De postkoloniale podcast: Indië en Indonesië door de ogen van Thom Hoffman
Wanneer realiseer je je dat we anders moeten kijken naar Indische foto’s? En in hoeverre vullen fotografische en literaire bronnen elkaar aan over hoe je naar Indië en de Indische literatuur kijkt? In deze aflevering van De postkoloniale podcast is acteur en fotograaf Thom Hoffman te gast. Indië speelt een belangrijke rol in Hoffmans leven.
In de postkoloniale podcast gaan Rick Honings, Scaliger-hoogleraar, en Coen van ’t Veer, docent-onderzoeker, van de Universiteit Leiden met gasten in gesprek over hun werk in relatie tot het koloniale verleden. In aflevering 15 van De postkoloniale podcast spreken zij met Thom Hoffman.
Gast
Thom Hoffman was eerder bekend door zijn werk als acteur. Sinds 1981 speelde hij in meer dan tachtig films en televisieseries. Vanaf 1991 legde Hoffman zich ook toe op fotografie. In die hoedanigheid maakte hij enkele belangrijke fotodocumentaires. Wat veel mensen niet wisten, is dat Hoffman Indische wortels heeft: zijn betovergrootmoeder heette Sophia Tehupuring. In 1865 trouwde zij met de Pruisische militair Bernhard Conrad Pottkamp, die in het KNIL vocht in Palembang.
In 2019 publiceerde Hoffman het fotoboek Een verborgen geschiedenis. Anders kijken naar Nederlands-Indië, dat bekroond werd met de VGN-prijs Beste Geschiedenisboek 2020. Hierin ligt de nadruk op de gevolgen van de Nederlandse kolonisatie voor de Indonesiërs. Twee jaar later verscheen Indië. Betovering en desillusie (2022), een vuistdik boek waarin de literatuur een prominente rol speelt.
In 2009 was hij gasthoogleraar aan de Universiteit van Tilburg en gaf hij masterclasses over Indië en Multatuli. In 2015 was hij Cultural Professor aan de Technische Universiteit Delft. Met studenten deed hij onderzoek onder de titel ‘Kromo Blanda. Perspectieven op Nederlands-Indië’. Uitgangspunt hierbij was de geschiedenis van Nederlands-Indië, en de rol van de negentiende - en twintigste eeuwse fotografie. In 2019 was hij gastconservator in het Wereldmuseum en maakte hij de tentoonstelling Dossier Indië.
In 1995 nam Hoffman voor de NCRV een vijfdelige televisieserie op over de Atjeh-oorlog, In naam der Koningin, naar het boek De Hongertocht (1911) van Madelon Székely-Lulofs. De opnames vonden negen maanden lang plaats op de Filipijnen. In deze periode begon Hoffmans Indische leeskoorts. Hij namen een grote kist met boeken over Indië mee maar de jungle, en las ze daar allemaal uit. In 2005 vertolkte Hoffman de hoofdrol in een toneelversie van Max Havelaar. In 2012 speelde hij in het toneelstuk De Kleine Zielen, naar het werk van Couperus, en twee jaar later in het toneelstuk Moesson van Eric Schneider.
De postkoloniale podcast
Het koloniale verleden van Nederland staat volop in de belangstelling. In 2020 was het vijfenzeventig jaar geleden dat Indonesië onafhankelijk werd; twee jaar later bood premier Rutte ‘diepe excuses’ aan voor het structureel geweld dat in de dekolonisatieoorlog was gebruikt. In De postkoloniale podcast komen prominente onderzoekers en schrijvers aan het woord en praten we over hun onderzoek/werk in relatie tot het koloniale verleden. Centraal staat de vraag in hoeverre het onderzoek naar (post)koloniale literatuur kan bijdragen aan de verwerking van het koloniale verleden.
Afleveringen
De afleveringen worden gepubliceerd op De postkoloniale podcast, het kanaal van Universitaire Bibliotheken Leiden. Dit is het tweede seizoen en er verschijnen weer zes nieuwe afleveringen. De nieuwste aflevering en de eerdere afleveringen kunnen nu worden beluisterd via de volgende kanalen:
NWO Vidi-project
De postkoloniale podcast is een initiatief van Rick Honings en Coen van ’t Veer. Beiden zijn redacteur van de in 2021 verschenen literatuurgeschiedenis De postkoloniale spiegel. De Nederlands-Indische letteren herlezen en van het wetenschappelijke tijdschrift Indische Letteren. De podcast komt voort uit het door Rick Honings geleide NWO Vidi-project Voicing the Colony. Travelers in the Dutch East Indies, 1800-1945.