De denisovamens, een mysterieus oervolk uit Azië, blijkt een belangrijke rol te hebben gespeeld in de menselijke evolutie. Recente vondsten, waaronder een schedel uit China, geven dit robuuste volk eindelijk een gezicht. Hun DNA leeft voort in moderne bevolkingen, en toont hoe complex en verweven onze…

Met de neanderthalers vormen de denisoviërs een euraziatische tak van het geslacht Homo. Pas in 2010 werd de denisovamens als aparte soort ontdekt. Nu is er in Laos een kies gevonden die nieuw licht kan schijnen op deze verre voorouder. Archeoloog Wil Roebroeks duidt de ontdekking in het NRC.

Archeoloog Gerrit Dusseldorp schrijft voor wetenschaps.nu over zijn vakgebied. In zijn blogpost van 2 maart 2022 buigt hij zich over de opmerking dat de archeologie van Nederland niet interessant zou zijn voor mensen wier voorouders recent naar Nederland emigreerden. 'Volgens mij gaan dit soort verhalen…

In Spanje is een stukje van een schedel gevonden dat toebehoorde aan de oudste mensachtige die ooit in Europa leefde. Het stukje schedel is meer dan 1,4 miljoen jaar oud en gevonden in Sima del Elefante in Noord-Spanje. Deze vondst werpt nieuw licht op de diversiteit en evolutie van de menselijke soort…

Het dijbeen dat als relikwie van de apostel Jakobus in de Santi Apostoli-kerk ligt, is helemaal niet van Jakobus, maar van iemand die zo’n tweehonderd jaar later leefde, zo ontdekte een internationaal team wetenschappers. Professor Frans Theuws, niet betrokken bij het onderzoek, duidt de ontdekking…

Naar aanleiding van het Nature-artikel over een recent ontdekte kruising tussen een Neandertaler en Denisova werd Wil Roebroeks op 23 augustus 2018 geïnterviewd op het NOS radio 1 journaal.

Een oeroude kaak bewijst dat de denisovamens, een aan de neanderthaler verwante menssoort, 160.000 jaar geleden in de Himalaya leefde. De Kijk vroeg Roebroeks om een reactie over deze spectaculaire nieuwe vondst.

De voetafdrukken die in 2021 gevonden zijn in het nationaal park White Sands in New Mexico, zijn opnieuw onderzocht. Bewijs voor de 21.000 tot 23.000 jaar oude voetafdrukken werd na initieel onderzoek in twijfel getrokken, maar nieuw onderzoek lijkt deze datering te bevestigen.

Nieuwe genetisch onderzoek werpt licht op de sociale organisatie van de Neanderthaler-samenleving. Archeoloog Gerrit Dusseldorp reflecteert hierop in een artikel in de Volkskrant. De nieuwe resultaten lijken eerder onderzoek van hem te ondersteunen: het uitsterven van Neanderthalers had misschien…

Duik in het verre verleden met De Nieuwe Wereld huisarcheoloog Wouter Post en hoogleraar publieke archeologie en conservator bij het Rijksmuseum van Oudheden, afdeling prehistorie, Luc Amkreutz. Ter sprake komen onder andere de recent ontdekte zonnekalender in Tiel en het verzonken land dat bekend staat…

10.000 jaar geleden was er net een nieuw tijdperk begonnen. Het werd elk jaar warmer, op meerdere plekken smolten enorme ijskappen. Hoe beïnvloedde dit het landschap? En wat had dit voor impact op het dagelijks leven van onze voorouders? Zo begint het artikel in de Quest Historie waarin Gerrit Dusseldorp…

Wanneer ontdekte de mens het vuur? De zoektocht naar het antwoord op die vraag slaat steeds creatievere paden in. De nieuwste inzichten liggen niet verscholen in archeologische resten, maar in menselijk dna. De Volkskrant interviewde Wil Roebroeks over de meest recente ontwikkelingen.

In het zuid-oosten van Zuid-Afrika graaft steentijd-archeoloog Gerrit Dusseldorp van de Universiteit Leiden een bijzondere vindplaats op. Op die plek leefde 70.000 jaar geleden de vroeg-moderne mens. Dusseldorp is op die plek op zoek naar de spullen van die allereerste mensen. Gerrit Dusseldorp werd…

De regering in Australie wil in de grondwet betere bescherming voor de oorspronkelijk bewoners, de aboriginals. En in de berichtgeving daarom heen horen we dat de aboriginals het oudste volk ter wereld zijn. Maar is dat wel zo? En waar wonen andere heel oude volken? Het NPO1 radioprogramma Feit of Fictie…

Jos Bazelmans, bijzonder hoogleraar aan de Faculteit der Archeologie, is betrokken bij de vondst van een zeldzaam oerbos in Friesland. Het bos van zo’n negentig hectare blijkt volledig onaangetast door mensen te zijn. Dankzij onderzoek naar de jaarringen kon er worden vastgesteld dat de bomen tussen…

Het is een vreemd gegeven: er leeft nu maar één mensensoort op aarde, terwijl dat in meer dan 95% van onze geschiedenis niet het geval was. Archeoloog dr. Gerrit Dusseldorp verklaart deze kwestie in de Quest van Augustus 2021.

