Vijf ERC Starting Grants voor jonge Leidse wetenschappers
Vijf wetenschappers van de Universiteit Leiden krijgen een Starting Grant van de European Research Council (ERC). Met zo’n beurs van gemiddeld 1,5 miljoen euro kunnen onderzoekers met veel potentie eigen project lanceren, een onderzoeksteam leiden en hun beste ideeën uitvoeren.
Anna Dlabacova (Geesteswetenschappen)
Het Nederlandstalige getijden- en gebedenboek (c. 1380-1550) is uniek binnen Europa: in geen enkele andere volkstaal zijn zoveel handschriften en vroege drukken van dit type gebedenboek overgeleverd. Het eerste grootschalige onderzoek naar dit bijzondere erfgoed probeert het ecosysteem bloot te leggen waarin deze boeken tot stand kwamen en functioneerden. Een nieuwe benadering die alle aspecten van het gebedenboek in onderlinge samenhang beziet – van kopiist of drukker tot gebruiker en religieus ritueel – maakt fundamenteel onderzoek mogelijk naar de rol van gebedenboeken in de laatmiddeleeuwse samenleving. Zo ontstaat een nieuw beeld van de wereld voor de Reformatie waarin het Nederlandstalige gebedenboek tot bloei kwam.
Jordi Tura Brugués (Leiden Instituut Onderzoek Natuurkunde)
Quantumtechnologie heeft de laatste jaren opmerkelijke vooruitgangen doorgemaakt. Ondanks die vooruitgangen is de quantum-apparatuur die we momenteel hebben niet volmaakt genoeg om simpele quantumalgoritmes uit te voeren. Maar het heeft wel potentie. Het project FINE-TEA-SQUAD (First Near-Term Applications of Quantum Devices), stelt een radicale nieuwe visie voor en zoekt naar de eerste praktische toepassingen van zogenoemde NISQ-apparatuur (noisy, intermediate-scale quantum).
Jörg Gross (Psychologie)
Het onderzoeksproject onderzoekt sociale dilemma’s waarbij groepen geconfronteerd worden met een gezamenlijk probleem. Deelnemers worden gevraagd om abstracte spellen te spelen, waarbij hun beslissingen worden geanalyseerd. Deze spellen zijn ontworpen om maatschappelijke problemen na te bootsen, zoals klimaatverandering, de pandemie of andere sociale situaties waarbij samenwerking vereist is, maar er ook de mogelijkheid is om zelfredzaam te zijn of mee te liften op het werk van anderen.
Vaak worden samenwerkingsproblemen gezien als een dilemma tussen samenwerking en meeliften (profiteren van de samenwerking van anderen). Toch is het ook mogelijk om gezamenlijke problemen individueel op te lossen. Zulke zelfstandigheid kan samenwerking verstoren. Gross wil onderzoeken hoe zelfredzaamheid de groepsdynamiek beïnvloedt in situaties met sociale dilemma’s.
Lees verder>
Bas Hensen (Leiden Instituut Onderzoek Natuurkunde)
Ondanks vele inspanningen is het nog altijd niet gelukt twee van de meest succesvolle theorieën in de natuurkunde, kwantummechanica en algemene relativiteitstheorie, te combineren tot een werkende theorie voor kwantumgravitatie. Om erachter te komen of dat mogelijk is, kunnen we eerst de volgende vraag proberen te beantwoorden: Kan kwantumverstrengeling, een puur kwantummechanisch fenomeen, tot stand komen via zwaartekracht, beschreven door de algemene relativiteitstheorie? Zo ja, dan moeten we de twee theorieën kunnen verenigen. Zo nee, dan moet er iets fundamenteels missen in de kwantummechanica.
Deze vraagstelling staat centraal in het onderzoek van Bas Hensen. Hij gaat een nieuwe technologie ontwikkelen die het mogelijk maakt dit experimenteel te testen: microscopische supergeleidende balletjes, die zweven boven een speciaal ontwikkelde chip. De chip maakt het mogelijk de beweging van het balletje tot op het kwantumniveau te controleren, en tegelijkertijd die beweging te verstrengelen met de spin van enkele elektronen. Dit alles in een speciale koelkast bij een temperatuur vlak boven het absolute nulpunt.
Pingtao Ding (Instituut Biologie Leiden)
Plantenziekten zijn wijdverspreid en vormen een grote bedreiging voor de voedselproductie. Pingtao Ding en zijn team zoeken naar manieren om de bescherming van gewassen te verbeteren. Zij verkennen de moleculaire mechanismes in verschillende types plantencellen, onder verschillende plantensoorten en tegen verschillende pathogenen. In dit project wil Pingtao het fundamentele begrip verbeteren van de regelmechanismes van genen die belangrijk zijn voor het immuunsysteem van de plant. Op de lange termijn is het doel om manieren te ontwikkelen om de pathogenen te controleren en gewasbescherming te revolutionaliseren. Lees hier meer over dit onderzoeksproject.