AI in het onderwijs
ChatGPT en andere vormen van AI zijn steeds meer aanwezig in het onderwijs. Ook FSW docenten krijgen ermee te maken. SOLO adviseert en informeert over dit onderwerp. Op deze pagina vind je informatie en lees je over activiteiten die je kunt bezoeken.

Nieuws en verslagen
Tijdens de AI in het Onderwijs meetup van 23 november waren collega's aanwezig van alle vier de instituten. Dat zorgde voor een breed perspectief op de besproken onderwerpen. Twee onderwerpen stonden op de agenda.
Template
SOLO presenteerde de eerste versie van de “GenAI gebruik in deze cursus”- template. Deze template wordt ontwikkeld naar aanleiding van gesprekken met docenten en examencommissies. Het doel van deze template:
- Algemene informatie en richtlijnen geven over het gebruik van Generatieve AI in het onderwijs;
- Cursuscoördinatoren helpen bij het bepalen van het type GenAI gebruik dat eventueel wel is toegestaan binnen een specifieke cursus;
- Het communiceren hiervan aan de studenten.
Eerste reacties van de aanwezigen op de template waren positief. De diverse op- en aanmerkingen worden meegenomen in een volgende versie.
Prioriteiten
Welke stappen zijn op korte termijn nu belangrijk om te zetten als het gaat om AI in het Onderwijs? De aanwezigen mochten aangeven wat volgens hen prioriteit moet krijgen. Daaruit kwam de volgende lijst (op volgorde van prioriteit):
1 | Richtlijnen voor examencommissies over verantwoord gebruik (citeren etc.) |
2 | Informatie voor studenten over verantwoord gebruik |
3 | Besliskader voor docenten over verantwoord (en zinvol) gebruik in het onderwijs |
4 | Dynamische informatievoorziening (bv via de nieuwsbrief) |
5 | Docenten en studenten helpen zelf up-to-date te blijven |
6 | Een statement opnemen in de OER: "Technologische veranderingen kunnen ook veranderingen in toetsing/onderwijs betekenen" |
De maandelijkse bijeenkomst over AI in Education in oktober was een actieve, interessante, en leerzame bijeenkomst. SOLO trapte af met een aantal mededelingen. We tipten een SURF-workshop “ChatGPT: de onderwijskundige gevolgen” en het themanummer Slimmer onderwijs met AI van Npuls. SOLO gaat op verzoek van het VCO een template ontwikkelen waarin docenten via een checklist eenvoudig voor hun eigen cursus een overzicht kunnen maken of en hoe studenten gebruik mogen maken van generatieve AI. Dit idee is ontstaan uit onze discussie in september, waar de noodzaak van heldere communicatie naar studenten werd benadrukt.
Gewogen beslissing nemen
De rest van de bijeenkomst werd gevuld door Francisca Jungslager (Pedagogische Wetenschappen). Aan de hand van de casus van de door Griekenland gewenste teruggave van de Parthenon Marbles liet zij zien wat ChatGPT in haar ogen niet kan, namelijk een gewogen en onderbouwde beslissing maken op basis van argumenten. Je kunt ChatGPT heel goed gebruiken om een lijstje van juridische en cultuur-historische argumenten te verzamelen voor en tegen teruggave. ChatGPT zou zelfs kunnen helpen bij het bedenken van kritische vragen bij die argumenten. Maar de uiteindelijke weging van die argumenten en welk aspect zwaarder weegt, kan alleen een mens. Sterker nog, ChatGPT weigert de vraag te beantwoorden.
Meerwaarde van de docent
Het aanleren van kritisch denken, het aan het nadenken zetten van de studenten en ze leren kritische vragen te stellen bij gegeven argumentatie, is de kern van wat we doen en dat moeten we blijven doen, stelt Jungslager. ChatGPT kan docenten daarin niet vervangen. En dus is het belangrijk dat de vaardigheden van kritisch denken ook extra aandacht krijgen in docentprofessionalisering.
