71 zoekresultaten voor “heelal” in de Medewerkerswebsite
-
De grootste simulatie van het heelal
De beweging van deeltjes in het heelal beschrijven. Dat is wat een groep astronomen van de Sterrewacht in Leiden doen aan de hand van simulaties. Hoogleraren Joop Schaye en Koen Kuijken spreken over de nieuwste ‘FLAMINGO-simulatie’ in de Volkskrant en Trouw.
-
Het heelal op de weegschaal
Het heelal is voor het grootste gedeelte leeg. Dus hoe zwaar kan het nou zijn? Quest vroeg aan hoogleraar Observationele Kosmologie Henk Hoekstra om het voor ze uit te rekenen, maar dat blijkt zo gemakkelijk nog niet.
-
Ervaar de schoonheid van het heelal
Met de James Webb-ruimtetelescoop (JWST) kunnen we dieper het heelal in kijken dan ooit tevoren. Dat levert niet alleen een massa aan data op, maar ook prachtige beelden. Dat alles kan je bewonderen in de nieuwe tentoonstelling in de Oude Sterrewacht: JWST Universum. Laat je verbazen door de prachtige…
-
De grootste computersimulatie ooit om het heelal beter te begrijpen
Tienduizenden computers die maandenlang aan het rekenen zijn. Dat gebeurt nu bij het Flamingo-project onder leiding van Joop Schaye. Bij dit project maken onderzoekers de grootste computersimulatie van het heelal ooit. Hierover vertelt Schaye bij een podcast van BNR.
-
Leids promovendus in KIJK over het simuleren van het heelal
Simulaties kunnen ons veel leren over het heden, verleden en de toekomst van het heelal. Sterrenkundigen gebruiken ze dus graag in hun onderzoek. Des te groter de simulatie, des te beter. Leids onderzoeker Evgenii Chaikin vertelt in KIJK Magazine waarom.
-
Hoe Euclid de donkere kant van het heelal zal onthullen
De Euclid-missie van ESA moet de donkere kant van het heelal blootleggen. Maar hoe? Hoogleraar Observationele kosmologie Henk Hoekstra legt het uit in zijn interview met Space Team Europe. Hij gebruikt verhelderende voorbeelden zoals... een zwembad! Luister naar Henk Hoekstra om te begrijpen hoe Euclid…
-
Astronomen zien geboorte cluster van sterrenstelsels in vroege heelal
Een internationaal team van astronomen heeft een groot reservoir van heet gas ontdekt in de cluster-in-wording rond het Spinnenwebstelsel. De sterrenkundigen voorspellen, mede op basis van dat hete gas, dat de cluster-in-wording zal uitgroeien tot een van de grootste objecten in het heelal. Daardoor…
-
Van onderzoek in het heelal tot besturen op aarde
Na tien jaar en één dag heeft de Sterrewacht een nieuwe bestuurder. Per 1 september zet Ignas Snellen de lijnen uit voor het astronomisch instituut. In dit interview leer je Ignas kennen. Nou ja, een beetje dan. Daarom legden we hem ook nog vijf dilemma’s voor en vroegen de mensen om hem heen wie hij…
-
Het heelal in kaart brengen met een NWO-beurs van 3,1 miljoen
Met de nieuwe Euclid-satelliet gaan wetenschappers een groot deel van de hemel in kaart brengen. De satelliet van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA geeft hen straks een beter zicht op sterrenstelsels en materie in het heelal. Hoogleraar Galactische Sterrenkunde Koen Kuijken krijgt samen met een…
-
Sjoert van Velzen krijgt Vidi-subsidie om ‘raadsels uit het heelal’ op te lossen
Minuscule elementaire deeltjes die vanuit de ruimte op aarde botsen, kunnen ons een inkijk geven in de verre objecten waar ze vandaan komen. Maar dan moet je ze wel eerst weten te vangen. Met een Vidi-subsidie van NWO gaat onderzoeker Sjoert van Velzen ‘op jacht’ naar neutrino's die afkomstig zijn van…
-
Reis door het Heelal
Tentoonstelling, Ruimtereis
-
De eerste kosmische 3D-kaart
Het Europees Ruimteagentschap (ESA) heeft de eerste beelden vrijgegeven van de Euclid ruimtetelescoop. De telescoop is gelanceerd op 1 juli 2023. Hoogleraar Galactische sterrenkunde Koen Kuijken bespreekt de nieuwe foto’s in het NOS Radio 1 Journaal.
