De Leidse Sterrewacht gaat een nieuwe techniek gebruiken om te rekenen aan zwaartekrachtlenzen. Zij doen dit in het kader van onderzoek naar de vorming van melkwegstelsels. Alessandro Sonnenfeld van de Universiteit Tokyo haalde een Marie-Curie beurs binnen en komt het onderzoeksteam versterken.

Dwerg satellietsterrenstelsels in de Melkweg voeren een andere dans uit dan onderzoekers aanvankelijk verwachtten. Marius Cautun van Durham University ontving een Marie Curie beurs om de geheimen van deze orbitale dans te ontrafelen. 1 oktober 2018 start hij zijn onderzoek bij de Sterrewacht Leiden…

De Leidse hoogleraar astronomie Mike Garrett zoekt naar tekenen van buitenaardse intelligentie. In zijn Kaiser Lentelezing op 23 april zet hij uiteen hoe ver de wetenschap op dit punt is.

Een signaal dat zowel in het centrum van ons Melkwegstelsel voorkomt, als op afgelegen plekken in het heelal, laat mogelijk de oorsprong van donkere materie zien. Dat concludeert de Leidse natuurkundige Alexey Boyarsky in een artikel in Physical Review Letters.

Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.

De Europese Unie kan alleen blijven voortbestaan als elke lidstaat bezield is met de geest van het compromis. Dat stelde Herman van Rompuy, scheidend voorzitter van de Europese Raad, op 10 oktober in de Europalezing van de Universiteit Leiden.

Is ons universum opgebouwd uit warme of koude donkere materie? Het standaardmodel gaat uit van koude donkere materiedeeltjes, maar astronoom Sylvia Ploeckinger test momenteel de potentie van een warme tegenhanger: steriele neutrino’s. Voor dit project ontving ze een NWO Natuurkunde/V-subsidie, speciaal…

Nieuwe resultaten van de Kilo-Degree Survey (KiDS) tonen aan dat het heelal bijna 10 procent homogener is dan gedacht. De nieuwe KiDS-kaart is gemaakt met de deels Nederlandse OmegaCAM op ESO’s VLT Survey Telescope op Cerro Paranal in Noord-Chili. Een internationaal team van astronomen van onder meer…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft de allereerste opname gemaakt van een jonge, zonachtige ster met twee reuzenplaneten. Tot nu toe hadden astronomen bij een ster die vergelijkbaar is met de zon nooit meer dan één planeet rechtstreeks waargenomen. De sterrenkundigen…

Bij diepe waarnemingen met de MUSE-spectrograaf van de Very Large Telescope van ESO zijn rond verre sterrenstelsels gigantische kosmische reservoirs van atomair waterstof ontdekt. De extreme gevoeligheid van MUSE stelde de onderzoekers in staat om deze vage waterstofwolken in het vroege heelal rechtstreeks…

Om de diversiteit in de universiteit te verhogen selecteert de Technische Universiteit Eindhoven vanaf 1 juli alleen nog vrouwen voor wetenschappelijke functies. Het nieuws zorgt voor veel ophef in de wetenschappelijke wereld. In het NRC reageren verschillende wetenschappers op het nieuws. Een van hen…

Met meer dan duizend kilometer per seconde razen ze voort: de allersnelste sterren in ons Melkwegstelsel. Promovendus Fraser Evans deed onderzoek naar deze ongrijpbare hypersnelle sterren en ontdekte dat ze ons veel kunnen leren over bijvoorbeeld zwarte gaten en supernova’s.

Waarom moet je tegen je computer praten? Als kinderen leren lezen, doen ze dat door hun stem te gebruiken, en de woorden hardop voor te lezen. Bij de Universiteit van Nederland legt Felienne Hermans uit hoe het hardop uitspreken van computercode kinderen kan helpen sneller te leren programmeren. Wat…

Dit jaar wordt Herman Brusselmans, zelfbenoemde 'oppergod van de Vlaamse letteren', 60 jaar oud. Reden voor Neerlandicus Rick Honings om een biografie over Brusselmans te schrijven: Majoor van het menselijk leed. Een dubbelinterview met Honings en Brusselmans bij de Nieuwsshow op Radio 1.

’Kerk en geesteswetenschappen moeten elkaar niet beconcurreren, maar versterken.’ Dat stelde hoogleraar Herman Paul tijdens de predikantencontio van de Gereformeerde Bond, waarvan het Reformatorisch Dagblad verslag doet.

