Een vis op 8336 meter diepte
De tiende editie van het Wetenschapscongres Junior bracht 220 leerlingen en hun begeleiders (ouders en leerkrachten) samen voor een ochtend vol vragen, verwondering en wetenschap. De leerlingen uit groep 5 tot en met 8 hebben het afgelopen schooljaar gewerkt aan hun eigen werkstukken. Zelfbedachte onderzoeken waarin zij de wereld om zich heen bevraagden, onderzochten en beschreven.
Hoe snel slingert een slinger?
Hoogleraar Wetenschapscommunicatie Ivo van Vulpen nam de zaal mee in een kindercollege met een live onderzoek. Geen saaie powerpoint, maar een vraag, touwtjes, een stopwatch en een zaal vol kritische denkers. 'Hoe snel beweegt een slinger?' vroeg Van Vulpen.
Een aantal kinderen mocht assisteren bij het experiment. De stopwatch ging aan, slingeren maar! De eerste poging klokte op 4,31 seconden, de volgende op 4,6. Van Vulpen vroeg de zaal: 'Maakt de lengte van het touw uit? Wat denken jullie: gaat een korter touw sneller, langzamer, of is er geen verschil?' De kinderen keken gespannen toe. Tijd om het te testen.
Een halve meter touw gaf 2,7 seconden. Het publiek juichte. Een kwart touwtje? 1,76 seconden. 'Dus,' zei Van Vulpen, 'hoe korter het touw, hoe sneller de slinger. Dat klinkt als een theorie!' Nu kwam de ultieme test: een touw van twee meter. 'Als we gelijk hebben, dan duurt het tussen de vijf en zes seconden.' Hij liet het touw los: 5,57 seconden. En daarmee was de theorie bevestigd, onder luid applaus van de zaal.
Een quiz vol kennis, gejuich en... een vis op 8336 meter diepte
Quizmaster Katy Lips, medewerker bij het Wetenschapsknooppunt en (voormalig) plusgroepleerkracht, kreeg de zaal moeiteloos mee met de feestelijke wetenschapsquiz: 'Is onderzoek alleen voor volwassenen?' 'Nee natuurlijk niet!' klonk het overtuigend. En: 'Is je onderzoek mislukt als je hypothese niet klopt?' 'Nee!' Elk goed antwoord werd beloond met luid gejuich.
Het hoogtepunt van de quiz was de slotvraag: Op welke diepte is de diepst gevangen vis ooit aangetroffen? Het werd muisstil. Kinderen dachten hardop, gokten, en toen kwam het antwoord: 8336 meter. Eén kind zat er met 8300 meter ongelooflijk dichtbij en sleepte daarmee de winst in de wacht.
Van nieuwsgierige vragen naar prijswinnende inzichten
De jury van de werkstukkenwedstrijd las, bewonderde en verwonderde zich over onderzoeken die varieerden van koffieverslavingen tot de zeespiegelstijging en boogschieten. In totaal kregen zij 144 werkstukken onder ogen, gemaakt door 242 leerlingen.
In zeven categorieën konden leerlingen schitteren, en dat deden ze met verve. Dylan viel op met een systematische vergelijking tussen 3D-geprinte en echte legoblokjes, waarmee hij de prijs voor validiteit won. De prijs voor relevantie ging naar Pepijn, Matthijs, Toine en Robin, die het woningtekort grondig onderzochten met interviews, data, een nauwkeurig logboek en een bezoek van een politieagent op school. Sander, Machiel en Tygo regelden, ondanks tegenslagen, toch een interview met een keeperstrainer van Feyenoord - een echt voorbeeld van doorzettingsvermogen.
Ook originaliteit, opmerkzaamheid, schrijfvaardigheid en het beste werkstuk werden beloond. Die laatste eer ging naar Lisa, voor haar nauwkeurige experiment met narcissen. En Julius liet zich gelden met een kraakhelder werkstuk over democratie en dictaturen, waarmee hij de schrijfprijs won.
Leerkrachten in het zonnetje
Ook de begeleidende leerkrachten werden in het zonnetje gezet. Zij ondersteunden de kinderen op school bij hun onderzoek op basis van lesmateriaal van het Wetenschapsknooppunt. De wisselbeker voor scholen ging dit jaar naar Penta Scala Molenwatering uit Spijkenisse voor hun gestructureerde aanpak, sterke voorbereiding en het enthousiasme van hun leerlingen.
Wat de jury vooral benadrukte: 'Het is duidelijk te zien dat deze jonge onderzoekers met aandacht, eigen interesse en lef hun onderwerp zijn ingedoken. En wij hebben daar enorm van genoten.'
Wat is het Wetenschapscongres Junior?
Dit was de tiende werkstukkenwedstrijd die de Universiteit Leiden organiseerde voor kinderen uit groep 5 t/m 8. De leerlingen doen zelf onderzoek en maken daar een werkstuk over. Leerlingen mogen individueel een werkstuk maken of samenwerken in een groepje.