Open Science survey brengt awareness en behoeften binnen Universiteit Leiden in kaart
Een nieuwe universiteitsbrede enquête staat nu open voor iedereen die betrokken is bij het uitvoeren, onderwijzen, adviseren of ondersteunen van onderzoeksactiviteiten aan de Universiteit Leiden. Het doel is om beter inzicht te krijgen in de huidige stand van zaken rond bewustzijn en toepassing van Open Science. Het initiatief werd gestart door toenmalig promovendus en nu gastonderzoeker Dr. Bjørn Bartholdy van de Faculteit Archeologie, en begon met een eenvoudige observatie: 'Open Science heeft bij mijn faculteit nog geen voet aan de grond gekregen, en ik wil begrijpen waarom.'
Academia in Motion
Oorspronkelijk opgezet als een facultair initiatief kreeg de enquête al snel bredere aandacht binnen de Open Science Community Leiden en het Academia in Motion-programma—een gezamenlijke inspanning gericht op Open Science en erkenning en beloning. 'We realiseerden ons dat dit een waardevol instrument kon zijn voor de hele universiteit,' legt Bjørn uit. 'Het is een manier om te zien wat onderzoekers daadwerkelijk nodig hebben van de universiteit om aan de groeiende toepassingen van Open Science te voldoen.'
Open Access-publicaties zijn relatief eenvoudig bij te houden, maar dit geldt niet voor andere aspecten van Open Science—zoals open methoden, open onderwijs en datadeling. Deze zijn veel minder zichtbaar in universitaire systemen. 'We hadden een manier nodig om het volledige plaatje vast te leggen,' zegt Bjørn. 'Daarom hebben we de enquête zo ontworpen dat iedereen die betrokken is bij Open Science wordt meegenomen: onderzoekers, ondersteuners en beleidsmakers.'
Belangrijkste bevindingen
De eerste versie van de enquête werd gelanceerd in 2023 en ontwikkeld in samenwerking met Anna van ’t Veer, universitair docent Methodologie en Statistiek, en Signe Glæsel, onderzoeksassistent bij dezelfde afdeling, om een robuuste dataverzameling te garanderen. Sindsdien analyseert het team de reacties. 'Een groot deel van de respondenten waren onderzoekers in een vroeg stadium van hun carrière: promovendi en universitair docenten,' merkt Bjørn op. 'Ze zijn bekend met Open Access en preprints, maar minder met zaken als preregistratie of open onderwijs.'
Die kloof tussen bewustzijn en toepassing is een van de belangrijkste bevindingen. 'Mensen weten wat Open Science is,' zegt Bjørn, 'maar als het gaat om de daadwerkelijke toepassing—zoals het publiceren van open peer reviews of het delen van lesmateriaal—neemt het aantal af.'
Tijd
Een belangrijke drempel die uit de enquête van 2023 naar voren kwam, was tijd. 'Veel onderzoekers hebben simpelweg geen tijd om die extra stappen te zetten,' legt Bjørn uit. 'En dat hangt samen met het gebrek aan stimulans. Hier speelt Academia in Motion een cruciale rol: door ervoor te zorgen dat onderzoekers erkenning en beloning krijgen voor alles wat ze doen om hun werk toegankelijker te maken.'
Om de voortgang te volgen wordt de enquête opnieuw gelanceerd met dezelfde kernvragen, zodat de onderzoekers kunnen reflecteren op veranderingen tussen 2023 en 2025. 'We verwachten dat de bekendheid is toegenomen. Maar wat we echt willen zien is of er sprake is van een hogere mate van implementatie.'
Vul de enquête in
De enquête loopt nu en het kost ongeveer vijf minuten om in te vullen. 'Ook als je niet actief bezig bent met Open Science, is jouw input waardevol. Het is meerkeuze, snel, en helpt ons te begrijpen welke ondersteuning nodig is.'
Met beleidsveranderingen op nationaal niveau en financieringsinstanties die steeds vaker Open Science-eisten stellen, wil de universiteit inspelen op de behoeften van onderzoekers, maar... 'dit is geen top-down initiatief,' benadrukt Bjørn. 'Het komt van onderop; gedreven door onderzoekers die wetenschap transparanter en collaboratiever willen maken.'
Open Science Week
De enquête wordt gepromoot tijdens de Open Science Week, samen met evenementen en workshops. 'De survey blijft ook na die week open. We willen zoveel mogelijk mensen bereiken.'
Zet kleine stapjes
Voor wie zich overweldigd voelt door de verscheidenheid aan Open Science-praktijken heeft Bjørn een geruststellende boodschap: 'Zet kleine stapjes. Begin met wat haalbaar is: open bijvoorbeeld je methoden of deel je data. De Open Science Community Leiden staat klaar om te helpen, en dat is een geweldige plek om te beginnen.' De Open Science Week is het perfecte moment om jouw volgende stap te zetten!
Open Science Week bij Universiteit Leiden
Tijdens de Nationale Open Science Week organiseren ons eigen OSCL-team en het faculteitsteam Academia in Motion verschillende activiteiten. Ze laten zien hoe open, transparante, eerlijke en inclusieve werkwijzen de toekomst van de wetenschap vormgeven. Bekijk het programma en ontdek welke stap past bij jouw eigen open science-praktijk.