Dankzij een Vici-beurs kan dr. Ignas Snellen onderzoek doen naar exoplaneten, planeten rond andere sterren dan onze zon. Daarmee hoopt hij uiteindelijk een stap dichterbij het antwoord te komen op de vraag: is er ander leven in het heelal?

Hoe ontstaan moleculen in de ruimte, en hoe evolueren ze? En hoe bepaalt dat uiteindelijk de chemische samenstelling van planeten en hun atmosferen? Het Dutch Astrochemistry Network (DANIII) krijgt 1,6 miljoen euro van NWO om dat uit te zoeken. Een grote groep Leidse astronomen en chemici neemt draagt…

Met 8,9 miljoen euro van de Deense National Research Foundation gaan de Universiteit van Aarhus en de Leidse Sterrenwacht in 2020 het Center for Interstellar Catalysis (InterCat) oprichten. Het centrum staat onder leiding van Aarhus-professor Liv Hornekær. In Leiden wordt het onderzoek verricht door…

Hoe kan je iets zien dat onzichtbaar is? Nou, met Euclid! Deze toekomstige ESA-telescoop gaat de structuur van het heelal in kaart brengen en zal ons meer leren over de onzichtbare donkere materie en donkere energie. Wetenschappelijk coördinator van Euclid en Leids sterrenkundige Henk Hoekstra legt…

Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft na jaren speuren en het tarten van de grenzen van een telescoop, voor het eerst direct gepolariseerd licht opgevangen van een exoplaneet. Ze kunnen uit het licht afleiden dat er een schijf van stof en gas rond de exoplaneet draait…

Hoe worden superzware zwarte gaten geboren? Die vraag probeert sterrenkundige Elena Maria Rossi te beantwoorden. Maar hoe onderzoek je iets wat niet is te zien?

Astronomen van de Universiteit Leiden hebben in data van het SOFIA observatorium ontdekt dat de sterrenwind van een pasgeboren ster in de Orionnevel verhindert dat er in de directe omgeving meer sterren worden gevormd. Dat maakte coauteur Xander Tielens bekend tijdens een persconferentie op de 233ste…

Het Event Horizon Telescope (EHT)-team, dat de allereerste foto van een zwart gat maakte, heeft vandaag een nieuwe afbeelding gepresenteerd. De afbeelding toont hetzelfde zwarte gat in gepolariseerd licht. Het is voor het eerst dat het astronomen is gelukt om polarisatie – een kenmerk van magnetische…

De hele week van 17 tot 23 februari beheert Felienne Hermans van het Leiden Institute of Advanced Computer Sciences het twitteraccount van NL_wetenschap. Deze account is elke week in handen van een andere wetenschapper. Radioprogramma Focus op Radio 1 belt iedere week met de wetenschapper van dienst.…

Lezing

De ontwikkeling en versterking van sociale rechten en rechten van arbeiders in Indonesië weerspiegelt de bredere processen van sociale en politieke hervormingen in het land.

Naast het speuren door vrijwilligers loopt er ook onderzoek naar de inzet van kunstmatige intelligentie bij de zoektocht naar onontdekte archeologische structuren.

In de afgelopen eeuwen is de wereld radicaal veranderd. Toch zijn culturele stereotypen uit de 17e eeuw nog altijd springlevend en spreken zelfs wetenschappers soms in termen die al eeuwen oud zijn. Waarom doen ze dat? Herman Paul, hoogleraar geschiedenis van de geesteswetenschappen, gaat dit onderzoeken…

Uit welke deeltjes is ons heelal opgebouwd? En hoe heeft het zich vanuit die deeltjes verder ontwikkeld? Die fundamentele vragen staan centraal binnen de NWA-route ‘Bouwstenen van materie en fundamenten van ruimte en tijd’. Ook Leidse onderzoekers werken hier aan mee, en hoogleraar Ionica Smeets is…

Hoogleraar Herman Paul is per 1 februari benoemd als Wetenschappelijk Directeur van het Instituut voor Geschiedenis. ‘Juist in deze tijden is transparantie essentieel.’

We hebben drie beweegredenen om de wereld van de bacteriën en antibiotica met dit project toegankelijker te maken.

