Wat een jaar: de best gelezen artikelen van 2025
De Russische dreiging voor Europa, pro-Palestinaprotesten, het overlijden van psycholoog Andrea Evers en speculaties over buitenaards leven. Deze artikelen behoorden tot de best gelezen stukken van dit jaar.
De veiligheid van Europa is in rap tempo onzekerder geworden nu president Trump eerst met Rusland onderhandelt. Dat schreven we in februari dit jaar, vlak na Trumps terugkeer in het Witte Huis. Wat betekent zijn aanpak voor Nederland en wat ons te doen staat? Prangende vragen aan Frans Osinga, hoogleraar War Studies. Trump ondermijnt de internationale organisaties waar onze veiligheid en welvaart mee samenhangen, stelde hij. Osinga wees op de sluimerende oorlog in Europa: cyberaanvallen, doorsnijden van kabels en later de geheimzinnige drones. Europa moet volledig zelf zorgen voor geloofwaardige afschrikking, aldus Osinga. Die roep klinkt aan het eind van dit bewogen jaar luider dan ooit.
Kans op oorlog met Rusland groeit nu Trump Europa schoffeert
Strategisch stemmen
Na de val van het kabinet Schoof moest Nederland in oktober weer naar de stembus. Veel mensen vroegen zich af of ze strategisch moesten stemmen, bijvoorbeeld om te voorkomen dat een voor hen ongewenste partij de grootste werd. Politicoloog Andrei Poama deed met een team onderzoek naar dit fenomeen. Strategisch stemmen is zeker niet louter een rationale afweging, stelde hij. ‘Het is een moreel en politiek compromis.’ De onderzoekers constateerden dat strategische kiezers dikwijls sterke emoties ervaren, zoals verdriet, spijt, frustratie en schaamte.
Zo weet je of jouw strategische stem écht strategisch is
Pro-Palestinaprotesten
De desastreuze oorlog in Gaza leidt wereldwijd tot woede, verdriet en verdeeldheid. Ook binnen de universiteit was er dit jaar veel onrust en waren er demonstraties en bezettingen van universiteitsgebouwen. De uitwisselingsprogramma’s met Israëlische universiteiten werden al eerder opgeschort en er mogen geen nieuwe samenwerkingen worden aangegaan. De universiteit organiseerde diverse debatten over dit onderwerp. Een speciale commissie brengt begin 2026 nog advies uit over de academische relaties. Lees meer hierover in het dossier Israël-Palestina.
In memoriam Andrea Evers
Het overlijden van Andrea Evers (1967-2025), hoogleraar Gezondheidspsychologie, maakte diepe indruk. Ze was een drijvende kracht binnen het Instituut Psychologie, de faculteit, de universiteit en ver daarbuiten. Evers deed baanbrekend onderzoek naar de kracht van het placebo-effect en nocebo, de tegenhanger. Haar onderzoek legde mede de basis voor het inzicht dat psychologische gedragsfactoren een cruciale rol spelen in het verloop en herstel van medische aandoeningen.
In memoriam: Andrea Evers (1967 - 2025)
Speculaties buitenaards leven
Onderzoekers analyseerden bijna dertig jaar aan communicatie over astrobiologie, de studie naar leven in het heelal. Ze onderzochten de speculaties en beloften in wetenschappelijke artikelen, media en persberichten over de zoektocht naar buitenaards leven. Nieuwsartikelen bleken het meest speculatief, vooral door de gekozen citaten van wetenschappers. De meest voorkomende hypotheses gingen over de omstandigheden voor leven buiten de aarde, gevolgd door het mogelijke bestaan van leven zelf. Dat is vooral het geval bij onderzoek naar exoplaneten, aldus de onderzoekers in PLOS One.
Speculaties over buitenaards leven pieken in nieuwsartikelen
Nieuwe inzichten Homo erectus
Archeologische vondsten voor de kust van Java geven nieuwe inzichten in de leefwereld van de Homo erectus. Bij baggerwerkzaamheden in de Straat van Madura vonden Leidse archeologen de versteende resten van 36 diersoorten en schedelfragmenten van de Homo erectus. Hierdoor ontstaat een veel completer beeld van hoe en waar deze vroege menssoort leefde, vertelde de Leidse archeoloog Harold Berghuis.
Archeologische vondsten van de zeebodem schetsen uniek beeld van Homo erectus