-
De James Webb Space Telescope en het vroege heelal
Lezing, Kaiser Lente Lezing
-
FLAMINGO: donkere materie, gewone materie én neutrino’s in grootste kosmologische simulatie ooit
Niet alleen donkere materie, maar ook gewone materie en donkere energie worden gevolgd in de grootste kosmologische computersimulatie ooit. In de FLAMINGO-simulatie zie je over de loop van miljarden jaren virtuele sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels ontstaan. Dat is geen makkelijke klus:…
-
Vici-subsidie voor onderzoek naar het ontstaan van sterrenstelsels
Hoe ontstaan sterrenstelsel? Daar gaat astronoom Mariska Kriek de komende jaren onderzoek naar doen. Ze krijgt een NWO Vici-subsidie van 1.5 miljoen euro om sterrenstelsels in het vroege heelal te bestuderen. ‘Dit onderzoek gebruikt nieuwe en ongekende waarnemingen van de James Webb-ruimtetelescoop…
-
ESOF-sessie schijnt licht op donkere kant van ons universum
Kosmologen kunnen steeds nauwkeuriger meten hoe het universum uitdijt en verandert. De uitkomsten daarvan zijn onverwacht en zorgen voor scheurtjes in het beeld dat we hebben van het universum. Tijdens de ESOF-sessie The Dark Side of Our Mysterious Universe vertellen kosmologen, astronomen en filosofen…
-
Op zoek naar de oorsprong van zwarte gaten
‘Met ruimteantenne LISA kijken we met een compleet nieuwe blik naar het heelal’, zegt sterrenkundige Elena Maria Rossi. Het zal de eerste missie zijn die zwaartekrachtgolven vanuit de ruimte detecteert. Die kunnen ons meer vertellen over het begin van ons heelal en de vorming van zwarte gaten. Met een…
-
ESA presenteert eerste haarscherpe Euclid-foto’s van de kosmos
Vandaag zijn de eerste fullcolour beelden van de kosmos van ESA’s ruimtetelescoop Euclid gepresenteerd. Nooit eerder was een telescoop in staat om zulke haarscherpe astronomische beelden te maken van zo'n groot deel van de hemel en zo ver het diepe heelal in. De vijf beelden illustreren het volledige…
-
Na de lancering van de volgende grote ruimtemissie: 'Dit is een grote stap in het begrijpen van donkere materie en donkere energie'
Henk Hoekstra en Alessandra Silvestri werken aan de natuurkunde en sterrenkunde van de Euclid missie. De Nederlandse onderzoekers zijn deel van de ESA missie.
-
Ruimtetelescoop Euclid maakt eerste testbeelden - astronomen vol verwachting
De twee instrumenten van ESA’s ruimtetelescoop Euclid hebben hun eerste testopnamen gemaakt. De eerste beelden geven aan dat de ruimtetelescoop zijn wetenschappelijke doelen zal bereiken waarvoor hij is ontworpen - en mogelijk nog veel meer. Euclid zal een 3D-kaart maken van een derde van de hemel,…
-
ERC Advanced Grant voor onderzoek naar donkere materie
Donkere materie. Onzichtbaar spul wat volgens berekeningen zo’n 85% van de materie in het heelal omvat. Met een ERC Advanced Grant van 2.5 miljoen euro gaat Hoogleraar Observationele Kosmologie Henk Hoekstra nog preciezer in kaart brengen waar deze donkere materie zich bevindt.
-
Vier Leidse consortia krijgen grote NWO-beurs toegekend
Maar liefst vier Leidse onderzoeksteams hebben van NWO een beurs gekregen. Op 27 juli kende de NWO 21 aanvragen binnen de Open Competitie ENW-XL toe. NWO kent de beurzen toe aan consortia binnen de exacte en natuurwetenschappen die ongebonden fundamenteel onderzoek doen dat ‘is gedreven door nieuwsg…
-
ERC Consolidator Grant voor Alessandra Silvestri: zwaartekracht op kosmologische schaal op de proef stellen
Werkt zwaartekracht hetzelfde als je kijkt naar de grootste schalen in ons universum? Dat gaat de Leidse natuurkundige Alessandra Silvestri onderzoeken met een ERC Consolidator-beurs van 2 miljoen euro. ‘We gaan ervan uit dat het zo is, maar we weten het eigenlijk niet.’
-
Vier Vici-beurzen voor wetenschappers Universiteit Leiden
Maar liefst vier wetenschappers van de Universiteit Leiden hebben een prestigieuze Vici-beurs gekregen. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft dat bekendgemaakt. De gehonoreerde aanvragen zijn afkomstig van onderzoekers van de Faculteit der Sociale Wetenschappen, de Sterrewacht…
-
Podcast: hoe onze interesse in de ruimte ons helpt op aarde
Wat heb jij nou aan astronomie? De podcast Cosmic Perspectives onderzoekt de impact van Nederlandse astronomie op onze samenleving: van het opbouwen van positieve internationale relaties tot de ontwikkeling van baanbrekende technologie.
