‘Het horzelnest’, zo noemde Robert van Genechten, overtuigd nazi en ijverig NSB’er, de Leidse universiteit in 1941. Hij was blij dat het eindelijk was uitgebrand en keek ernaar uit dat uit de as een nieuwe, genazificeerde instelling zou oprijzen. Het is anders gegaan.

Nieuw boek over de Nederlandse koopvaardij in de Tweede Wereldoorlog onder redactie van Anita van Dissel, Martin Elands, Hylke Faber en Pieter Stolk.

Podcastmakers Leidse Schatten (bekend van hun serie over Leidse onruststokers) komen op 4 en 5 mei met een tweedelige-podcastspecial over de Tweede Wereldoorlog. In deze special worden de verhalen verteld van twee Leidenaren in de oorlogsjaren: een Joodse dagboekschrijver en een verzetsvrouw met Friese…

Als Nederlanders schamen we ons voor het aantal Joden die er tijdens de Tweede Wereldoorlog uit Nederland zijn gedeporteerd en vragen we ons misschien af of we toendertijd gewoon onverschillig stonden toe te kijken. Historicus Bart van der Boom praat hierover bij de Universiteit van Nederland Podcast…

Voor de Universiteitbibliotheek (UB) zijn twee Stolpersteine (struikelstenen) geplaatst ter nagedachtenis aan de Joodse familie Cosman. Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog woonden zij in een van de huizen waar nu de UB is gevestigd.

Op social media regent het grappen over ‘Barbenheimer’. In Japan kunnen ze daar niet altijd om lachen. Hoogleraar Katarzyna Cwiertka en universitair docent Michael Crandol leggen in NRC uit hoe dat zit.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er ook heel veel Indonesiërs actief in het verzet. Een van hen was Irawan Soejono, die studeerde aan de Universiteit Leiden. Op 13 januari 1945 werd hij bij een razzia doodgeschoten op de Boommarkt. 75 jaar later, op 24 januari, werd hij op precies die plek met een…

Gert Oostindie, emeritus hoogleraar Koloniale en postkoloniale geschiedenis, is dit jaar de nieuwe Cleveringahoogleraar van de Universiteit Leiden. Hij is op 4 oktober door de universiteit benoemd. In zijn oratie op 24 november, getiteld Moed en Miskenning, spreekt hij over (academische) vrijheid in…

Frank van Vree, emeritus hoogleraar Geschiedenis van oorlog, conflict en herinnering, is dit jaar de nieuw Cleveringahoogleraar van de Universiteit Leiden.

Rechtendecaan Rudolph Cleveringa wordt dankzij zijn protestrede tegen het ontslag van zijn Joodse collega hét symbool van het Leids verzet tegen de nazi’s. Maar ook andere moedige hoogleraren mogen niet vergeten worden: wat deden Ben Telders, Ton Barge en Lambertus van Holk?

De jaarlijkse dodenherdenkingen op de Dam en Waalsdorpervlakte, de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden en de Cleveringa-oratie zelf: onze omgang met de geschiedenis is vaak vooral ritueel, vertelt Cleveringahoogleraar Frank van Vree die op 27 november zijn oratie uitspreekt.

Universitair docenten Bart van der Boom en Patrick Dassen maken kans op de Libris Geschiedenis Prijs 2022. Hun beider boeken staan op de shortlist.

Leids onderzoeker Ethan Mark heeft een missie, zo vertelt hij in alumnimagazine Leidraad. Hij wil dat we onze eurocentrische bril afzetten als we de Tweede Wereldoorlog bestuderen. Lang hebben we onszelf centraal gesteld. Na 75 jaar wordt het tijd om naar de verhalen van de rest van de wereld te lui…

Holocaust-onderzoekers Barbara Engelking en Jan Grabowski houden op 26 november samen de Cleveringa-oratie. In Polen werden ze aangeklaagd vanwege hun kritische publicaties. Wat dat doet met hen? ‘Dit is een poging om ons uit te putten.'

Op Nationaal Ereveld Loenen liggen onder de vierduizend oorlogsslachtoffers ook Leidse studenten die zich verzetten tegen de nazi's. De Oorlogsgravenstichting zoekt vrijwilligers om de overledenen op een bijzondere manier te eren.

Haar boek ‘Veel valse hoop’ over de Jodenvervolging in Nederland werd direct omarmd als een standaardwerk. De Duitse historicus Katja Happe hield op 26 november de Cleveringa-oratie. Ze is gefascineerd door de vraag: wanneer sta je op?

