Een nieuw onderzoek van de Leidse archeologe Anastasia Nikulina en een internationaal team uit Frankrijk, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Nederland, weerlegt het idee dat jager-verzamelaars vóór de opkomst van de landbouw een verwaarloosbare impact hadden op hun leefomgeving.

We doen het allemaal op dagelijkse basis en staan er nauwelijks bij stil: kauwen op ons voedsel. Toch heeft dat 'simpele' proces van het vermalen van eten waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld in de evolutie van onze kaak, de spieren in ons gezicht en onze tanden en kiezen.

Waar komen de eerste mensen vandaan? Als antwoord op die vraag bestaan honderden verschillende vertellingen. In NRC gaan emeritus hoogleraar Mineke Schipper en onderzoeker Lara Weiss in op deze scheppingsmythen.

Tegenwoordig werken en vergaderen we veel online. Videobellen levert twee veelgehoorde klachten op: algehele vermoeidheid en het gemis van non-verbale signalen. Op deze pagina geven we tips & tricks hiervoor.

Op 27 mei 2025 heeft het College van Bestuur een Commissie Mensenrechten / Conflictgebieden ingesteld.

De geschiedenis van de mens is niet los te zien van de geschiedenis van materialen: neem er één weg en de samenleving zou er totaal anders uit hebben gezien. Maar nu vernietigt ons materiaalgebruik het maatschappelijke fundament dat deze materialen − glas, beton, plastic, kunstmest en staal − mogelijk…

Ontdek hoe Inheemse kennis bijdraagt aan klimaatoplossingen. Antropoloog Marja Spierenburg legt in KlimaatHelpdesk uit waarom lokale inzichten essentieel zijn voor effectieve klimaatadaptatie en hoe gelijkwaardige samenwerking tussen wetenschap en Inheemse gemeenschappen kan worden bereikt.

In de nieuwe videoreeks ‘De wereld van taalwetenschap’ vertellen alumni en wetenschappers over hun passie voor hun vakgebied. Promovenda Meike de Boer weet alles over het woordje ‘uh’.

In het National Geographic magazine van deze maand staat een artikel over het onderzoek van een van onze eigen archeologen, Dr. Nathalie Brusgaard.

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) hebben ontdekt hoe malariaparasieten ontkomen aan het afweersysteem van muggen. Het zogenoemde QC-enzym verandert eiwitten aan de buitenkant van de malariaparasiet op zo’n manier dat de afweercellen de parasiet niet meer kunnen herkennen.…

Lezing

Promovendus Julia Wąsala zoekt naar uitstoot van broeikasgassen in satellietdata. Als informaticus slaat ze zo een brug tussen computerwetenschappen en ruimteonderzoek. 'We kunnen dit onderzoek echt niet zonder samenwerking doen.'

Steeds meer mensen krijgen te maken met klimaatverandering. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we klimaatbestendig en -neutraal handelen? We vroegen het aan klimaat- en aardwetenschapper en docent bij de leergang Klimaatverandering Joeri Reinders. Joeri: ‘Hoe klimaatverandering wordt gezien staat de mens…

Van het voorspellen van Alzheimer tot de groei van schadelijke bacteriën in water: de algoritmes van psycholoog Marjolein Fokkema zijn toepasbaar in vele disciplines. Ze leveren ook inspiratie voor haar liedjes, theater én levenslessen. Wat drijft deze rockende wetenschapper in de wereld van AI?

Technologie en privacy, vertrouwen en wantrouwen. De discussie hierover laaide op toen de universiteit scanners plaatste en studenten in verzet kwamen. Woensdag 2 februari onderzoeken experts van de Universiteit Leiden dit thema op het gelijknamige symposium. We bellen met Roy de Kleijn, als informaticus…

Omdat het economisch recht, het milieurecht en de rechten van de mens onvoldoende op elkaar inspelen, is de implementatie van duurzame ontwikkeling lastig.

Hoe vergelijk je de leefomgeving van Nederlandse koeien met de koeien van de Masai in Oost-Afrika? Hoe kunnen we het verlies van biodiversiteit omdraaien? Daarover gaat CurveBend; een internationaal onderzoeksconsortium waar ecoloog Michiel Veldhuis deel van uit maakt.

De toeslagenaffaire onthulde dat er nog veel te verbeteren valt aan het gebruik van algoritmen door de overheid. Volgens universitair docent Melanie Fink moeten empathie en waardigheid terugkeren bij bestuursorganen. Zij kreeg een Veni-subsidie om dit te onderzoeken.

Nog altijd is niet duidelijk hoe de neanderthalers zijn uitgestorven. Maar lange tijd gold één theorie als de meest waarschijnlijke: de opkomst van de superslimme Homo sapiens, de moderne mens dus. Inmiddels is deze concurrentiehypothese echter niet meer de dominante theorie onder wetenschappers, blijkt…

Universitair docent Astrid Van Weyenberg heeft de Onderwijsprijs van de Faculteit Geesteswetenschappen gewonnen. ‘Astrid is een mooi mens dat goed kan lesgeven.’