-
Zes ERC Consolidator Grants voor Leidse wetenschappers
Van fluctuerende hormoonspiegels bij vrouwen, via de inwendige structuur van reuzenplaneten tot de voorgeschiedenis van talen: zes Leidse wetenschappers krijgen een ERC Consolidator Grant.
-
Leidenaar Ewine van Dishoeck wil iets terug doen voor de stad
In 2022 is Leiden dé Europese stad van de wetenschap. De voorbereidingen zijn in volle gang, dus we geven je graag een kijkje achter de schermen. Dit keer praten we met Ewine van Dishoeck. Zij is de trekker van het jaarprogramma voor de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Wat Ewine betreft kan…
-
Ewine van Dishoeck ontvangt Fritz Zwicky-prijs voor astrofysica & kosmologie
De Fritz Zwicky-prijs 2022 voor astrofysica & kosmologie is toegekend aan Prof. Ewine F. van Dishoeck voor haar baanbrekende, decennialange werk in de astrochemie en moleculaire spectroscopie, en voor haar leiderschap binnen de astronomische gemeenschap. De toekenning van de prijzen is vandaag bekendgemaakt…
-
Wat vertellen complexe moleculen over de vorming van sterren?
Hoe kom je van een immens grote gaswolk ergens in het heelal tot een ster met planeten? Onderzoek van promovendus Sterrenkunde Martijn van Gelder werpt meer licht op de vroegste fases van dit proces. Hij promoveert op 24 november.
-
Wat kleine isotopen ons vertellen over planeten buiten ons zonnestelsel
Planeten in andere zonnestelsels bevatten waardevolle informatie over het ontstaan van planeten en leven. Promovenda Yapeng Zhang heeft hun atmosferen bestudeerd door te kijken naar hun kleinste onderdelen: isotopen. Met haar onderzoek hoopt ze te ontdekken wat ons eigen zonnestelsel uniek maakt.
-
‘Deze prijs is een grote stimulans voor mijn zelfvertrouwen en motivatie’
Ze blinkt niet alleen uit in haar onderzoek, maar ze is ook actief in wetenschapscommunicatie en startte tijdens haar promotie een samenwerking buiten haar eigen vakgebied. Yevheniia Cheipesh heeft van L'Oreal, UNESCO en de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) de eerste prijs…
-
Op zoek naar de oorsprong en evolutie van moleculen in de ruimte
Hoe ontstaan moleculen in de ruimte, en hoe evolueren ze? En hoe bepaalt dat uiteindelijk de chemische samenstelling van planeten en hun atmosferen? Het Dutch Astrochemistry Network (DANIII) krijgt 1,6 miljoen euro van NWO om dat uit te zoeken. Een grote groep Leidse astronomen en chemici neemt draagt…
-
Verbluffende verkenningen tijdens de Nacht van Ontdekkingen 2023
Zaterdag 16 september 2023 vond de Nacht van Ontdekkingen plaats: een zomerse ontmoeting van kunst en wetenschap. Leidse onderzoekers uit diverse vakgebieden inspireerden het publiek met hun baanbrekende zoektocht om onze wereld beter te begrijpen.
-
Hoe de snelheidsduivels van het universum ons iets leren over de Melkweg
Met meer dan duizend kilometer per seconde razen ze voort: de allersnelste sterren in ons Melkwegstelsel. Promovendus Fraser Evans deed onderzoek naar deze ongrijpbare hypersnelle sterren en ontdekte dat ze ons veel kunnen leren over bijvoorbeeld zwarte gaten en supernova’s.