Welke informatie over het gebruik van AI in het onderwijs is nu beschikbaar voor studenten? Moeten er meer richtlijnen of regels komen? En hoe leer je studenten AI op een verantwoorde manier te gebruiken? FSW-docenten en ondersteuners bogen zich over deze vragen tijdens de tweede AI in Education @ FSW Meetup van dit collegejaar op 21 september. Een korte samenvatting.
Ethisch gebruik
De ontwikkelingen binnen generatieve AI (GenAI) gaan zo snel, dat het een uitdaging is om steeds accurate informatie te bieden. Maar belangrijker is misschien wel dat studenten weten waar ze aan toe zijn als het gaat om ethisch gebruik van AI. Wanneer is het bijvoorbeeld toegestaan ChatGPT te gebruiken, en wanneer pleeg je plagiaat? De Universiteit Leiden geeft op haar website informatie voor studenten en docenten over (on)verantwoord gebruik van AI in het onderwijs. Ook is in de R&R van de examencommissies vastgelegd dat oneigenlijk gebruik als fraude wordt beschouwd.
Leermodule
Het aanbieden van een leermodule waarin studenten stap voor stap wegwijs gemaakt worden, zoals de e-module Responsible use of Generative Artificial Intelligence in education van de UvA zou ook voor Leiden een optie kunnen zijn. Het meest effect heeft het als zo’n module een verplicht onderdeel wordt van het curriculum – zodat je kunt verwachten dat elke student dezelfde kennis heeft. Daarbij is het belangrijk om zowel de informatie over GenAI up to date te houden, als goed te definiëren in welke situaties GenAI wel en niet ingezet mag en kan worden in het onderwijs.
Kom naar de volgende meetup!
De volgende Meetup vindt plaats op 19 oktober van 16.00-17.00 uur. We hebben dan Francisca Jungslager (Pedagogische Wetenschappen) te gast. Zij schreef het boek Kritisch denken en schrijven, waarin bij elke stap van het schrijfproces aandacht wordt besteed aan de mogelijkheden en beperkingen van ChatGPT.
Tijdens de bijeenkomst laat Francisca aan de hand van voorbeelden zien op welke punten het ontwikkelen van analytische vermogens van cruciaal is voor het maken van een onderbouwde afweging en waar een chatbot als ChatGPT nu (nog) tekortschiet.
Op dinsdag 20 juni organiseerde SOLO samen met LlInC Demystifying AI, een symposium over hét hot topic in onderwijsland: ChatGPT en andere vormen van AI. Brandende kwesties werden besproken, zoals: wanneer is het gebruik van ChatGPT geoorloofd? Heeft het zin om ChatGPT te verbieden? Hoe ziet de toekomst van het onderwijs eruit?
Het symposium ging van start met een presentatie van LLInC (bekijk hier de slides) over de basisprincipes van AI, gebruik in het onderwijs en de ethische kwesties die daarmee samenhangen. Hierna ging de deelnemers zelf aan de slag in een workshop en discussie in groepjes.
Als afsluiting was er de opening van de nieuwe tentoonstelling van de FSW Kunstcommissie: ‘Is it art or is it theft?’ Zij presenteren door AI gegenereerde kunst en stellen de vraag: is dat dan nog steeds kunst?

Meetup AI in education @ FSW
Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen rondom AI in het onderwijs en best practices uitwisselen met collega’s? In 2023-24 organiseert SOLO in samenwerking met LLInC maandelijkse bijeenkomsten over AI in het onderwijs voor FSW docenten. Je hoort hier de laatste technologische en didactische ontwikkelingen en kan in gesprek met collega-docenten en ondersteuners over de uitdagingen en best practices in onderwijs.
ChatGPT adviesgesprekken
Geef je het komend jaar schrijfopdrachten aan je studenten en wil je weten of je opdracht ChatGPT-proof is? We organiseren in academisch jaar 2023-2024 opnieuw een reeks adviesgesprekken.