474 zoekresultaten voor “oude sterrenstelsels” in de Publieke website
-
Ultra-gevoelige radiobeelden tonen duizenden sterrenvormende stelsels in het vroege heelal
Een internationaal team van astronomen heeft de meest gevoelige beelden van het heelal gepubliceerd die ooit op lage radiofrequenties zijn verkregen. Ze zijn gemaakt met de international Low Frequency Array (LOFAR). ‘LOFAR heeft het unieke vermogen om hemelopnamen van hoge kwaliteit te maken op metergolflengten’,…
-
Serena Viti is de nieuwe hoogleraar Moleculaire Astrofysica
De Leidse Sterrewacht heeft een nieuwe hoogleraar aangesteld. Serena Viti zal één van de stoelen Moleculaire Astrofysica bekleden. Met haar nieuwe onderzoeksgroep wil ze verschillende onderzoekstechnieken combineren om de geheimen van zowel nabije als verre sterrenstelsels te ontrafelen. ‘Mijn belangrijkste…
-
Gaia ziet dubbelsterren, exoplaneten, planetoïden en meer, veel meer
Vandaag heeft ESA’s Gaia-missie haar schatkamer met nieuwe gegevens over onze eigen Melkweg geopend. Een team van honderden onderzoekers onder leiding van de Leidse sterrenkundige Anthony Brown maakte in anderhalf jaar de gegevens toegankelijk voor alle sterrenkundigen wereldwijd.
-
MIRI-instrument van James Webb maakt eerste scherpe foto’s: ‘Mijn hart ging er sneller van kloppen’
De ruimtetelescoop James Webb kwam eind januari aan op zijn bestemming op 1,5 miljoen kilometer afstand van de aarde. Nu heeft de telescoop de eerste scherpe beelden gestuurd van sterrenstelsels. Hoogleraar Moleculaire Astrofysica Ewine van Dishoeck, die meewerkte aan het MIRI-instrument van de telescoop,…
-
Studieprogramma
De bacheloropleiding Sterrenkunde duurt drie jaar. Tijdens deze studie volg je (werk)colleges en voer je experimenten uit. Hierdoor bouw je een stevige basis in verschillende vakgebieden, zoals natuurkunde, wiskunde en informatica.
-
Over sterren en de archeologie van oud licht
In de gang en werkkamer van hoogleraar Extragalactische sterrenkunde Marijn Franx hangen fraaie posters. Waar een leek sterrenstelsels ziet, ziet Franx in sommige opnamen een reis in de tijd. Want wie in de verste verte van het heelal tuurt, ziet letterlijk hoe ons universum er 13 miljard jaar geleden…
-
Leidse astronomen vinden grootste radiostelsel ooit
Een team onder leiding van de Leidse promovendus Martijn Oei heeft bij toeval een radiostelsel ontdekt van minstens 16 miljoen lichtjaar lang. Het sterrenstelsel, vergelijkbaar met honderd Melkwegen op een rij, vormt de grootste structuur die tot nu toe gevonden is. De vondst trekt gangbare ideeën over…
-
Een Leidse wandeling tussen de sterren
Met beide benen op de grond, maar toch met je hoofd in de wolken. Het nieuwe boek ‘Wandelen tussen de sterren’ van emeritus-hoogleraar Jos van den Broek vertelt over de Leidse link met natuur- en sterrenkunde. Met de wandelgids in de hand ontdekt de lezer gebouwen, voorwerpen én personen die iets met…
-
Tiende muurformule in Leiden is een eerbetoon aan de radiosterrenkunde
Er pronkt sinds kort een muurformule op de Oude Sterrewacht, de tiende in de reeks die natuurkundigen Sense Jan van der Molen en Ivo van Vulpen in 2014 startten. Deze Leidse formule over radiosterrenkunde staat in alle wetenschapsboeken over de hele wereld. ‘Daar mogen we best trots op zijn.’
-
Ontdek Leidse wetenschapsplekjes via Atlas Obscura
De Leidse muurformules, de wasbak van Einstein of de handtekeningenmuur van Ehrenfest. Het zijn slechts een paar van de verborgen wetenschapsschatten die Leiden te bieden heeft. Alumnus van de Leidse Sterrewacht Alex Pietrow beschreef een enkele van deze plekjes op reiswebsite Atlas Obscura.
-
De Volkskrant: Leidse experimenten bevestigen theorie Verlinde
Leidse astronomen zien in verre sterrenstelsels formules terug, die aansluiten bij de opzienbarende nieuwe zwaartekrachttheorie van hun Amsterdamse collega Erik Verlinde.