‘Hoi! Ik ben Sophie en ik help mensen stilstaan bij wat ze belangrijk vinden op een manier die bij hen past.’ Dat staat op de homepage van Sophie Looijestijns bedrijf ‘Moment van Betekenis’. Ze heeft lang gezocht naar haar bestemming en die uiteindelijk gevonden.

NASA’s telescoop SOFIA geeft een nieuw kijkje in de chemie nabij jonge sterren: de geboorteplaats van nieuwe planeten. De Leidse promovendus Andrew Barr schrijft erover in de Astrophysical Journal. Hij en zijn collega’s vonden enorme hoeveelheden water en organische moleculen in de wervelende, schijfvormige…

De een ontrafelt het ontstaan van de grootste zwarte gaten in het universum, de ander onderzoekt de invloed van sterrenwind op de atmosfeer van exoplaneten. Zowel Elena Maria Rossi als Aline Vidotto ontvangen een Vici-beurs voor hun onderzoek naar de mysteries van het heelal. ‘Ik heb nog geen idee hoe…

Een vaccin op basis van suikerjasjes heeft wel degelijk potentie om een multiresistente stafylokok te bestrijden. Dat betogen de Leidse Jeroen Codée en Sara Ali samen met Utrechtse collega’s in Nature. Ze bestrijden hiermee eerdere conclusies van Duitse collega’s.

Een nieuwe manier om het licht van verre planeten te analyseren zou ons bewijs kunnen leveren van buitenaardse planten, schrijft astronomie-auteur Colin Stuart in de New Scientist. In zijn artikel beschrijft hij het werk van de groep van de Leidse astronoom Rob van Holstein. Dit team detecteerde afgelopen…

De gemeente Oss is een begrip in de wereld van de Nederlandse archeologie. Al vijftig jaar lang leggen Leidse archeologen, in samenwerking met inwoners van Oss, de geschiedenis van de gemeente bloot. 2024 is het archeologische jaar van Oss! In een reeks interviews blikken we terug op vijftig jaar samenwerking…

In De vereeuwigde stad staan literaire beschrijvingen van twintig bekende Romeinse locaties centraal.

Op 4 december presenteerden studenten van mboRijnland bij de Universiteit Leiden hun eigen interactieve speurtochten langs de Sporen van het Midden-Oosten in Leiden. Deze presentaties waren het resultaat van een samenwerking tussen mboRijnland, LeidenGlobal en de Faculteit Geesteswetenschappen van de…

Erfgoed Gezocht is een citizen science - of burgerwetenschapsproject waarbij iedereen kan meewerken aan archeologisch onderzoek.

Het essay Voor de vooruitgang verschijnt ter gelegenheid van de 450e Dies Natalis van de Universiteit Leiden. In 2025 vieren we ons 450-jarig bestaan. Thema van dit lustrum is De tijd vooruit.

Het Leiden University Green Office heeft goed nieuws: je kunt nu de meest milieuvriendelijke zoekmachine - Ecosia - standaard maken op een openbare LU-computer!

Hoe gingen negentiende-eeuwse niet-Engelstalige vertalers en auteurs creatief om met het gedicht Beowulf?

In de samenleving van nu lijkt alles drukker en luidruchtiger geworden, maar is dat ook echt zo? En bestaat er een complete stilte? Hoogleraar Marcel Cobussen vertelt hoe we onze rust niet zozeer in stilte vinden, maar in ons eigen bewustzijn.

Hoe groot is het heelal? Hoe ontstaan en evolueren sterren? En bestaat er leven elders in het heelal? Deze hoofdvragen uit de sterrenkunde vormen de thema’s bij de nieuwe tentoonstelling 'Van aarde tot oerknal', die gemaakt is ter ere van het honderdjarige bestaan van de Internationale Astronomische…

Oratie

Dat het leenstelsel veel druk legt op studenten mag duidelijk zijn. Maar dat het ook effect heeft op de relatie tussen docent en student kon niemand voorspellen. Felienne Hermans vertelt over haar ervaring als universitair docent in het leenstelsel in haar column in NRC.

Adembenemende beelden maakt ruimtesonde Juno van de planeet Jupiter, in het kader van onderzoek naar de eigenschappen van deze grootste planeet in ons zonnestelsel. De Volkskrant besteedde aandacht aan dit onderzoek van onder andere Yamila Miguel.