-
‘Dit vak is een simulatie van je professionele werk als sterrenkundige’
Wat als ik alles eens helemaal omgooi? Een vak geven zonder hoorcolleges of tentamens, waar het juiste antwoord niet belangrijk is en waar studenten met hun handen aan de slag gaan. Met dat idee hervormde Michiel Brentjens het vak Radioastronomie. Zijn studenten zijn zo enthousiast over deze werkwijze…
-
Ewine van Dishoeck werpt een blik op de sterren
Van het ontstaan van het heelal tot de moleculen in de atmosfeer van een planeet. De eerste vijf foto’s van de James Webb Space Telescoop (JWST) laten de enorme verscheidenheid zien waarbinnen de ruimtetelescoop kan werken. Ewine van Dishoeck, hoogleraar moleculaire astrofysica, wierp dinsdag in Rijksmuseum…
-
Gaia-data brengt bolhoop, zwaartekrachtlenzen en planetoïden met grote precisie in kaart
Het Europese ruimtevaartagentschap (ESA) heeft een tussentijdse data release gepubliceerd van Gaia, de ruimtetelescoop die de Melkweg in 3D in kaart brengt. De eerste wetenschappelijke artikelen die vandaag zijn gepubliceerd onthullen een half miljoen sterren in de bolvormige sterrenhoop Omega Centauri,…
-
Ewine van Dishoeck na pauselijke benoeming: ‘Wetenschap en religie kunnen naast elkaar bestaan’
Paus Franciscus heeft astronoom Ewine van Dishoeck benoemd tot lid van de Pauselijke Academie van Wetenschappen. Hiermee schaart ze zich onder een illuster rijtje Nobelprijswinnaars, zoals Ernest Rutherford, Max Planck, Niels Bohr en Erwin Schrödinger. Wat vindt ze daar eigenlijk van? Een interview…
-
Ewine van Dishoeck ontvangt de Niels Bohr-medaille
De Leidse hoogleraar moleculaire astrofysica en astrochemie Ewine van Dishoeck heeft vrijdag 7 oktober de Niels Bohr International Gold Medal ontvangen. De medaille, die is ingesteld door de Deense ingenieursvereniging IDA, werd uitgereikt door Koningin Margrethe van Denemarken tijdens een ceremonie…
-
Europees consortium gaat nieuwe technologie ontwikkelen voor toekomstige radiotelescopen
De Europese Commissie heeft 10 miljoen euro vrijgemaakt voor het RadioBlocks-consortium om nieuwe technologie te ontwikkelen voor toekomstige radiotelescopen. Het consortium wordt geleid door JIVE in Dwingeloo en bestaat uit radiosterrenwachten, bedrijven en universiteiten, waaronder de Universiteit…
-
Annetje Ottow te gast bij Radio Weetlust
Op de 447e verjaardag van de universiteit, op 8 februari 2022, was het dagthema van Leiden2022 ‘447’. Annetje Ottow, voorzitter van het College van Bestuur, was die dag te gast bij Radio Weetlust. Dit radioprogramma wordt tijdens Leiden2022 dagelijks uitgezonden op Sleutelstad FM. Verschillende Leidse…
-
Astronomen vinden ontbrekende schakel voor herkomst water in zonnestelsels
Een internationaal team van sterrenkundigen, met daarbij ook astronomen van de Universiteit Leiden, heeft de ontbrekende schakel gevonden in het pad dat water aflegt via stervormingswolken en jonge sterren naar kometen en planeten. Ze deden dat met hulp van het ALMA-observatorium in Chili. De onderzoekers…
-
Retourtje Oerknal
Festival, Ruimtereis
-
Diplomatie in de ruimte zou er heel anders kunnen uitzien dan op aarde
Op maandag 12 juni vindt in Den Haag een symposium plaats over ruimtediplomatie, bedoeld voor experts én het brede publiek. Iedereen heeft belang om meer over dit thema te weten te komen, zegt professor Jan Melissen. ‘Het speelveld van de internationale betrekkingen heeft zich uitgebreid naar het gebied…
-
Leiden Classics: Einstein & Friends
Museum Boerhaave toonde in 2015 ter ere van het honderdjarig bestaan van Einsteins Algemene Relativiteitstheorie de expositie ‘Einstein & Friends’. De tentoonstelling belichte zijn Hollandse vrienden en zijn liefde voor Leiden. Hierbij een kijkje uit de tentoonstelling aan de hand van zeven afbeeldi…
-
Planeet gevonden die te groot is voor zijn moederster
De ontdekking van een planeet die veel te groot is voor zijn zon tart de modellen over de vorming van zonnestelsels en planeten. In een artikel in Science rapporteren onderzoekers, onder wie Yamila Miguel van de Sterrewacht, de ontdekking van een planeet die meer dan dertien keer zo zwaar is als de…
-
‘Dat het lampje ineens aangaat in het hoofd van een student, dat vind ik leuk om te zien’
‘Onderwijs heeft altijd al heel erg mijn interesse gehad’, aldus de gepassioneerde Michiel Hogerheijde. Hij was al voorzitter van de opleidingscommissie Sterrenkunde en geeft al vele jaren les. Maar sinds 1 oktober is hij ook de nieuwe opleidingsdirecteur bachelor Sterrenkunde. ‘Ik vind het ontzettend…
-
Subsidies voor de bouw van grootschalige onderzoeksfaciliteiten
Vijf projecten met onderzoekers van Universiteit Leiden ontvangen van NWO een subsidie voor de bouw of vernieuwing van grootschalige onderzoeksfaciliteiten.
-
Hunting for life’s building blocks at minus 250 degrees Celsius
James Webb life’s building blocks
-
Dorothea Samtleben: de eerste vrouwelijke programmaleider van Nikhef
Natuurkundige Dorothea Samtleben is per 1 april de eerste vrouwelijke programmaleider van Nikhef, het nationaal instituut voor subatomaire fysica. Samtleben gaat hier de Neutrino Physics-groep leiden. ‘Dit is een belangrijke stap voor het Nikhef als het gaat om diversiteit.’