-
First Light voor 3D-spectrograaf MUSE
De 3D-spectrograaf Multi Unit Spectroscopic Explorer (MUSE) is met succes geïnstalleerd en in gebruik genomen op de Very Large Telescope op Cerro Paranal, Chili. MUSE heeft tijdens zijn eerste waarnemingsperiode gekeken naar verre sterrenstelsels, heldere sterren en andere testobjecten. De Sterrewacht…
-
Vier Vici-beurzen voor wetenschappers Universiteit Leiden
Maar liefst vier wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben een prestigieuze Vici-beurs gekregen. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft dat bekendgemaakt. De gehonoreerde aanvragen zijn afkomstig van onderzoekers van de Faculteit der Sociale Wetenschappen, de Sterrewacht…
-
Ruimtetelescoop Euclid maakt eerste testbeelden - astronomen vol verwachting
De twee instrumenten van ESA’s ruimtetelescoop Euclid hebben hun eerste testopnamen gemaakt. De eerste beelden geven aan dat de ruimtetelescoop zijn wetenschappelijke doelen zal bereiken waarvoor hij is ontworpen - en mogelijk nog veel meer. Euclid zal een 3D-kaart maken van een derde van de hemel,…
-
Laatste sterrenlicht voor ruimtetelescoop Gaia
ESA’s ruimtelescoop Gaia, die de Melkweg in kaart brengt, voltooit op 15 januari zijn actieve fase van het scannen van de hemel. In het afgelopen decennium heeft Gaia meer dan drie biljoen waarnemingen gedaan van ongeveer twee miljard sterren en andere kosmische objecten. ‘Gaia is nu al de ontdekkingsmachine…
-
Het heelal veel scherper in beeld met nieuwe algoritmen en supercomputers
Met nieuwe algoritmen en supercomputers is het gelukt om een haarscherpe radiokaart van het heelal te maken. Nu kunnen sterrenkundigen radiostralen van sterrenstelsels veel preciezer bekijken. Dat publiceerden de Leidse promovendus Frits Sweijen en collega's in Nature Astronomy.
-
Newton-telescoop vindt vermist intergalactisch materiaal
Astronomen van onder meer SRON en de Sterrewacht Leiden hebben met ESA’s ruimtetelescoop XMM-Newton gas gevonden dat één van de puzzelstukjes vormt om de totale hoeveelheid ‘normale’ materie in het heelal in kaart te brengen. Het onderzoek wordt 21 juni gepubliceerd in Nature.
-
Zwarte gaten zijn soms gigantische vulkanen. Martijn Oei promoveerde erop, mét lof
Niet alles wat in de buurt komt van een zwart gat, wordt erin opgeslokt. Zwarte gaten kunnen materiaal ook wegslingeren, en die kans blijkt aanzienlijk groter dan gedacht. Een toevallige ontdekking en wat Martijn Oei daar vervolgens mee deed, leverden hem 12 december een promotie cum laude op, ‘met…
-
Noortje van SwietenFaculteit der Geesteswetenschappen
-
Angelique Heijstek-HofmanFaculteit der Geesteswetenschappen
a.heijstek@hum.leidenuniv.nl | +31 71 527 2996
-
Els KlokFaculteit der Geesteswetenschappen
e.klok@hum.leidenuniv.nl | 071 5272727
-
Virtueel vanuit Leiden: EAS 2020, de grootste online sterrenkundeconferentie ooit
Meer dan 1600 astronomen en ruimtewetenschappers uit de hele wereld komen online samen van 29 juni tot 3 juli voor de jaarlijkse conferentie van de European Astronomical Society (EAS). De jaarlijkse Nederlandse Astronomenconferentie NAC 2020 zal ook onderdeel zijn van deze bijeenkomst. De 75ste NAC,…
-
FLAMINGO: donkere materie, gewone materie én neutrino’s in grootste kosmologische simulatie ooit
Niet alleen donkere materie, maar ook gewone materie en donkere energie worden gevolgd in de grootste kosmologische computersimulatie ooit. In de FLAMINGO-simulatie zie je over de loop van miljarden jaren virtuele sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels ontstaan. Dat is geen makkelijke klus:…
-
Turen in het diepe universum
Bernhard Brandl, de nieuwe Leidse hoogleraar Infraroodastronomie, bouwt mee aan instrumenten waarmee de grootste telescopen ter wereld worden uitgerust. Met die telescopen kan de mens in het heelal objecten observeren die soms meer dan dertien miljard jaar oud zijn. Op 26 september houdt Brandl zijn…
