Nieuw onderzoeksprogramma voor urgente uitdagingen in Afrika
Universiteit Leiden en vier andere Nederlandse universiteiten gaan 51 promovendi aanstellen om voor en met het Afrikaanse continent oplossingsgericht onderzoek te doen. Hun focus ligt op urgente uitdagingen als klimaatverandering, de energietransitie, betaalbare en toegankelijke wereldwijde gezondheidszorg, politieke stabiliteit en bestuur, toegang tot schoon water en duurzame stedelijke ontwikkeling.
Het onderzoeksprogramma GROW (Graduate Research on Worldwide Challenges) start volgende zomer onder leiding van de TU Delft en wordt voor de helft (€ 6,9 miljoen) gefinancierd door de Europese Unie. Doel is om jong onderzoekstalent een brug te laten slaan tussen Afrika en Nederland. De vijf betrokken universiteiten zijn Universiteit Leiden, Vrije Universiteit Amsterdam, Universiteit van Amsterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam en TU Delft.
Co-creatie met Afrikaanse partners
Voor het GROW programma slaan de Nederlandse universiteiten de handen ineen met 22 academische partners uit Afrika en 17 maatschappelijke partners die in Afrika werken. Samen gaan zij op zoek naar promovendi uit de hele wereld, die in Nederland wetenschappelijk uitdagend onderzoek gaan doen naar belangrijke vragen op het gebied van inclusieve mondiale ontwikkeling en de Sustainable Development Goals (SDG's) van de VN. Dit onderzoek draagt bij aan een beter begrip van de huidige uitdagingen en biedt mogelijkheden voor het ontwikkelen en testen van eventuele oplossingen. De samenwerking tussen alle partners zal de relatie tussen Nederland en het Afrikaanse continent bovendien verder versterken.
Geïntegreerde aanpak
Afrika is een prioriteit in het Strategisch Plan van de Universiteit Leiden: een universiteitsbrede Afrika-strategie ziet bovendien binnenkort het licht. ‘Vanuit het Afrika-Studiecentrum en het universiteitsbrede netwerk van Afrika-onderzoekers werkt Leiden al jaren samen met Afrikaanse onderzoekers’ zegt Annetje Ottow, voorzitter van het College van Bestuur. ‘We willen die samenwerking met universiteiten, onderzoeksinstituten, NGO’s, Afrikaanse studenten en beginnende onderzoekers intensiveren. De immense toename van de bevolking in met name Afrikaanse steden, klimaatverandering, gezondheidszorg en veiligheid zijn thema’s die om een geïntegreerde aanpak en multidisciplinaire en gelijkwaardige samenwerking met Afrikaanse partners vragen. Het is fantastisch dat we dit samen met Nederlandse universiteiten in het GROW consortium kunnen doen.’
Een ander perspectief
Marleen Dekker, wetenschappelijk directeur van het Afrika-Studiecentrum en coördinator namens de Universiteit Leiden in het GROW consortium, sluit zich hierbij aan: ‘Het is geweldig dat we aan de slag kunnen met ruim 50 nieuwe promovendi, van wie een groot deel uit Afrika zal komen. Met meer dan 100 promotoren vanuit de Nederlandse universiteiten en de enthousiaste steun van Afrikaanse universiteiten, bedrijven, overheden en NGO’s kunnen we mooie onderzoekplekken bieden aan de promovendi, die ons vanuit een ander perspectief naar ontwikkelingen op het continent kunnen laten kijken. In Leiden is de interesse om samen te werken in Afrika van oudsher groot: naast het Afrika-Studiecentrum doen ook het Nederlands Instituut Marokko (NIMAR), de Sterrewacht Leiden, het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden en het Grotius Centrum voor Internationaal Recht mee in dit initiatief.’
Eerder succesvol promotieonderzoek
Inspiratie voor het GROW-programma is gebaseerd op eerdere succesvolle onderzoeken van Afrikaanse promovendi die werkten aan SDG-gerelateerd onderzoek. Kassim Assouma, in september 2022 gepromoveerd aan de Universiteit Leiden, deed onderzoek naar de informele economie – zo’n 80 procent van de beroepsbevolking in Afrika werkt in de informele sector. In Benin onderzocht Assouma de positie van motortaxi-rijders (zémidjan), die zich de afgelopen jaren steeds meer zijn gaan organiseren in vakbonden. Maar terwijl de politieke invloed van hun organisaties toenam, hadden de motortaxi-rijders niet het idee dat hun positie in algemene zin verbeterde.
Assouma ontdekte dat hun werkomstandigheden in de praktijk wel degelijk verbeterden, maar dat de taxirijders sterk ontevreden bleven vanwege het negatieve imago dat aan hun beroep kleeft. Uiteindelijk ambiëren ze een ander beroep met een hogere sociale status. Een complicerende bijkomstigheid is dat veel vakbondsleiders dankzij hun bemiddelende rol met andere partijen inmiddels tot de elite behoren. Zij slaagden er wél in die zo gewilde verbetering van sociale status te verkrijgen.
Assouma's onderzoek leverde belangrijke inzichten op in de professionalisering van de informele sector, zoals het belang van raadpleging en terugkoppeling in nieuw opgerichte vakbonden. Zijn werk wordt onder meer gebruikt door de International Labour Organisation (ILO) en hij werkt als consultant voor opdrachtgevers als de Wereldbank, CNV Internationaal en Bureau Afrique.
Op zoek naar promovendi
De Nederlandse en Afrikaanse partners treffen nu de voorbereidingen om samen kandidaten te werven. Solliciteren kan online vanaf 1 december. Vanaf zomer 2024 zijn de promovendi ingebed in het netwerk van wetenschappers en maatschappelijke partijen, en gaan ze aan de slag met hun grensverleggende en impactvolle onderzoek.
Meer informatie over het GROW-programma.