Kunnen vogels R2-D2 nadoen? Ja – en sommige doen het verrassend goed
Wetenschappers hebben ontdekt dat spreeuwen en papegaaien de complexe geluidjes van Starwars-droid R2-D2 verrassend goed kunnen imiteren. Hun onderzoek onthult hoe de bouw van het stemorgaan het vocale vermogen van een vogel bepaalt – én hoe citizen science daarbij helpt.
‘Per toeval kwam ik filmpjes tegen van grasparkieten die R2-D2 nadoen’, vertelt evolutiebioloog Nick Dam. ‘En niet één, maar een hele reeks. Toen besloten we te onderzoeken welke soorten die complexe geluidjes het best kunnen imiteren.’
De onderzoekers stuitten al snel op een video getiteld R2-D2 sounds for your bird, waarschijnlijk de bron van al die Star Wars-minnende papegaaien. ‘In de reacties vertelden mensen dat ze die video’s urenlang voor hun vogels afspeelden,’ zegt Dam. ‘Dat bleek te kloppen: veel vogels volgden zelfs exact de volgorde van de geluiden uit die video.’
Dam zette de filmpjes om naar audiobestanden en vergeleek die met het origineel. ‘Zo konden we precies meten hoe goed de vogels de R2-D2-geluiden kopieerden – tussen soorten én tussen individuele vogels.’
‘Grappig genoeg presteerden niet de grote, spraakzame soorten het best, maar juist kleine vogels zoals grasparkieten en valkparkieten’
Twee stemmen tegelijk
In totaal analyseerden de onderzoekers ruim honderd video’s van negen soorten papegaaien en Europese spreeuwen. De spreeuwen bleken de absolute kampioenen in het nadoen van de complexe, zogenoemde multifone geluiden, zo blijkt uit de wetenschappelijke publicatie.
‘Dat danken ze aan de unieke bouw van hun geluidorgaan, de syrinx, die twee geluidsbronnen heeft’, legt Michelle Spierings uit, groepsleider van het Animal Music Cognition Lab bij het Instituut Biologie Leiden. Daardoor kunnen ze twee tonen tegelijk produceren, perfect voor R2-D2-achtige geluidjes.
Papegaaien kunnen, net als mensen, maar één toon tegelijk maken. Toch deden ze het verrassend goed bij de eenvoudigere, eentonige piepjes van R2-D2. ‘Grappig genoeg presteerden niet de grote, spraakzame soorten het best, maar juist kleine vogels zoals grasparkieten en valkparkieten,’ zegt Spierings. ‘Die worden vaak gezien als minder indrukwekkende zangers, maar scoorden bij deze taak juist hoger – waarschijnlijk doordat ze een andere strategie gebruiken.’
Can birds imitate Artoo-Detoo? Yes, and some are surprisingly good at it
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofHoewel het onderzoek een knipoog heeft, levert het serieuze inzichten op. ‘Door zoiets geks en complex als R2-D2-geluiden te gebruiken, kunnen we goed meten wat de fysieke grenzen zijn van vogelgeluiden, zegt Dam. ‘Het is de eerste keer dat zoveel soorten precies dezelfde geluiden nadoen, dus we kunnen eindelijk echt vergelijken.’
Burgers die bijdragen aan wetenschap
Een groot deel van de data komt van huisdiereigenaren en vogelliefhebbers die meedoen aan het Bird Singalong Project, waaraan naast Spierings en Dam ook Henkjan Honing van de Universiteit van Amsterdam is verbonden. ‘We hebben een enorme hoeveelheid data dankzij mensen die filmpjes van hun vogels delen,’ zegt Spierings. ‘Dankzij hun bijdragen hebben we een veel gevarieerder overzicht van vogelgeluiden dan ooit – een mooi bewijs dat wetenschap niet altijd in een laboratorium hoeft plaats te vinden.’
Puppets for Parrots
Hoe kun je het welzijn van papegaaien verbeteren? Daarvoor bedachten de onderzoekers Puppets for Parrots: interactieve poppen die geluiden afspelen waarop papegaaien kunnen reageren. ‘De eigenaar kan uploaden wat de vogel hoort, en zien waar de papegaai het liefst naar luistert,’ legt Spierings uit. ‘Zo geven we vogels een beetje zelfregie.’
Met extra steun hopen de onderzoekers de poppen daadwerkelijk te kunnen ontwikkelen.