Brandbestrijdingsrobots moeten verantwoord worden ontwikkeld
Nu robotica steeds vaker zijn intrede doet in de wereld van noodhulpverlening, bieden brandbestrijdingsrobots—ook wel firebots genoemd—veelbelovende mogelijkheden om de veiligheid en efficiëntie te verbeteren. Maar om technologieën te ontwikkelen die daadwerkelijk ten goede komen aan de samenleving, is het niet voldoende om ze alleen maar technisch goed te bouwen.
In een nieuwe opiniebijdrage, gepubliceerd in Nature Machine Intelligence, pleiten Benjamin R. van Manen en Merlijn Smits van de Academy of Life Science, Engineering & Design van Saxion Hogeschool (Enschede), samen met Eduard Fosch-Villaronga van eLaw–Centrum voor Recht en Digitale Technologie, voor een holistisch kader voor het verantwoord ontwerpen van firebots. Zij pleiten voor een verantwoord, mensgericht ontwerp om ervoor te zorgen dat firebots kritische noodoperaties ondersteunen in plaats van verstoren. Niet-technologische factoren zouden vanaf het begin moeten worden meegenomen.
Van Manen, Smits en Fosch-Villaronga, benadrukken dat brandbestrijding een complex en risicovol vakgebied is, waarin ervaren teams sterk vertrouwen op intuïtie, samenwerking en situationeel bewustzijn. Het is dan ook begrijpelijk dat veel brandweerlieden terughoudend zijn tegenover nieuwe technologieën. Zonder zorgvuldige integratie kunnen robots eerder een verstorende dan een ondersteunende rol spelen.
Om dit te voorkomen, pleiten de auteurs voor een ontwerpbenadering die vanaf het begin maatschappelijke, ethische en juridische overwegingen integreert, naast technologische innovatie. Zo’n benadering sluit beter aan bij de waarden en besluitvorming van brandweerlieden, en vergroot de kans dat nieuwe tools betrouwbaar, effectief en geaccepteerd zijn door degenen die ermee moeten werken.
De oproep tot verantwoorde innovatie is geworteld in praktijkervaring en beoogt ontwikkelaars, onderzoekers en beleidsmakers te inspireren om deze principes structureel te verankeren in het ontwerp van nieuwe technologieën voor de brandweer.
Dankbetuigingen
Dit werk is mede mogelijk gemaakt door het Rots in de Brand-project, dat financiering heeft ontvangen van het RAAK-Publiek programma van Regieorgaan SIA (subsidienummer RAAK.PUB09.032), en door het Safe and Sound-project, dat financiering heeft ontvangen van het Horizon-ERC programma van de Europese Unie (subsidienummer 101076929).
Lees de volledige open-access bijdrage op de site van Nature Machine Intelligence.