150 zoekresultaten voor “zonnestelsels” in de Publieke website
-
Eerste detectie van methanol in een planeet-vormende schijf
Methanol, een complex organisch molecuul, is opgespoord in de protoplanetaire schijf rond een ster. Dat publiceert een team van onderzoekers onder leiding van de Leidse sterrenkundige Catherine Walsh in Astrophysical Journal Letters. Deze doorbraak helpt astronomen het ontstaan van leven te begrijpe…
-
Harold Linnartz op Radio 1 over mogelijk buitenaards leven bij Saturnus
Zou er buiten de Aarde in ons eigen zonnestelsel nog ander leven bestaan? Leids hoogleraar Laboratorium Astrofysica Harold Linnartz vertelt op Radio 1 of een maantje bij Saturnus een kanshebber is voor buitenaards leven.
-
Dit schrijven de media over Nederlandse primeur in dampkring exoplaneet
Woensdag 14 juli publiceerden Nederlandse astronomen een primeur in vakblad Nature. Het was hen als eersten ter wereld gelukt om isotopen te ontwaren in de damkring van een exoplaneet. Een ontdekking die ons meer kan leren over het ontstaan van planeten. Verschillende media schreven over de bijzondere…
-
De zoektocht door het heelal
Hoe is ons heelal ontstaan? Bestaat er ergens nóg een planeet met leven? Lees erover in het nieuwe wetenschapsdossier 'De zoektocht door het heelal'.
-
Over de opleiding
Behalve in de sterrenkundevakken verdiep je je ook in wiskunde, natuurkunde en informatica.
-
Leidse astronomen vinden ingrediënten voor leven op donkerste plekken van stervormende wolk
Een internationaal team onder leiding van Leidse astronomen heeft diverse moleculen gevonden in ruimte-ijs op de donkerste en koudste plekken van een grote stervormende wolk. Ze deden dit met behulp van de Webb-telescoop. De ontdekking laat zien dat de chemische ingrediënten voor grotere en complexe…
-
Gas freon-40 blijkt niet geschikt als verklikker van leven
Astronomen hebben diep in de ruimte het het gas freon-40 gedecteerd. Dit molecuul staat ook bekend als methylchloride en wordt op aarde gevormd door biologische processen. Het is voor het eerst dat het in de interstellaire ruimte is gedetecteerd. De ontdekking wijst erop dat methylchloride niet zo geschikt…
-
Daglengte van een exoplaneet voor het eerst gemeten
Waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope (VLT) onder leiding van Ignas Snellen hebben, voor het eerst, de rotatiesnelheid van een exoplaneet opgeleverd. Gebleken is dat een dag op Bèta Pictoris b slechts acht uur duurt – veel korter dan de dagen op de planeten van ons zonnestelsel. Het onderzoek…
-
Herschel-ruimtetelescoop vindt overvloed aan water rond jonge ster
Sterrenkundigen hebben met de Herschel-ruimtetelescoop voor het eerst koude waterdamp gevonden in een planeetvormende schijf rond een jonge ster. Dit duidt erop dat deze schijf grote hoeveelheden water bevat. In het heelal zijn wellicht veel meer planeten met water. Het onderzoeksteam van de Leidse…
-
Hoe herken je de atmosfeer van buitenaardse lavawerelden?
In de afgelopen 30 jaar zijn er ruim 5000 planeten ontdekt buiten ons zonnestelsel. Een veelvoorkomende exoplaneet is de lavawereld, een hete superaarde met oceanen van vloeibaar lava. Mantas Zilinskas ontwikkelde modellen om mogelijke atmosferen daarvan te simuleren. Die simulaties bieden houvast voor…
-
Planeetvormende schijven evolueren verrassend vergelijkbaar
Ons zonnestelsel ontstond waarschijnlijk op dezelfde manier als de meeste andere planetenstelsels bij ons in de buurt. Dat blijkt uit Duits-Oostenrijks-Nederlands onderzoek aan meer dan 870 planeetvormende schijven in de Orionwolk A. De vijf onderzoekers, onder wie drie van de Leidse Sterrewacht, publiceren…
-
Reeds lang uitgeschakelde satelliet onthult massa piepjonge planeet
Voor het eerst is de massa van een net gevormde exoplaneet bepaald. Sterrenkundigen van de Universiteit Leiden gebruikten hiervoor waarnemingen van Hipparcos, een satelliet die al meer dan 25 jaar buiten werking is, in combinatie met diens huidige hypermoderne opvolger Gaia.
