Slimmer Leren met AI: van hulpmiddel tot reflectiepartner
Het gebruik van AI door studenten is niet meer weg te denken uit het onderwijs. In plaats van dit te verbieden, wordt via de pilot 'GenAI in onderwijs' onderzocht hoe AI juist kan bijdragen aan het leerproces. Marco van Bommel, docent van de cursus Economic and Consumer Psychology, vertelt over hun eigen AI-chatbot YoCCo en de eerste ervaringen.
Waarom zijn jullie gestart met de pilot ‘GenAI in onderwijs’?
'Veel studenten gebruiken tools als ChatGPT bij het maken van opdrachten, die daar oorspronkelijk niet op waren ingericht. Daardoor kunnen sommige leerdoelen minder goed worden getoetst. Met de pilots ‘GenAI in onderwijs’ willen we onderzoeken hoe we AI op een verantwoorde en didactisch waardevolle manier kunnen integreren in het onderwijs.'
Dus het doel is niet om AI-gebruik te verbieden?
'Zeker niet. In plaats van AI-gebruik te verbieden, willen we het juist inzetten om het leerproces te versterken. Door zelf AI-agents te ontwikkelen, kunnen we duidelijke richtlijnen en beperkingen instellen. Onze eigen chatbot, YoCCo – dat staat voor Your Campaign Coach – is daar een goed voorbeeld van. YoCCo schrijft geen opdrachten voor studenten, maar werkt volgens de socratische methode: hij stelt kritische vragen, stimuleert reflectie en helpt studenten om zelf dieper over de stof na te denken. Zo komen ze uiteindelijk tot een eigen, goed onderbouwd campagneverslag.'
'AI verbieden? Nee, we willen studenten juist leren hoe ze het slim gebruiken'
Wat houdt de pilot binnen de cursus Economic and Consumer Psychology precies in?
'In deze cursus werken studenten aan een reclamecampagne, gebaseerd op psychologische literatuur. Om hen daarbij te ondersteunen, hebben we YoCCo ontwikkeld. Hij is getraind op de specifieke literatuur van de cursus en helpt studenten bij vragen over theorieën of concepten. Niet door antwoorden te geven, maar door als sparringpartner op te treden. Hij helpt studenten hun gedachten te ordenen en stimuleert creativiteit en diepgang.'
Hoe is YoCCo geïntegreerd in de cursusomgeving?
'YoCCo is volledig geïntegreerd in Brightspace, onze digitale leeromgeving. Studenten kunnen hem daar direct benaderen, zonder extra inlog of platform. Belangrijk is ook dat YoCCo geen persoonsgegevens of gespreksdata opslaat – iets wat studenten zelf ook vaak als belangrijk punt aandragen. Daarnaast hebben we nagedacht over de ecologische voetafdruk van AI-gebruik. Duurzaamheid is een thema dat leeft onder studenten, dus dat nemen we serieus.'
Wat kunnen studenten er praktisch mee?
'Voor studenten werkt het heel intuïtief. Ze kunnen YoCCo gebruiken zoals ze gewend zijn van andere AI-chatbots: vragen stellen, ideeën verkennen, sparren over hun campagne. Het verschil is dat YoCCo specifiek is afgestemd op deze cursus. Hij kent de literatuur en verwijst naar relevante bronnen. Dat helpt ook tegen het bekende probleem van ‘hallucinatie’, waarbij AI dingen verzint.'
Wat levert het studenten op?
'YoCCo helpt studenten om de leerstof beter te begrijpen en actief toe te passen. Door zijn manier van vragenstellen leren studenten kritisch denken, reflecteren en betere keuzes maken in hun campagneontwerp. En minstens zo belangrijk: ze leren betere vragen stellen. Dat is een ondergewaardeerde, maar essentiële academische vaardigheid. YoCCo begeleidt het denkproces, waardoor studenten zelfstandiger worden en meer eigenaarschap nemen over hun leerproces. Dat past perfect bij een niveau 400 cursus als deze.'
En wat betekent het voor jou als docent?
'Het opzetten van YoCCo was verrassend eenvoudig. De chatbot draait op ChatGPT-technologie en we kregen goede ondersteuning vanuit de universiteit. Collega’s Marc Cleiren en Julian van der Kraats hebben veel voorbereid. Wij als docenten hoefden vooral aan te geven wat de bot moest kunnen en hoe hij moest communiceren. De integratie in Brightspace verliep soepel, waardoor het voor zowel studenten als docenten een laagdrempelige toevoeging werd.'
Wat levert het jou als docent op in de praktijk?
'Het geeft ons beter inzicht in hoe studenten AI gebruiken in hun leerproces. En hopelijk leidt dat tot inhoudelijk sterkere opdrachten. Dat maakt het geven van feedback niet alleen efficiënter, maar ook betekenisvoller. Uiteindelijk draagt het bij aan de kwaliteit van leren én beoordelen.'
'Ik merk wel dat ik regelmatig tegen studenten zeg: ‘Dit is nou een perfecte vraag voor YoCCo.’ Dat zegt eigenlijk al genoeg.'
Zijn er ook aandachtspunten of verbeterpunten?
'Zeker. Hoewel de eerste reacties positief waren, zagen we dat het gebruik na de eerste week afnam. Ook merkten we dat YoCCo soms te veel uitleg gaf in plaats van vragen te stellen – iets wat we in toekomstige versies willen verbeteren. Een ander punt is dat de bot geen gegevens opslaat. Dat is bewust, vanwege privacy, maar het maakt langdurige interactie minder praktisch. Daar moeten we nog een goede balans in vinden.'
Hoe kijk je terug op deze eerste pilot?
'Al met al was het een geslaagde eerste proef. YoCCo laat zien dat GenAI echt waarde kan toevoegen aan het leerproces. Tegelijkertijd is het duidelijk dat verdere ontwikkeling nodig is om het gebruik duurzaam en effectief te maken. De pilot is gekoppeld aan lopend onderzoek naar AI-gebruik onder studenten. De resultaten daarvan moeten ons helpen om AI nog beter en verantwoorder in te zetten in het onderwijs.'