Archeologie als brug tussen verleden en toekomst
Luc Amkreutz, conservator prehistorie bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en bijzonder hoogleraar Public Archaeology aan de Universiteit Leiden, heeft een missie: het verleden toegankelijk en relevant maken voor een breed publiek. Hij is de nieuwe Eugene Dubois Wisselhoogleraar aan de Faculty of Science and Engineering van de Universiteit Maastricht.
Unieke kans
'Ik zie deze leerstoel als een unieke kans om de multidisciplinaire kracht van archeologie te benadrukken en om te laten zien hoe wetenschap en samenleving elkaar kunnen versterken,' geeft Luc Amkreutz aan.
Amkreutz’ werk draait om meer dan alleen het beschrijven van vondsten. 'We leven in de derde wetenschappelijke revolutie binnen de archeologie,' legt hij uit. 'Na de ontdekking van de ouderdom van de mens en de opkomst van de koolstofdatering, gebruiken we nu DNA-analyse, isotopenonderzoek en big data om het verleden tot leven te brengen. Met deze technieken komen we soms op intieme afstand van mensen uit een ver verleden: we weten hoe ze eruitzagen, waar ze vandaan kwamen, wat ze aten en welke ziektes ze hadden.'
Geboren Limburger
Amkreutz’ band met Limburg is zowel persoonlijk als professioneel. 'Ik groeide op in het Limburgse lösslandschap en zocht als kind en later als student de velden af rond de vuursteenmijnen van Rijckholt-St.-Geertruid. Die mijnen zijn een icoon van de Europese prehistorie: ze leverden 20 miljoen kilo vuursteen, geëxporteerd tot in Zuid-Duitsland. Dit was een van de eerste grote productiecentra van ons continent. Het gaf de mens de gereedschappen om land te bewerken en als boer te settelen.' Hij ziet kansen om met moderne technieken nieuw licht te werpen op deze mijnen. 'Hoe kunnen we meer te weten komen over de handelsnetwerken, de technieken, de mensen achter deze eerste industrie?'
Het verleden moet leven
Een kernpunt in Amkreutz’ visie is de overdracht van kennis. 'Archeologie staat of valt met hoe we het verleden vertellen. Of het nu gaat om tentoonstellingen, podcasts, of wetenschappelijke artikelen: we moeten laten zien waarom dit ertoe doet. Maastricht heeft veel expertise op het gebied van science communication. Ik hoop daar een bijdrage aan te leveren, bijvoorbeeld door studenten te betrekken bij projecten die wetenschap en samenleving verbinden.'
Een brug tussen disciplines en publiek
Amkreutz’ aanstelling is klein: 'Ik zal niet vijf dagen per week in Maastricht zijn', maar zijn ambitie is groot. 'Het gaat erom hoe we plekken en disciplines met elkaar verbinden. Welke projecten kunnen we opzetten waar techniek, archeologie en communicatie samenkomen? Ik kijk ernaar uit om met studenten en collega’s aan de slag te gaan, en om de archeologie van Limburg en daarbuiten een nieuwe impuls te geven. Archeologie is de enige discipline die duizenden jaren terugkijkt. Dat perspectief is waardevol, zeker in tijden van klimaatverandering en maatschappelijke uitdagingen. Ik wil laten zien: dit is niet alleen voor specialisten, dit is voor iedereen.'
Tekst door Patrick Marx, Maastricht University
Eugène Dubois-lezing
Doggerland: een verdwenen wereld als spiegel
Amkreutz geeft op 11 december een lezing over Doggerland bij Studium Generale. Doggerland is een verdwenen landschap dat 8000 jaar geleden nog Europa en Engeland verbond. 'Het is uniek: door de uitzonderlijke conservering weten we vrij goed hoe mensen leefden in een dynamisch, uiteindelijk verdrinkend landschap. Het gaat over neanderthalers, jager-verzamelaars, maar ook over hoe menselijke gemeenschappen omgaan met klimaatverandering. Dat is geen ver-van-mijn-bed-show: het is een spiegel voor vandaag.'
11 dec, 20:00 uur – Aula, Minderbroedersberg 4-6