Vier Leidse onderzoekers ontvangen ERC Advanced Grant
Van sociale ongelijkheid in de prehistorie tot placebo-effecten bij medische behandelingen. Vier wetenschappers van de Universiteit Leiden ontvangen de prestigieuze ERC Advanced Grant van 2,5 miljoen euro om hun onderzoek uit te bouwen.
Sociale ongelijkheid in laat-prehistorisch Cyprus
De bestendiging van sociale ongelijkheid in de prehistorie is nog steeds beperkt begrepen. Met dit project zal hoogleraar Bleda Düring een combinatie van innovatieve methoden toepassen op datasets uit het laat-prehistorische Cyprus (4000–1700 v.Chr.) om te reconstrueren hoe sociale ongelijkheid een blijvend fenomeen werd. Decennialang onderzoek op Cyprus heeft rijke datasets opgeleverd uit nederzettingen en begraafplaatsen, die duidelijke veranderingen tonen in de wijze waarop sociale ongelijkheid werd vormgegeven. Het project zal bijdragen aan bredere discussies over deze belangrijke ontwikkeling in de wereldgeschiedenis.
Hoe de context het verschil maakt bij medische behandelingen
Wanneer mensen verwachten dat een behandeling werkt, gebeurt dat vaak ook. Zelfs bij weinig effectieve behandelingen. Dit placebo-effect ontstaat door bewuste of onbewuste verwachtingen. Een krachtig voorbeeld is farmacologische conditionering, waarbij het lichaam vergelijkbare reacties vertoont op een placebo als op een eerder toegediend geneesmiddel. Omgekeerd kunnen negatieve verwachtingen door eerdere slechte ervaringen de effectiviteit van behandelingen verminderen. In het 5-jarige project CONTEXT MATTERS onderzoekt hoogleraar Andrea Evers hoe automatische lichaamsreacties en bewuste verwachtingen behandelingsuitkomsten beïnvloeden. Ze bestudeert of eerdere negatieve behandelervaringen invloed hebben op huidige reacties en of psychologische trainingen of farmacologische strategieën deze uitkomsten kunnen verbeteren. De bevindingen kunnen leiden tot behandelingen die minder medicatie vereisen, beter werken, minder bijwerkingen veroorzaken en zorgkosten besparen.
Don’t Worry, Bèta Happy: nieuwe strategieën voor mogelijke genezing van type 1-diabetes
Hoogleraar Bart Roep (LUMC) gaat met zijn team onderzoek doet naar het ‘onzichtbaar’ maken van insulineproducerende bètacellen bij type 1-diabetes. Hun baanbrekende aanpak richt zich op het verminderen van bètacelstress en het beschermen van deze cellen tegen het immuunsysteem. Roeps onderzoek combineert wetenschappelijke innovatie met technologisch vernuft en vertaalt deze inzichten naar zorg op maat, met uiteindelijk één missie: het leven van mensen met type 1-diabetes fundamenteel veranderen.
Klimaatadaptatie vanuit de gemeenschap
Diana Suhardiman, hoogleraar Natural Resource Governance, Climate and Equity aan de Universiteit Leiden en directeur van het KITLV, ontvangt een ERC Advanced Grant voor haar onderzoek naar grassroots klimaatadaptatie. Ze bestudeert hoe lokale gemeenschappen in Zuidoost-Azië omgaan met klimaatverandering via eigen instituties en kennispraktijken. Door middel van historisch en etnografisch onderzoek brengt zij in kaart hoe deze lokale aanpassingsstrategieën zich ontwikkelen in relatie tot bredere machtsstructuren. Het project draagt bij aan rechtvaardige, inclusieve klimaatgovernance op meerdere schaalniveaus.
Jaarlijks worden ERC Advanced Grants uitgereikt aan gevestigde onderzoeksleiders. De financiering, ter waarde van in totaal 721 miljoen euro, gaat naar 281 onderzoekers in heel Europa.