De tragedie staat schijnbaar diametraal tegenover moraal en recht. Waar de tragedie de grillige breuklijnen en troebele wateren van denken en doen confronteert, bewegen recht en moraal in andere richting, naar heldere orde, herstel en behoud. Toch moeten beide in samenhang worden bezien, zoals in dit…

In deze aflevering praten we met Mariska Kret over de uitingen van emoties in mens en dier. Mariska onderzoekt de overeenkomsten en verschillen in de emotie expressie bij mensen en primaten. Wil je meer te weten te komen over Mariska's onderzoek en ontdekken waarom het belangrijk is dat we meer leren…

De Gezondheidsraad heeft een advies gepubliceerd onder de titel ‘Ethische en juridische overwegingen Covid-19’. Bedrijven en instellingen mogen volgens de raad vaccinatiebewijzen eisen, maar alleen onder strikte voorwaarden.

AI kan elke dag meer dan de dag ervoor, maar niemand kan uitleggen hoe AI precies doet wat het doet. In het nieuwe televisieprogramma 'We gaan er allemaal aan' onderzoekt Valerio Zeno verschillende rampscenario’s waardoor de mensheid ten onder kan gaan.

Hoogleraar Mariska Kret ontvangt de Mercator Sapiens Stimulus, een nieuwe wetenschapsprijs van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij (KHMW). Aan de prijs is een geldbedrag van 1 miljoen euro verbonden.

We moeten afrekenen met het arrogante idee dat de huidige moderne mens superieur is ten opzichte van vroegere mensensoorten. We zijn wie we zijn mede dankzij al die eerdere voorgangers zoals neanderthalers. Dat stelt Marie Soressi, hoogleraar Hominin Diversity Archaelogy, in haar oratie op 23 mei.

Stel dat niemand in Nederland nog dierlijke producten zou eten, wat zou er dan gebeuren? En zou het bijdragen aan meer klimaatrechtvaardigheid? Met die denkoefening gaan milieuwetenschapper Jan Willem Erisman en landschapsarchitect Berno Strootman aan de slag. ‘Soms moet je extreem denken om nieuwe…

Het Klokhuis had een tijdje terug een bijzondere gast. Luc Amkreutz, curator bij het RMO en bijzonder hoogleraar publieksarcheologie, was te zien in een aflevering over de moderne mens en hoe deze is ontstaan.

In deze podcast-aflevering van Beyond Japan onderzoeken Oliver Moxham en Andrew Littlejohn hoe ramp-erfgoed het debat aanwakkert over de relatie tussen de mens en zijn omgeving, en hoe het het geautoriseerde erfgoeddiscours kan verstoren.

Eduard Fosch-Villaronga, Hadassah Drukarch en Bart Custers van eLaw - Centrum voor Recht en Digitale Technologie, onderzoeken met Pranav Khanna , eLaw alumnus, de invloed van automatisering op de interactie tussen mens en robot en verantwoordelijkheid bij chirurgische innovatie.

Museum Naturalis gaat 28.000 fossielen teruggeven aan Indonesië, waaronder de beroemde ‘Java-mens’. In Trouw vertelt universitair docent Fenneke Sysling meer over de teruggave van deze Dubois-collectie.

Een perspectief, een cel, een levensopvatting: waarin kunnen we wel allemaal niet gevangen zitten? Dit is de vraag die Vrij Nederland stelde aan verschillende experts, waaronder universitair docent en research fellow bij de afdeling Criminologie, Joni Reef.

Hoogleraar Jeugdrecht Mariëlle Bruning signaleerde eerder in Argos dat zij zich zorgen maakt over de terugplaatsing naar huis na een uithuisplaatsing van een kind. Dit was aanleiding voor Argos om een uitzending te wijden aan dit thema.

Computer says no: einde verhaal. Twintig jaar geleden een hilarische uitspraak in de Britse tv-serie Little Britain, nu de werkelijkheid. We volgen allemaal weleens blind de technologie, met wisselende gevolgen. Voor ISGA-docent en onderzoeker Daan Weggemans een onderwerp om op te promoveren.

Als je online iets koopt, kan de webwinkel de prijs aanpassen op basis van jouw data. Kimia Heidary deed onderzoek naar dit fenomeen: online prijsdiscriminatie. ‘Het hóeft niet oneerlijk te zijn. Prijsverschillen tussen mensen bestaan offline sinds jaar en dag.’

De rol van artsen gaat veranderen door de ontwikkeling van AI, betoogt hoogleraar en intensive care-arts Sesmu Arbous. Haar leerstoel gaat over de integratie van technologie in de patiëntenzorg. 'Als we dit slim aanpakken, krijgen artsen meer tijd voor patiënten.'

Als onderdeel van het onderzoeksteam onderzocht Dr. Amanda Henry de evolutie van bacteriën die in onze mond leven en die daar helpen met de spijsvertering. Op basis van prehistorisch tandplak van de vroege mens en neanderthalers hebben ze hier uitspraken over kunnen doen. De meest opmerkelijke vinding…

AI wordt steeds menselijker. Zo lijkt AI in staat tot creatieve dingen, denk aan de schilderijen die DALL-E kan maken of de gedichten die ChatGPT schrijft. Maar creativiteit, dat is toch ons menselijke ding? Zijn we nog wel bijzonder als mens? Informaticus Maarten Lamers (Universiteit Leiden) legt uit…

We zijn het er inmiddels over eens dat de moderne mens zijn oorsprong heeft in Afrika. Maar wanneer en waar die dat continent verliet om zich te verspreiden over Eurazië is onderwerp van een verhit debat. Een reconstructie van het klimaat van de afgelopen 300.000 jaar moet helderheid verschaffen over…