‘Zorgen dat wetenschapscommunicatie meer werk dan hobby wordt’
Jonge onderzoekers kwamen deze maand bijeen voor de vijfde Summer School Wetenschapscommunicatie. Een van de coördinatoren, Julia Cramer: ‘De deelnemers ontmoeten soms voor het eerst andere wetenschappers die ook graag aan wetenschapscommunicatie doen. Dat is mooi om te zien.’
Even dreigt de vijfde editie van de summer school noodgedwongen in hybride vorm door te moeten gaan, net als de jaren daarvoor. ‘In 2022 konden we voor het eerst in twee jaar weer fysiek bij elkaar komen. Dat draaide uit op een hybride editie toen aan het einde van de eerste dag twee deelnemers positief testten’, vertelt Julia Cramer. Dit jaar wordt de summer school geplaagd door zomerstorm Poly, die het openbaar vervoer deels platlegt. Gelukkig hoeft uiteindelijk maar een klein gedeelte van de deelnemers de dag online te volgen, en kunnen de meeste sprekers en deelnemers het Van Steenis-gebouw bereiken.
Cramer is vanaf het begin bij de summer school betrokken. ‘Mijn collega Anne Land en ik hadden het idee om jonge wetenschappers te helpen om goed aan wetenschapscommunicatie te doen.’ In eerste instantie was de summer school alleen voor onderzoekers met een bèta-achtergrond. ‘De cursus bleek een groot succes en we kregen steeds meer de vraag vanuit niet-bèta’s of zij ook mee mochten doen.’ Dit jaar staat de summer school voor het eerst open voor jonge wetenschappers uit alle disciplines.
Sneeuwbaleffect
Het belangrijkste dat de deelnemers meekrijgen, is het belang van een duidelijk doel. Cramer: ‘Wat wil je bereiken met je communicatie? Wie is de doelgroep? Pas daarna ga je nadenken over het middel dat je wil inzetten. Wetenschappers komen vaak binnen met: “Ik wil een YouTube-filmpje maken over quantumfysica”. Maar wat wil je bereiken als mensen jouw video bekijken?’
Tijdens de summer school vertellen verschillende gastsprekers over hun werk, zoals wetenschapsjournalisten, persvoorlichters en onderzoekers die aan wetenschapscommunicatie doen. Een van de sprekers dit jaar is onderzoeker en ondernemer Dan Jing Wu. Zij nam deel aan de allereerste editie van de summer school en werd een van de Faces of Science, waarvoor zij via blogs, vlogs en publieke optredens een inkijk geeft in haar werk als jonge onderzoeker. Inmiddels is zij regelmatig te horen op radio, tv en in de krant. ‘Als de media je eenmaal weten te vinden, is het een soort sneeuwbaleffect’, zegt Wu.
Toch moet je ook veel offers maken als je aan wetenschapscommunicatie wil doen, zegt Wu. ‘Het kost veel vrije tijd. In het weekend spreken voor een radioprogramma of een hele dag op een wetenschapsfestival voor kinderen in Friesland te staan. Maar als je daar eenmaal staat, is het supergaaf om scholieren te interesseren voor de wetenschap. Dat is iets wat ik miste in mijn jeugd. Ik had een stoffig beeld van wetenschap en wist niet dat het ook leuk kan zijn.’
Dan Jing Wu bij de Universiteit van Nederland
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofWu deed promotieonderzoek naar responsieve materialen die gemaakt kunnen worden met een 3D-printer. Dat zijn slimme materialen die kunnen communiceren met menselijke cellen om ze tot gezond weefsel uit te laten groeien. Juist bij dit soort onderzoek is het belangrijk om een duidelijk verhaal naar de buitenwereld te hebben, legt Wu uit. ‘Kijk naar de weerstand die er ontstond tegen de Covid-vaccinatie. Moet je voorstellen wat er gebeurt als we plotseling een kunstmatig orgaan kunnen implanteren. Dat kan best wel shockerend zijn voor mensen, als ze niet op de hoogte zijn van wat voor onderzoeken er worden gedaan. We moeten nu duidelijk communiceren zodat mensen kunnen meegroeien met de wetenschappelijke ontwikkelingen die over tien jaar in het ziekenhuis worden gebruikt.
'Je moet verschillende vormen uitproberen om te ontdekken wat bij je past.'
Wu’s belangrijkste boodschap aan de deelnemers van de summer school? ‘Gewoon doen! Veel jonge onderzoekers zijn bang om op de voorgrond te treden. Maar je moet gewoon beginnen en veel experimenten om je eigen weg en concept te vinden.’ Elke onderzoeker heeft zijn eigen manier van communiceren, zegt Wu. ‘Denk bijvoorbeeld aan John Chase, die een science rapper is geworden. En Liza Cornet, die tijdschriften maakt van proefschriften. Of Sisters in Science, die op een humoristische manier op social media een inkijkje geven in het leven van scheikundigen. Je moet verschillende vormen uitproberen om te ontdekken wat bij je past.
Ondanks het duidelijke belang van goede wetenschapscommunicatie, moeten veel onderzoekers dit nog in hun vrije tijd doen. Cramer: ‘Onderzoekers zijn vaak een beetje op hun eigen eilandje bezig met outreach. Tijdens de summer school ontmoeten ze gelijkgestemden, leren ze motiveren waarom ze iets op een bepaalde manier doen, en bespreken we theorieën over de achtergrond van wetenschapscommunicatie. Die kennis nemen ze daarna weer mee naar hun werkplek, waar ze beter kunnen motiveren wat ze doen. Zo willen we zorgen dat wetenschapscommunicatie meer werk dan hobby wordt.’
Aftermovie Summer School Wetenschapscommunicatie 2023
Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.
Bekijk de video op de oorspronkelijke website ofTekst: Tom Janssen
Bannerfoto: Deelnemers aan de Summer School Wetenschapscommunicatie 2023
Aftermovie: Paul Maarten Vis
De Summer School Science Communication wordt jaarlijks georganiseerd door de afdeling Science Communication and Society. De School is opgezet door Anne Land en Julia Cramer en wordt mede georganiseerd door Sanne Romp en Julie Schoorl.