Archeologisch onderzoek heeft soms wel wat weg van een murder mystery. Vrijwel de gehele prehistorie, op de laatste 40.000 jaar na, leefden er meerdere mensensoorten tegelijk. Ze leefden ook vaak in hetzelfde gebied. En de stenen werktuigen die we opgraven, zien er meestal vrij eender uit. Hoe weten…

Europa is in beweging. Maar migratie is van alle tijden, kijk maar naar grootschalige landverhuizingen uit afgelopen eeuwen. Als we nog verder teruggaan in de tijd, blijkt zelfs dat migraties uit een ver verleden ons hebben gemaakt tot wie we nu zijn. Dagblad Trouw interviewt archeologen David Fontijn,…

Olivier Nieuwenhuijse, de trekker van het project Focus Raqqa, sprak op 16 februari 2017 op het NOS Radio 1 journaal.

Prof. Dr Thomas van Gulik cum suis en archeoloog dr L. Bouke van der Meer schreven over hepatoscopie onder de Etrusken, het ‘lezen’ van de lever met als doel de toekomst te voorspellen. Het artikel verscheen in het tijdschrift Lever, van de Nederlandse Vereniging voor Hepatologie.

Jagers-verzamelaars zorgden al 125 duizend jaar geleden voor verandering van ecosystemen, dat blijkt uit een interdisciplinaire studie van archeologen van de Universiteit Leiden in samenwerking met andere wetenschappers. Verschillende media schreven over dit belangrijke nieuwe inzicht.

Een ceremonieel zwaard van 3500 jaar oud is dit najaar in Delft met neutronen gescand. De uitkomst van de samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden en de Leidse Faculteit der Archelogie is even fraai als raadselachtig. De Delftse universiteitskrant Delta schreef er een artikel over.

Research-masterstudenten Rory Granleese en Lisa van Luling doken voor een artikel in KLEIO in nieuwe ontwikkelingen binnen de archeologie. Centraal staat de sterk toenemende integratie van andere wetenschappelijke disciplines, zoals DNA-onderzoek, taalkunde, politiek en publieksbereik. In dezelfde uitgave…

Muziek of taal: een van de twee was er eerder, maar wat precies? Saxofoonbouwer Friso Heidinga zei in NH Nieuws dat muziek er eerder was dan de taal. Het TV programma EenVandaag zoekt uit hoe dat zit en wat er waar is.

Sommige FvD-jongeren denken dat aboriginals vuur pas veertig jaar geleden ontdekten. In een interview met de Volkskrant noemt lijsttrekker Lidewij de Vos dat zelfs “plausibel”. “Dat is naïef van haar,” aldus archeoloog Gerrit Dusseldorp.

IJsmummie Ötzi is altijd afgebeeld als een soort prehistorische jager uit de Alpen, met een flinke haardos en witte huid. Maar Ötzi was niet wit, want nieuw DNA-onderzoek bewijst dat hij een donkere huidskleur had. Leidse archeologen Gerrit Dusseldorp en Luc Amkreutz duiden het nieuws in verschillende…

Tot voor kort associeerden we figuratieve grotkunst alleen met de moderne mens. Recent zijn er echter twee spectaculaire ontdekkingen gedaan die erop wijzen dat Neanderthalers ook dit soort kunst maakten. In een groot artikel voor nu.nl werpt archeoloog Gerrit Dusseldorp een blik op de betekenis van…

Van 8 tot en met 26 mei deed de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) samen met de Universiteit Leiden onderzoek naar het scheepswrak Scheurrak SO1 in de Waddenzee. De betrokken docenten en studenten bloggen over hun activiteiten.

Archeoloog prof.dr. Bleda Düring heeft een prestigieuze ERC Advanced Grant toegekend gekregen voor zijn onderzoek naar het ontstaan van sociale ongelijkheid in de overgang van de koper- naar de bronstijd op Cyprus. Aan de hand van opgravingen, isotopenanalyse en culturele interpretaties onderzoekt hij…

Hoe ontstonden de eerste boerengemeenschappen en wat waren hun onderlinge relaties? Een recente studie naar de neolithische periode in West-Azië – bakermat van de landbouw – biedt nieuwe inzichten.