-
Botsende magnetische velden onthullen onbekende planeten
Noorderlicht, sterrenwinden en exoplaneten. Daarom draaide het promotieonderzoek van astronoom Rob Kavanagh. Hij ontwikkelde wiskundige modellen om de interacties tussen exoplaneten en sterrenwinden beter te begrijpen en kenmerken van exoplaneten in kaart te brengen. Kavanagh promoveert op 15 novemb…
-
Sporen van bouwsteen van leven ontdekt rond jonge zonnen
In de nabijheid van zonachtige protosterren hebben wetenschappers licht opgevangen dat afkomstig is van het giftige gas methylisocyanaat. Als bouwsteen van biologisch belangrijke moleculen vormt het mogelijk een schakel in het ontstaan van leven.
-
Gasschijven kantelen en krimpen in virtuele windtunnel
In een virtuele windtunnel hebben Nederlandse astronomen planeetvormende gasschijven laten kantelen en krimpen. Het onderzoek kan helpen een verklaring te vinden voor de gekantelde planeetbanen in ons eigen zonnestelsel.
-
Met de iPad van planeet naar planeet
Mede met geld uit de Spinozapremie van de Leidse sterrenkundige Marijn Franx is er een iPad-spel over astronomie voor kinderen ontwikkeld. ‘Planetenreis’ is een educatieve game die je meevoert op een spannende ontdekkingsreis langs de planeten in ons zonnestelsel.
-
'Bewoonbare' planeet ontdekt op astronomische steenworp afstand
Astronomen hebben een leefbare planeet ontdekt bij Proxima Centauri, de dichtstbijzijnde ster vanaf ons zonnestelsel. De planeet, die de naam Proxima b heeft gekregen, staat op maar 4 lichtjaar afstand van de aarde. Leidse wetenschappers leggen uit hoe de planeet ontdekt is.
-
Ignas Snellen duidt ontdekking van veelbelovende planeten in KIJK
In de zoektocht naar planeten buiten ons eigen zonnestelsel hebben astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) een interessante ontdekking gedaan: op 35 miljoen lichtjaar van de aarde ontdekten ze vijf veelbelovende exoplaneten. ‘Dit is weer een nieuwe mijlpaal,’ zegt expert Ignas Snellen…
-
Frans Snik over buitenaards leven bij NPO Radio 1
Op zaterdag 24 november was Frank de Snik van de Leidse Sterrewacht te gast in het radioprogramma Dr. Kelder en Co. Hier sprak hij zijn werk waarbij hij nieuwe instrumenten en technieken ontwikkeld om exoplaneten te onderzoeken. Op deze planeten buiten ons zonnestelsel speuren onderzoekers naar buitenaards…
-
Ewine van Dishoeck benoemd tot erelid KNCV
Hoogleraar moleculaire astrofysica Ewine van Dishoeck is tijdens de Avond van de Chemie benoemd tot erelid van de KNCV. Voorzitter Flors Rutjes was te spreken over hoe Van Dishoeck het vakgebied astrochemie op de kaart heeft gezet.
-
Kinderproject Universe Awareness ontvangt SPORE Award van Science Magazine
Sterrenkundig kinderproject Universe Awareness (Unawe) en het workshopprogramma Deadly Moons hebben een educatieve prijs ontvangen van Science Magazine. Unawe is een binnen de Universiteit Leiden geïnitieerd mondiaal programma dat zeer jonge kinderen via sterrenkunde wil inspireren en opleiden.
-
De ruimte van Christiaan Huygens
Christiaan Huygens schreef zijn boek Cosmotheoros voor Constantijn junior. In dit boek nam hij zijn jongere broer mee op een ontdekkingsreis door het zonnestelsel. Het werd een fantasie waarin Christiaan het wetenschappelijke wereldbeeld van zijn tijd aanschouwelijk maakte.
-
Mens in de machine (najaar 2022)
Eerlijke en creatieve AI
-
NWO-subsidies voor chemische reacties in het heelal
De Sterrewacht Leiden gaat een belangrijke bijdrage leveren aan het onderzoek binnen het nieuwe NWO Dutch Astrochemistry Network. Met een totaal budget van 2,4 miljoen euro worden in de komende jaren twaalf projecten gefinancierd. Vier daarvan worden uitgevoerd onder directe leiding van Leidse wetenschappers,…
-
De ijstijd mag starten
Een internationaal team astronomen, onder leiding van sterrenkundigen werkzaam aan de universiteiten van Amsterdam, Leiden en Hawaii, mag als een van de eerste in de wereld gaan meten met de James Webb Space Telescoop. Met hun project 'Ice Age' gaan ze ijzige stofdeeltjes in de ruimte onderzoeken.
