'Als je China wilt begrijpen, lees dan wat Chinese wetenschappers schrijven'
In tegenstelling tot wat je zou verwachten, beïnvloeden maatschappelijke factoren het buitenlands beleid van China. Promovendus Sabine Mokry onderzocht hoe Chinese academici en denktanks invloed uitoefenen op de opvattingen van het autoritaire leiderschap, met name over wat het nationale belang is van het land in de internationale arena. Op 14 november 2023 verdedigt ze haar proefschrift.
‘China is ingewikkeld', zegt Sabine Mokry, extern promovendus aan het Instituut Politieke Wetenschap van de Universiteit Leiden. 'Ik ben al heel lang gefascineerd door China. Tussen mijn bachelor en master heb ik er een jaar doorgebracht. En in mijn vorige baan, als lid van een Duitse denktank voor buitenlands beleid, ontmoette ik veel interessante mensen die zich met China bezighielden. Daar is dit project begonnen.’
Binnenlands debat over welk beleid het beste is voor China
‘China staat natuurlijk onder autoritair bewind, met Xi Jinping stevig aan het roer van de Communistische Partij en het staatsapparaat. Aan de andere kant is er in de Chinese samenleving volop debat over welk beleid het beste is voor het land. Inclusief over mijn interessegebied: buitenlands beleid. Aan de oppervlakte zien we centralisatie, sterkere ideologische controle, maar als je dieper kijkt, is er veel meer aan de hand.’
Mokry legt uit: 'Zelfs autoritaire heersers hebben steun nodig, of input.' Maar hoeveel input is welkom, welke standpunten zijn acceptabel en welke ideeën zijn taboe, en via welke kanalen kan de samenleving haar leiders bereiken? Het bewijs van hoe de samenleving en leiderschap op elkaar inwerken is grotendeels anekdotisch; ik wilde met een meer systematische, geteste analyse komen.'
Een van de moeilijkste aspecten van het onderzoeksproject was het formuleren van de onderzoeksvraag. ‘Ik begon met de vraag hoe de binnenlandse politiek in China het buitenlands beleid beïnvloedt. Dat betekende dat ik de media, de publieke opinie, et cetera erbij moest betrekken. Dit bleek erg moeilijk te zijn. Ook omdat ik aan het begin van het project bijna fulltime werkte voor een Duitse denktank op het gebied van buitenlands beleid.' Met deze professionele achtergrond in het achterhoofd beperkte Mokry het onderzoek tot de invloed van binnenlandse denktanks en wetenschappers op het buitenlands beleid van China.
100 officiële verklaringen, meer dan 500 beleidsrapporten en ongeveer 2000 artikelen
‘Het is inderdaad een misvatting dat China's leiders onwetend zijn over de publieke opinie en dat ze zich niets aantrekken van de expertise van academici,’ stelde Mokry vast. Ik heb ongeveer 100 officiële verklaringen over buitenlands beleid geanalyseerd, meer dan 500 beleidsrapporten gepubliceerd door denktanks en ongeveer 2000 artikelen gepubliceerd in Chinese academische tijdschriften. Maar er bestaat niet zoiets als een perfecte "overdrachtsband" tussen het staatsbeleid aan de ene kant en de standpunten van wetenschappers en analisten aan de andere kant.
Nabijheid tot de macht en openheid voor input
‘Wat belangrijk is, is de afstand tussen beiden,’ vervolgt Mokry. Nabijheid tot de macht is een belangrijke factor bij het verklaren van de invloed, of het gebrek daaraan, van wetenschappers en denktanks op het beleid van de partij. Een andere uitkomst van Mokry's onderzoek is dat de mate waarin China's machthebbers openstaan voor de inbreng van de samenleving vaak varieert in de tijd en tussen verschillende onderwerpen. Het vermeende monopolie van de Communistische Partij op ideologie en beleid is in de praktijk verre van lineair en zwart-wit.
Subtiele nuances
Na de verdediging van haar proefschrift hoopt Mokry, momenteel postdoc aan Columbia University in New York, China verder te onderzoeken. ‘Ik ben vooral geïnteresseerd in hoe de academische discipline Internationale Betrekkingen in China verandert. Dit klinkt misschien een beetje als een niche-onderwerp,' realiseert Mokry zich. ‘Toch is een belangrijke manier om te begrijpen wat er in China gebeurt, te lezen wat hun academici schrijven. Natuurlijk is er censuur. Maar ook dit verschilt. En het zijn deze subtiele nuances die ons veel vertellen over China en waar het land naartoe gaat.’
Nauwe samenwerking
Mokry's kijk op de korte termijn, de promotieverdediging? 'Nou, ik ben blij dat het eindelijk zover is. Ik ben nog niet overdreven zenuwachtig. Ik kijk er eerder naar uit om mijn bevindingen te bespreken en in te gaan op het commentaar van de reviewers. En om mijn begeleiders Daniel Thomas en Nicolas Blarel (Instituut Politieke Wetenschappen Universiteit Leiden) en Daniela Stockmann (Hertie School in Berlijn) weer te ontmoeten! Ik sta bij hen in het krijt. Ook al was ik een externe promovendus, onze samenwerking was heel hecht. Ze steunden me bij elke stap, zelfs bij persoonlijke levenskeuzes, en dat waren er nogal wat.’