-
Astronomen doen nauwkeurigste kosmische simulatie ooit
Een internationaal team van onderzoekers, met onder hen Matthieu Schaller van de Sterrewacht Leiden en het Leids Instituut voor Onderzoek in de Natuurkunde, heeft de grootste en nauwkeurigste virtuele weergave van ons heelal tot nu toe geproduceerd. De onderzoekers hebben supercomputersimulaties gebruikt…
-
Nederlandse sterrenkundigen zien gigantische straalstromen opgewekt door zwart gat
Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van de Nederlander Martijn Oei heeft het grootste paar straalstromen bij een zwart gat ooit ontdekt. De 'jumbojets' zijn samen 140 Melkwegen lang. De Leidse Sterrewacht speelt een prominente rol in het onderzoek. De publicatie siert op 19 september…
-
Nieuw KiDS-resultaat: heelal 10 procent homogener dan gedacht
Nieuwe resultaten van de Kilo-Degree Survey (KiDS) tonen aan dat het heelal bijna 10 procent homogener is dan gedacht. De nieuwe KiDS-kaart is gemaakt met de deels Nederlandse OmegaCAM op ESO’s VLT Survey Telescope op Cerro Paranal in Noord-Chili. Een internationaal team van astronomen van onder meer…
-
‘We leven misschien in een heel leeg stukje heelal’
Het universum dijt uit en de snelheid waarmee dit gebeurt hangt nauw samen met de leeftijd van het heelal. Maar tussen twee recente metingen van de precieze uitdijingssnelheid zit een gat van 10%. Kosmologen uit Leiden en Heidelberg hebben dit gat nu voor de helft gedicht.
-
Kosmische blokkade verklaart invloed zwarte gaten
Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van prof.dr. Jelle Kaastra heeft een vreemd fenomeen ontdekt bij het superzware zwarte gat in het centrum van een veel bestudeerd sterrenstelsel.
-
Waterdamp verraadt hoe sterren ontstaan rond zwart gat in het vroege heelal
Een internationaal team onder leiding van de Leidse sterrenkundige Paul van der Werf heeft ontdekt dat zich rond een zwart gat in het jonge heelal een ondoorzichtige schijf van gas en stof bevindt waarin in hoog tempo jonge sterren ontstaan. Het team deed de onverwachte ontdekking bij een succesvolle…
-
Superzware zwarte gaten: hoe doe je onderzoek naar iets wat onzichtbaar is?
Hoe worden superzware zwarte gaten geboren? Die vraag probeert sterrenkundige Elena Maria Rossi te beantwoorden. Maar hoe onderzoek je iets wat niet is te zien?
-
Zij jaagt op donkere materie (maar bestaat dat wel?)
Het heelal heeft veel meer massa dan we kunnen aantonen. Zien we iets over het hoofd, of gebruiken we foutieve rekenmodellen? Margot Brouwer vertelt erover tijdens de Nacht van Kunst & Kennis op 16 september.
-
Kosmologen vinden nieuwe manier om oer-zwarte gaten te vormen
Wat is donkere materie? Hoe ontstaan superzware zwarte gaten? ‘Oer’-zwarte gaten bevatten wellicht het antwoord op deze langlopende vragen. Leidse en Chinese kosmologen hebben nu een nieuwe manier gevonden waarop deze hypothetische hemellichamen kunnen ontstaan vlak na de oerknal. Publicatie in Physical…
-
Joop Schaye benoemd tot KNAW-lid: ‘Een grote eer’
Joop Schaye, hoogleraar Vorming van de sterrenstelsels, is verkozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Op 29 september wordt hij officieel geïnstalleerd.
-
Mariska Kriek in tv-programma Atlas: ‘We gaan negen miljard jaar terugkijken in de tijd’
In het programma ‘Atlas’ van NPO3 legt Mariska Kriek uit dat ze de James Webb- telescoop gaat gebruiken voor haar onderzoek naar sterrenstelsels die drie miljard jaar na de oerknal zijn ontstaan. Ook haar collega Marijn Franx is in de aflevering te zien. Beiden werken als hoogleraar Extragalactische…
-
Vier Rubiconbeurzen voor Leidse onderzoekers
Vier jonge Leidse onderzoekers ontvangen een Rubiconbeurs om onderzoek te doen in het buitenland. In Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten gaan ze zich verdiepen in onderwerpen als het ontstaan van sterrenstelsels en risicogedrag bij jongeren.
