Nieuwe leerstoel brengt sterrenkunde en AI samen: ‘AI kan helpen het heelal beter te begrijpen’
AI helpt astronomen al om het heelal beter te begrijpen, en die rol gaat groeien. Daarom beginnen ASTRON en de Universiteit Leiden samen een nieuw onderzoeksveld. Bijzonder hoogleraar Joeri van Leeuwen gaat AI meer sterrenkunde aanleren, en daarmee weer nieuwe sterrenkunde ontdekken.
De vorming, structuur en evolutie van ons heelal wordt gedreven voor veel verschillende krachten en processen. Zwaartekracht, licht, en explosies van materie verbinden de enorme afstanden in de kosmos. ‘Wij willen nu uitvinden hoe AI kan helpen de natuurwetten te begrijpen die het heelal vormgeven’, zegt de nieuwe bijzonder hoogleraar, Van Leeuwen.
Nieuwe telescopen betekent steeds meer data
‘De modernste radiotelescopen ter wereld voor zulk astronomisch onderzoek staan in Nederland, en produceren meer data dan hele landen’, zegt Violette Impellizzeri, hoofd Astronomy and Operations van ASTRON, het Nederlands instituut voor radioastronomie. ‘Het analyseren van al die gegevens vereist nu al supercomputers en AI, en die uitdaging wordt alleen maar groter met onze toekomstige telescopen.’ ASTRON en de Universiteit Leiden beginnen daarom samen de nieuwe, vakoverschrijdende, bijzondere leerstoel.
Gedreven door nieuwsgierigheid gaat het team onderzoek doen op gebieden waar AI de brug slaat tussen informatica en astronomie. Van Leeuwen: ‘Met de nieuwste innovaties in AI gaan we werken aan betere beeldverwerking van telescopen, efficiënter gebruik van AI-chips voor de enorme datastromen, en AI-modellen meer astronomische kennis geven. Daarmee we gaan de grenzen van het bekende verleggen’
Innovatie in zowel sterrenkunde als informatica
‘Om zoveel mogelijk te leren over het heelal uit de nieuwste data en simulaties, hebben we snelle en begrijpelijke AI nodig. Van Leeuwen is een pionier op dit vakgebied’, zegt Ignas Snellen, wetenschappelijk directeur van Sterrewacht Leiden. Ook Marcello Bonsangue, wetenschappelijk directeur van het Leiden Institute of Advanced Computer Science, is het daar mee eens. ‘Daarnaast zijn astronomische datasets vrij toegankelijk en dus uitstekend geschikt om innovatie in informatica te stimuleren.’