-
Europese Onderzoeksraad ERC: tien jaar toponderzoek
De Europese Onderzoeksraad, beter bekend als ERC (European Research Council), bestaat vandaag tien jaar. De ERC is een belangrijke verstrekker van onderzoekssubsidies, ook aan de Universiteit Leiden.
-
Oude Sterrewacht nodigt publiek uit voor historische landing op komeet
De Leidse Sterrewacht nodigt iedereen uit om aanwezig te zijn bij de activiteiten rondom de allereerste poging om te landen op een komeet op 12 november. Het Rosettaruimtevaartuig van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) arriveerde 6 augustus jl. bij komeet 67P/Churyumov–Gerasimenko na een reis…
-
Bouw camera voor Europese reuzentelescoop gaat van start
Leidse wetenschappers gaan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een camera voor de in aanbouw zijnde European Extremely Large Telescope. Op 28 september tekende de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie een samenwerkingsovereenkomst met de European Southern Observatory.
-
Maandag 8 juli 2013: eerste Nationale iSPEX-meetdag
Na lang wachten op mooi weer is het maandag 8 juli zover: duizenden Nederlanders gaan met hun smartphone-camera metingen verrichten aan fijnstof in de lucht.
-
‘Bouwstenen van het leven’ kunnen ontstaan in de ruimte
Aminozuren zijn de bouwstenen voor het leven op aarde. Mogelijk zijn ze in de ruimte ontstaan, en via kometen en meteorieten op aarde beland. Daniël Paardekooper onderzocht een deel van deze hypothese. Promotie op 5 juli.
-
‘Een opgeblazen heelal’, publiekslezing 4 april 2014
Binnen een fractie van de eerste seconde na de oerknal groeide het heelal van de grootte van een atoom tot de afmeting van het zonnestelsel. Tot voor kort was dit slechts theorie maar nieuw onderzoek suggereert dat dit idee echt klopt. In deze lezing leggen Leidse sterrenkundigen uit wat de recente…
-
ALMA vindt jongste protoplanetaire schijf ooit
Planeten ontstaan in schijven van gas en stof rond een ster-in-wording, maar wanneer en hoe dergelijke protoplanetaire schijven ontstaan is nog steeds een mysterie. Een team van astronomen, onder leiding van de Leidse promovenda Nadia Murillo en hoogleraar Ewine van Dishoeck, heeft de jongste protoplanetaire…
-
Het zwarte gat in de Melkweg verorbert planetoïden
Dagelijkse flitsen bij het superzware zwarte gat in de Melkweg worden veroorzaakt doordat het zwarte gat planetoïden opslokt. Dat hebben prof. Simon Portegies Zwart en zijn promovendus Adrian Hamers aangetoond. Hiervoor hebben zij de baanevolutie van de planetoïden nabij het zwarte gat nauwkeurig berekend.…
-
Nieuwe Master Class over sterrenkunde voor scholieren
De eerste editie van een nieuwe reeks sterrenkunde master classes bestaat uit zes lessen en heeft als thema ‘exoplaneten’ - planeten buiten ons zonnestelsel. Zo'n twintig enthousiaste leerlingen van tussen de 11 en 13 jaar oud heeft zich vrijwillig aangemeld voor deze buitenschoolse activiteit. Universe…
-
Drievoudige ster-in-spe waargenomen
Voor het eerst hebben astronomen een instabiele schijf rond een ster-in-wording zien uiteenvallen in een drievoudig stersysteem. De bevindingen van het team onder leiding van John Tobin verschijnen op 27 oktober in Nature.
-
Babyplaneten worden razendsnel geboren
Nieuw onderzoek onder leiding van de Leidse promovendus Lukasz Tychoniec wijst uit dat planeten rond jonge sterren – op kosmische schaal – in een 'oogwenk' van minder dan een half miljoen jaar worden geboren. Op basis van gegevens van het ALMA-observatorium in Noord-Chili en de Very Large Array in New…
-
Space Awareness start gratis online cursus
Op 5 september 2016 startte de eerste Massive Open Online Course (MOOC) van Space Awareness in lesgeven over de ruimte en astronomie in de klas.
-
Prof.dr. Christoph Keller benoemd tot hoogleraar Experimental Astrophysics
Prof.dr. Christoph Keller is per 1 januari bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen benoemd tot hoogleraar Experimental Astrophysics. Keller was voorheen verbonden aan het Sterrenkundig Instituut in Utrecht dat wordt opgeheven.