Door elke afzonderlijke beslissing, hoe klein die ook is, maken mensen geschiedenis. Dat zei historicus Katja Happe toen zij op 26 november de Cleveringa-oratie uitsprak. Ze vertelde erover aan de hand van individuele reacties op de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Als twaalfjarig meisje raakte Nicky van de Beek geïntrigeerd door de graftomben in het Egyptische Sakkara. Inmiddels promoveert ze erop, net als een andere Leidse Egyptologe decennia eerder. Herta Mohr beet zich tijdens de Tweede Wereldoorlog vast in haar onderzoek. Nu is ze de naamgeefster van het…

Bijna 81 jaar na zijn befaamde speech tegen de Duitse bezetter, wordt de Leidse hoogleraar Rudolph Pabus Cleveringa herdacht in zijn Groningse geboortestad Appingedam. Op 12 november wordt daar een standbeeld onthuld en zijn er diverse andere activiteiten.

‘Het Leidse horzelnest moet uitgebrand worden,’ zei de NSB-er Robert van Genechten in november 1942, doelend op de Universiteit Leiden. Vanwaar deze haat jegens Leiden? Universiteitshistoricus Willem Otterspeer schreef een boek over onze universiteit in oorlogstijd, gebaseerd op bijzonder, persoonlijk…

Op vijf mei vieren wij de vrijheid, een groot goed dat niet vanzelfsprekend is. Wij vroegen studenten en medewerkers wat vrijheid voor hun betekent.

De Oorlogsgravenstichting publiceert dit jaar ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan wekelijks een portret van een oorlogsslachtoffer. Op 24 januari werd de tekening van Irawan Soejono, Leids student en Indonesisch verzetsstrijder, onthuld op de Leidse begraafplaats Groenesteeg, de plek waar Soejono…

Op 4 mei herdacht de Universiteit Leiden de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog uit onze universitaire gemeenschap. Alumni, (oud)medewerkers van de universiteit en studenten kwamen bijeen voor dit Uur van Herinnering.

De Duitse historicus Katja Happe is de nieuwe Cleveringahoogleraar van de Universiteit Leiden. Ze houdt op 26 november 2019 de Cleveringa-oratie. Happe doet onderzoek naar de Jodenvervolging in Nederland en schreef daarover het alom geprezen boek ‘Veel valse hoop’.

Een groep vertrouwelingen waaronder een oud-student van Meijers voorkwam zijn deportatie naar een vernietigingskamp. Cleveringahoogleraar Marjan Schwegman openbaarde in haar oratie op 27 november de vervolgingsgeschiedenis van de Joodse hoogleraar Eduard Meijers.

Na een lange sluiting in de Tweede Wereldoorlog konden studenten in september 1945 eindelijk weer studeren. Dat werd vier dagen gevierd. Met het cortège, herdenkingsdiensten en een feest in de Hortus. Ook koningin Wilhelmina was erbij. Bekijk de bijzondere foto’s van deze memorabele dagen.

Ieder jaar herdenkt de Universiteit Leiden op 26 november de protestrede van professor Cleveringa tegen de nazi’s. In de Tweede Wereldoorlog kwamen tenminste 663 studenten, medewerkers en alumni van de universiteit om. Over deze slachtoffers was weinig bekend. Promovendus Adriënne Baars achterhaalde…

De Surinamer Paul Christiaan Flu was een briljante tropenarts die in 1938 rector magnificus werd van de Universiteit Leiden. De oorlogsjaren maakten echter abrupt een einde aan zijn bliksemcarrière: zijn zoon werd vermoord en zelf zat hij gevangen in een concentratiekamp. Een trieste familiekroniek.

Het is cruciaal dat de Universiteit Leiden reflecteert op haar eigen koloniale verleden. Dat stelde Cleveringahoogleraar Gert Oostindie in zijn oratie op 24 november. ‘Als universitaire gemeenschap moeten wij onszelf een spiegel durven voorhouden en, waar nodig en mogelijk, ook concrete stappen zett…

Als symbool van het kwaad staat de Holocaust in het hart van de westerse herinneringscultuur. Maar die herdenking leidt tot heel uiteenlopende inzichten, stelt Cleveringa-hoogleraar Frank van Vree in zijn oratie. Is de geschiedenis een bron van identiteit of kritische reflectie?

Een nieuwe gedenksteen op de gevel van een studentenhuis in de Hugo de Grootstraat herinnert aan de tientallen Indonesische studenten die voor de Tweede Wereldoorlog in Leiden studeerden. Een deel daarvan werd actief in het verzet en sommigen moesten dat met de dood bekopen.

Jacques Waisvisz (98) is een van onze oudste, nog levende, alumni. Als Joodse student moest hij in de Tweede Wereldoorlog zijn studie voortijdig staken. Hoe blikt hij daar op terug en hoe verliep zijn leven daarna? ‘Men geloofde eerst niet dat de situatie hier ook zo ernstig zou worden.’