-
50ste verjaardag van de ontdekking van quasars door Leidse doctor Maarten Schmidt
Op 16 maart 1963, publiceerde Maarten Schmidt, een Leidse doctor die op dat moment werkte aan het California Institute of Technology, een artikel dat flink wat opschudding veroorzaakte in de astronomische wereld. De lichte kleine radiobronnen die onlangs waren ontdekt, bleken geen onbekende sterren…
-
Meest gedetailleerde sterrenstelselfoto's ooit zijn wereldnieuws
Media over de hele wereld berichtten erover: de meest gedetailleerde beelden van sterrenstelsels tot nu toe, gemaakt door radiotelescoop LOFAR. Het internationale team achter deze fantastische resultaten werd geleid door Leah Morabito van Durham University, en bestond onder andere uit drie getalenteerde…
-
De eerste kosmische 3D-kaart
Het Europees Ruimteagentschap (ESA) heeft de eerste beelden vrijgegeven van de Euclid ruimtetelescoop. De telescoop is gelanceerd op 1 juli 2023. Hoogleraar Galactische sterrenkunde Koen Kuijken bespreekt de nieuwe foto’s in het NOS Radio 1 Journaal.
-
Mariska Kriek in Klokhuis: ‘Met Webb kunnen we veel dieper in het heelal kijken’
Leidse sterrenkundige Mariska Kriek is te zien in een recente Klokhuis-aflevering. Kriek legt aan presentator Pascal uit wat we met de James Webb Space Telescope allemaal kunnen ontdekken.
-
Joop Schaye krijgt Pastoor Schmeitsprijs
Dr. Joop Schaye, Universitair Hoofddocent aan de Sterrewacht, ontvangt tijdens de Nederlandse Astronomen Conferentie te Cuijk de Pastoor Schmeitsprijs voor Sterrenkunde.
-
Prijzen en subsidies 2023
Op deze pagina vind je een overzicht van prijzen en subsidies die in 2023 zijn toegekend aan onze medewerkers en studenten, en de bijzondere benoemingen aan de Universiteit Leiden en andere instellingen.
-
Zo gaat ESA-telescoop Euclid donkere materie in beeld brengen
Hoe kan je iets zien dat onzichtbaar is? Nou, met Euclid! Deze toekomstige ESA-telescoop gaat de structuur van het heelal in kaart brengen en zal ons meer leren over de onzichtbare donkere materie en donkere energie. Wetenschappelijk coördinator van Euclid en Leids sterrenkundige Henk Hoekstra legt…
-
Verken het heelal in VR
Met een VR bril op door het heelal navigeren? Het kan, met behulp van de nieuwe computerapplicatie gebouwd door Marc Driessen, student Computer Science aan de Universiteit Leiden. In het kader van het vak Human Computer Interaction (HCI) ontwikkelde hij in ongeveer een jaar tijd een Virtual Reality…
-
Kunstmatig brein helpt Gaia satelliet extreem snelle sterren vangen
Met behulp van software die de hersenen nabootst, heeft ESA’s Gaia satelliet zes sterren gespot die met hoge snelheid vanuit het centrum van ons sterrenstelsel naar de rand vliegen. Dit kan essentiële informatie geven over de meest obscure gebieden in ons Melkwegstelsel.
-
Huib Intema ontvangt prestigieuze Jansky Fellowship
Huib Intema, promovendus bij de Sterrewacht, krijgt de Jansky Fellowship aangeboden door het Amerikaanse National Radio Astronomy Observatory (NRAO), mede op grond van werk dat hij heeft verricht voor LOFAR en waarop hij dit jaar gaat promoveren.
-
Hoe het melkwegstelsel er over miljarden jaren uitziet
Wat gebeurt er met onze zon, als over ruim 5 miljard jaar ons Melkwegstelsel samenkomt met het Andromedastelsel? Leidse astronomen zijn druk bezig met berekeningen aan deze botsing. Op een tech-conferentie gaven ze onlangs een visueel voorproefje.
-
Astronomen brengen magnetische velden zwart gat M87* in beeld
Het Event Horizon Telescope (EHT)-team, dat de allereerste foto van een zwart gat maakte, heeft vandaag een nieuwe afbeelding gepresenteerd. De afbeelding toont hetzelfde zwarte gat in gepolariseerd licht. Het is voor het eerst dat het astronomen is gelukt om polarisatie – een kenmerk van magnetische…
-
Bekijk zeldzame en bijzondere oude gedrukte boeken - In contact met collecties
Workshop | In contact with collecties
-
Schatkamer voor astronomen met ruim 1,3 miljard sterren geopend
De kleur en helderheid van meer dan 1,3 miljard sterren, maar ook hun 3D-posities, en 2D-bewegingen. Dat is de inhoud van de tweede dataset van de ‘one billion starmapper’ Gaia, die Europees ruimteagentschap ESA op 25 april opende.