-
Nieuwe techniek bevordert de detectie van water op exoplaneten
Astronomen hebben met behulp van de Europese Very Large Telescope (VLT) de karakteristieke spectrale vingerafdruk van watermoleculen gedetecteerd in de atmosfeer van een planeet die om een andere ster cirkelt. De detectie is te danken aan een relatief nieuwe techniek die de speurtocht naar water op…
-
Zeldzame Mercuriusovergang zichtbaar met Leidse zonnekijker
Volg op maandag 9 mei in de Oude Sterrewacht hoe Mercurius tussen de aarde en de zon in schuift. De nieuwe zonnekijker geeft een onvergetelijk beeld van deze zeldzame gebeurtenis en biedt een unieke mogelijkheid om Mercurius met de grootste uitvergroting in Nederland te zien.
-
Duizenden Nederlanders doen mee aan eerste Nationale iSPEX-meetdag
De eerste Nationale iSPEX-meetdag heeft 5000 metingen opgeleverd. Daarmee zijn genoeg gegevens gegenereerd om de iSPEX-meetdag een valide wetenschappelijk experiment te noemen. iSPEX-teamleider Frans Snik is blij dat de respons zo massaal was, ondanks het lange wachten op mooi weer en de aangebroken…
-
Astronoom Danna Qasim wint twee prijzen voor proefschrift over methaanijs
Oud-promovenda van de Leidse Sterrewacht Danna Qasim sleept met haar proefschrift maar liefst twee prestigieuze prijzen binnen. Van de IAU ontvangt Qasim de IAU PhD Prize. De Astrochemistry Subdivision of the American Chemical Society (ACS) bekroond haar werk met de Outstanding Dissertation Award.
-
Ontwerp METIS-instrument voor de Extremely Large Telescope definitief
Het ontwerp voor het METIS-instrument voor de Extremely Large Telescope (ELT) is definitief. De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft groen licht gegeven voor de productie van alle onderdelen van het instrument. Het is het eerste ELT-instrument, ontworpen en te bouwen onder Nederlandse leiding,…
-
3 October University: grote wetenschap voor kleine mensen
'Toen ik vijf was heb ik al een spreekbeurt gehouden over planeten.' De jaarlijkse 3 October University was dit jaar vanwege het 3 Octoberthema van 2019, 'Jong Geleerd', gericht op kinderen. Veel ouders kwamen met hun kroost luisteren naar de spannende verhalen.
-
Sneeuwgrens van water in beeld in planeetvormende schijf
Onderzoek met de ALMA-telescoop waaraan ook de Leidse wetenschappers John Tobin en Steven Bos meewerkten, heeft voor het eerst de sneeuwgrens van water binnen een protoplanetaire schijf in beeld gebracht. Publicatie in Nature op 14 juli
-
Vier telescopen worden één supertelescoop
Planeetvormingsgebieden, meervoudige sterren en de stofrijke schijven die superzware zwarte gaten voeden. En misschien zelfs vulkanen op de Jupitermaan Io. Al die objecten hopen wetenschappers te gaan waarnemen met de nieuwe supertelescoop MATISSE. De Leidse astronoom Walter Jaffe is onderzoeksleider…
-
Reuzenplaneet op enorme afstand rond zon-achtige ster stelt astronomen voor raadsel
Een team van sterrenkundigen onder leiding van wetenschappers van de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam heeft via directe beeldvorming een reuzenplaneet ontdekt op enorme afstand van een zon-achtige ster. Waarom die planeet zo zwaar is en hoe die daar verzeild is geraakt, is nog een…
-
Eerste detectie van bruine dwerg met radiotelescoop
Astronomen bij ASTRON hebben met de LOFAR-radiotelescoop een 'bruine dwerg' ontdekt – een zwak object massiever dan Jupiter, maar significant minder zwaar dan de Zon. De ontdekking van het object genaamd Elegast, opent een nieuw pad voor het gebruik van radiotelescopen, namelijk om zwakke objecten in…
-
Leidse Sterrewacht neemt deel aan International Year of Light 2015
De Leidse Sterrewacht gaat deelnemen aan de activiteiten van het International Year of Light (IYL). Het jaar 2015 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het International Year of Light and Light-based Technologies. IYL 2015 zal aan de wereld laten zien hoe belangrijk licht en optische technologie…
-
Luister hoe we vanuit de Oude Sterrewacht naar Saturnus kijken
Stokstaartjes is een podcast voor nieuwsgierige kinderen over wetenschap! De tweede serie van Stokstaartjes gaat over de ruimte. Elke vrijdag in november komt een nieuwe aflevering online. Vandaag verschijnt de derde aflevering in de serie, waarbij we vanuit de Oude Sterrewacht gaan proberen naar Saturnus…