World history is often framed in terms of flows of people and migration: humans coming ‘out of Africa’, the spread of farmers in the Holocene, Phoenician and Greek diasporas over the ancient Mediterranean, the colonization of the world by Europeans from the 16th century onwards. Together with his Exeter…

Joanita Vroom, hoogleraar Archeologie van Middeleeuwse en Vroegmodern Eurazië aan de Leidse Faculteit Archeologie, heeft opnieuw een DANS Klein DataProject (KDP) subsidie ontvangen voor haar project ‘Data Atlas van Byzantijnse en Osmaanse materiële cultuur: het archiveren van Middeleeuwse en Post-Middeleeuwse…

De Leidse archeoloog Harold Berghuis was nauw betrokken bij archeologische vondsten voor de kust van Java. Schedelfragmenten en andere fossiele resten geven nieuwe inzichten in de leefwereld van de Homo erectus. De vondst was het onderwerp van vele nieuwsberichten.

Congres/symposium

Investigating the intercultural connections that shaped practices of knowledge production in colonial Dutch Brazil.

Er is steeds meer sprake van kruisbestuiving tussen de Leidse Faculteit Archeologie en de opleiding Archeologie van Hogeschool Saxion. In een serie interviews belichten we de inspirerende samenwerkingsverbanden, nieuwe onderwijsinitiatieven en mooie projecten die hieruit voortkomen. We spreken met Jeroen…

In 1984 werd in de Waddenzee een bijzonder goed bewaard scheepswrak gevonden. Het fluitschip verging waarschijnlijk aan het einde van de 16e eeuw. Ondanks decennia van onderzoek is er nog niet eerder met een interdisciplinair perspectief naar het scheepswrak gekeken. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed…

Wetenschappers van het Max Planck Instituut hebben voor het eerst in detail de tatoeages gereconstrueerd van een vrouw die honderden jaren voor Christus leefde in het huidige Siberië. De tatoeages zijn met nieuwe infraroodtechnieken gefotografeerd en met behulp van een computer gereconstrueerd.

In aflevering 53 van de Leidse Studium Generale podcast Radio Horzelnest verkennen we de vroegste bewoningsgeschiedenis van ons land met archeologen Gerrit Dusseldorp en Yannick Raczynski-Henk. Samen schreven zij: ‘De eerste mensen in de Lage Landen’.

Ons beeld van middeleeuwse steden is dat ze smerig en onhygiënisch waren. Het onderzoek van archeoloog Roos van Oosten wijst echter uit dat een simpel systeem van beerputten voor een relatief goede hygiëne zorgde. In een lang artikel op de website Archaeology.org wordt Roos van Oosten gevolgd tijdens…

Ze worden wel de laatste getuigen genoemd, de sporen van de Tweede Wereldoorlog in het landschap. Samen met vrijwilligers en studenten zoeken onder meer Leidse archeologen naar bomkraters, loopgraven en onderduikholen. Dagblad Trouw schreef er een uitgebreid artikel over.

Neanderthalers wisten volwassen bosolifanten, de grootste landzoogdieren van de laatste paar miljoen jaar, te verschalken. De Leidse hoogleraar Wil Roebroeks publiceert hierover samen met onder anderen zijn Duitse collega Sabine Gaudzinski-Windheuser in het tijdschrift Science Advances. De doorbraak…

De European Research Council heeft 5 Leidse onderzoekers een Starting Independent Researcher Grant toegekend. Twee van die onderzoekers zijn van sterrenkunde.

Vanuit het Byvanck-Fonds heeft Klassiek-Mediterraan onderzoeker Tymon de Haas een subsidie van €6.350 ontvangen voor zijn onderzoek naar de ecologische impact van Romeinse expansie. Met het geld gaat hij komende zomer in de voormalige Pontijnse moerassen (midden-Italië) de sporen van één van de oudste…

De Volkskrant zette de 21 mooiste wetenschapsbeelden van 2021 op een rij. Drie van de beelden worden geduid door Leidse archeologen.

Eerder dit jaar verbleef Leids hoogleraar Archeologie van Middeleeuws en Vroegmodern Eurazië, Joanita Vroom, zo’n drie maanden in het Nederlands Instituut in Rome. ,,Het is er geweldig’’, zegt ze. Met haar eigen appartement in de villa en een eigen plekje in de bibliotheek was het volgens Vroom “heerlijk…

Hoe was het om wakker te worden tussen dinosauriërs of te leven tijdens de pest in de middeleeuwen? AI-beelden daarvan gaan viraal op Instagram en TikTok, maar zijn deze beelden accuraat?

Deze stukken ‘kauwgom’ onthullen belangrijke informatie over degenen die er zo'n 10.000 jaar geleden op kauwden.

Op de Veluwe en Utrechtse heuvelrug zijn in een recordtempo meer dan duizend prehistorische grafheuvels in kaart gebracht. Dit alles door de inzet van duizenden vrijwilligers.