Twee NWO Mozaïek 2.0 beurzen toegekend aan promovendi culturele antropologie
Dilara Erzeybek en Oumaima Hajri, twee promovendi Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie ontvingen afgelopen week een Mozaïek 2.0-beurs. Dit NWO-programma ondersteunt promovendi met een niet-westerse migratieachtergrond – een ondervertegenwoordigde groep binnen de wetenschap - om zo diversiteit in de Nederlandse wetenschap te bevorderen.
Van de dertien toegekende beurzen gingen er maar liefst twee naar onderzoekers van het instituut voor Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie aan de Universiteit Leiden. De beurs biedt volledige vrijheid in onderzoeksonderwerpen. De onderwerpen van de toegewezen onderzoeksprojecten lopen daarom zeer uiteen, zo ook de onderzoeksvoorstellen van Dilara en Oumaima. Lees hieronder waar beiden de komende jaren onderzoek naar gaan doen.
Erfgoedgeneraties: een thuis creëren, kritische nostalgie en de toekomst van Turks-Nederlands ‘belonging’
Dit onderzoek richt zich op zelfgeorganiseerde (grassroots) erfgoedpraktijken om beter te begrijpen hoe verschillende generaties Turks-Nederlandse individuen hun culturele erfgoed vormgeven. Migranten worstelen met gevoelens van verlies, terwijl ze tegelijkertijd omgaan met de cultuur en verhalen uit hun land van herkomst. Het dominante culturele erfgoed van hun nieuwe thuisland kan hun identiteit zowel beperken als nieuwe kansen voor verbondenheid scheppen. Deze wisselwerking laat zien hoe erfgoed buiten officiële instellingen wordt getransformeerd, betwist en opnieuw wordt geïnterpreteerd.
Het onderzoek bekijkt praktijken zoals verhalen vertellen, archiveren, verzamelen en rituelen. Hiermee worden dominante narratieven uitgedaagd die gemarginaliseerde gemeenschappen en hun dagelijkse praktijken vaak negeren. Deze afwezigheid benadrukt het grijze gebied tussen officieel erkend erfgoed en collectief geheugen, waar erfgoed ontstaat zonder formele erkenning.
Dit project is daarom ook een interventie binnen de theoretische discussies over erfgoed. Door te onderzoeken wat ontbreekt in het Nederlandse erfgoedcanon en wiens erfgoed wordt weggelaten, wordt kritisch bekeken hoe nationaal geautoriseerd erfgoed ongelijkheid en uitsluiting in de samenleving kan bestendigen. Het doel is ons begrip van erfgoed te verbreden door nieuwe dimensies te verkennen van wat als erfgoed kan worden erkend en hoe dit wordt gedemocratiseerd, ook zonder officiële erkenning.
Het onderzoek gebruikt een samenwerkende, multimodale etnografische aanpak om verschillende soorten resultaten te produceren en het begrip te verrijken op manieren die één methode alleen niet kan bereiken. Het onderzoek resulteert in zowel een dissertatie als een film, die beide essentiële onderdelen zijn van het hele project.
Van marge naar dialoog: Marokko's bijdrage aan een inclusieve toekomst voor AI in de context van EU-regelgeving
Kunstmatige intelligentie (AI) groeit wereldwijd, maar beleid wordt grotendeels gevormd door Westerse landen. Dit onderzoek verkent hoe het Mondiale Zuiden, met onder andere Marokko als casus, actief kan bijdragen aan internationale AI-regelgeving, zoals de EU AI Act. Door middel van antropologisch veldwerk, creatieve methoden (zoals storytelling) en samenwerking met lokale experts onderzoekt het project hoe lokale kennis kan leiden tot eerlijker en inclusiever AI-beleid. Doel is om perspectiefrijke bijdragen zichtbaar te maken en technologische autonomie te versterken.
Oumaima zal haar onderzoek in Marokko uitvoeren, maar het onderzoek zal een bredere relevantie hebben voor het Mondiale Zuiden.