Schuurmans en Custers in NRC over gemeenten die undercover naar de moskee gaan
Gemeenten laten een bedrijf al jaren undercover onderzoek doen in onder meer moskeeën. Dat mag niet zeggen Ymre Schuurmans, hoogleraar staats- en bestuursrecht, en Bart Custers, hoogleraar Law and Data Science, beide verbonden aan de Universiteit Leiden, in NRC op 15 oktober 2021.
Zeker tien gemeenten hebben afgelopen jaren undercover onderzoek laten doen naar moskeeën in hun stad. Onder meer Rotterdam, Eindhoven en Zoetermeer stuurden onderzoekers van een particulier bureau naar islamitische organisaties om daar gevoelige informatie op te halen zonder zichzelf kenbaar te maken. In geheime rapporten staat onder meer wat betrokken bestuurders, imams en docenten studeerden, wie van wie familie is, met wie ze ruzie hebben en hun geloofsleer.
Gemeenten beroepen zich op de Gemeentewet, maar volgens Ymre Schuurmans noemt die wet een veel te algemene bevoegdheid om grootschalig gegevens binnen een geloofsgemeenschap te vergaren. Dat gemeenten dit door een particulier bureau laten doen en geen hoor en wederhoor plaatsvindt, maakt de zaak alleen maar ernstiger. Zij noemt de praktijken onrechtmatig.
Heimelijk observeren is voorbehouden aan politie en geheime diensten, vult Bart Custers aan. Zij mogen dit doen als sprake is van een ernstige verdenking en dan alleen onder voorwaarden en omkleed met waarborgen voor de burger. Dat gemeenten deze waarborgen nu omzeilen door via de achterdeur alsnog informatie in te winnen, mag absoluut niet. Particuliere bedrijven vallen onder de AVG en moeten transparant zijn over hoe ze persoonsgegevens verzamelen en verwerken.
Eerder berichtte de Volkskrant ook al dat gemeenten Facebookgroepen, Twitterprofielen en andere sociale media in de gaten in de gaten houden om zicht te krijgen op mogelijke ongeregeldheden als rellen en demonstraties. Daarbij gaan ambtenaren met een nepprofiel privégroepen in. Ook die praktijk is niet transparant en niet aan hetzelfde toezicht onderworpen dat geldt wanneer de politie zulke bevoegdheden inzet.
Het artikel in NRC kunt u op deze website lezen.