: ‘Waarin hij natuurlijk ook weer wiskunde zag. En naast dat alles was hij gewoon een lief en sociaal persoon.’
Nieuwe docenten bijspijkeren
Daarnaast hield hij zich ook bezig met onderwijs, met name met het tekort aan wiskundedocenten in Nederland. Als voorzitter van de organisatie Wisk4all zette Edixhoven zich in om zij-instromers uit andere beroepen bij te spijkeren, zodat zij docent konden worden.
‘Bas was begaan met iedereen en het hele instituut.’
Een fellowship als eerbetoon
Het MI speelde al langer met het idee om een postdoc fellowship in het leven te roepen. ‘En het is heel mooi dat we dat nu ter ere van Bas kunnen doen,’ aldus Van Luijk. Deze fellowship is niet gewijd aan één bepaald vakgebied. ‘Omdat Bas begaan was met iedereen en het hele instituut. Dus dit is echt voor iedereen. Al heeft Lilienfeldt toevallig wel een aardig raakvlak met het werk van Bas.’
Een wiskundige nalatenschap eren
Lilienfeldt ontmoette Edixhoven in zijn tijd als promovendus aan McGill University in Montréal, Canada. ‘Ik was lid van zijn onderzoeksprojectgroep tijdens de Arizona Winter School in 2020. Onder zijn leiding, en gedreven door zijn opvallende enthousiasme en wiskundige generositeit, schreef ik met een aantal collega’s een paper waarin we de geometische benadering van Bas en zijn toenmalige promovendus Guido Lido generaliseerden. Vanaf dat moment hielden we contact, omdat ik graag naar Leiden wilde komen om met Bas te werken.’
‘Net als iedereen in de wiskundige gemeenschap was ik geschokt en bedroefd toen ik hoorde over het plotselinge en vroegtijdige overlijden van Bas. Ik ben dankbaar dat ik de Edixhoven Postdoctoral Fellowship heb gekregen, die me een unieke kans biedt om zijn wiskundige nalatenschap te eren.’
Over David Lilienfeldt
David Lilienfeldt (29 jaar) komt oorspronkelijk uit Denemarken. Zijn wiskundige opleiding begon in Zwitserland, waar hij zijn bachelor en master in wiskunde behaalde aan de École Polytechnique Fédérale de Lausanne. Lilienfeldt schreef zijn masterscriptie tijdens een uitwisselingssemester aan Harvard University.
Gemotiveerd door zijn overzeese ervaring verhuisde Lilienfeldt naar Canada om bij Henri Darmon aan de McGill University zijn doctoraat in getaltheorie te behalen. Hij promoveerde in 2021. In deze periode ontving hij een Graduate Scholarship en een Scholarship for Outstanding PhD Candidates van het Institut des Sciences Mathématiques du Québec. Lilienfeldt ontving ook een Pelletier Fellowship van de Faculty of Science van McGill University. Na zijn promotie ontving hij een Emily Erskine Postdoctoral Fellowship. Hiermee kon hij twee jaar lang samenwerken met Ari Shnidman aan het Einstein Institute of Mathematics van de Hebrew University of Jerusalem.
Sinds september 2023 is Lilienfeldt de eerste Edixhoven Postdoctoral Fellow aan het Mathematisch Instituut van de Universiteit Leiden.