Experts delen inzichten tijdens Nacht van de Digitale Veiligheid: ‘Vijand is vaak onzichtbaar’
Het digitale tijdperk biedt ongekende mogelijkheden: informatie is altijd beschikbaar, systemen zijn verbonden en processen geautomatiseerd. Er ontstaan hierdoor ook nieuwe dreigingen. Tijdens de Nacht van de Digitale Veiligheid op 26 mei in gebouw Wijnhaven deelden meer dan dertig experts hun kennis op dit gebied.
De maandagavond wordt afgetrapt met een plenaire lezing door hoogleraar Bibi van den Berg. Haar verhaal, getiteld ‘Welkom in de wondere wereld van digitale veiligheid’, zet de toon voor een avond.
In haar lezing stipt de hoogleraar aan hoe jong dit vakgebied is en wat nu de grote uitdagingen zijn: ‘Waar vroeger fysiek oorlog werd gevoerd, kun je nu op afstand zorgen dat er hele gebieden zonder stroom zitten. De ontwikkelingen gaan supersnel. Er kan ingebroken worden op jouw data, terwijl je zelf nog gewoon bij je data kan. Hoe gevaarlijk is dat dan? Wat doen overheden bedrijven én burgers zelf om hier grip op te krijgen?’
-
-
Asia Tall Diouk, toekomstig deelnemer cyberbootcamp Challenge The Cyber -
Hoogleraar Bibi van den Berg tijdens haar openingslezing -
-
Chiara Anfuso promoveert op cyber-incidentvoorbereiding en responsstrategieën -
Cristian Hesselman is hoogleraar Trusted Open Networking bij de Universiteit Twente -
-
Cristina del Real is Assistant Professor in Cyber Crisis -
Daan Keuper is hoofd van de afdeling Security Research bij Computest -
-
Elina van 't Zand-Kurtovic is docent Criminologie bij het Instituut voor Strafrecht & Criminologie -
Erik de Jong is Chief Research Officer bij Tesorion en geeft leiding aan het CERT, het Red Team en het Threat Intelligence team van Tesorion -
Hafida Aboulbarakat geeft cybersecuritylessen op basisscholen -
Henk van Ee is bestuurslid bij Challenge The Cyber en voorzitter van Stichting Cyberbrein -
Herbert Bos is hoogleraar beveiliging van computersystemen aan de Vrije Universiteit Amsterdam en lid van de Cyber Security Raad -
-
Jeroen Gaiser is plaatsvervangend CISO bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat -
Jeroen van der Ham-de Vos is hoofddocent Cybersecurity Vulnerability Management in de vakgroep DACS -
Julia Prümmer is promovendus Cybersecurity Governance -
Koen Caminada, decaan FGGA -
Leonore ten Hulsen is promovendus in de Rechtsgeleerdheid aan het European University Institute en docent bij ISGA -
Lokke Moerel is een toonaangevend expert op het gebied van nieuwe technologieën en cybersecurity -
Marco Romagna is docent Criminologie -
-
-
-
Nele Mentens is hoogleraar Toegepaste Cryptografie en Databeveiliging aan het LIACS en hoofddocent aan KU Leuven -
Parto Mirzaei is promovendus in Cyber Security en Public Governance -
Willemijn Aerdts is docent inlichtingen- en veiligheidsdiensten bij Universiteit Leiden en lid van de Eerste Kamer -
Paul Ducheine is hoogleraar Cyber Warfare aan de faculteit Militaire Wetenschappen van de Nederlandse Defensie Academie -
Petra Oldengarm is directeur Cyberveilig Nederland -
Pim Takkenberg is general manager bij Northwave Investigation & Innovation en was als leider van het Team High Tech Crime betrokken bij grote onderzoeken naar cybercriminelen -
Sofian Fesenko is student Crisis and Security Management en bedenker van het educatief kaartspel 'Fun with security' -
Tommy van Steen is docent Cyber Security Governance bij Universiteit Leiden -
Zeki Erkin is associate professor in de Cyber Security Group, TU Delft
Allround cyberexperts
Ruim 350 geïnteresseerden zijn afgekomen op het unieke event, onder wie de toekomstige studenten van de nieuwe bachelor Cybersecurity & Cybercrime (start in september ’25). Net als deze nieuwe opleiding, biedt ook dit event een multidisciplinaire kijk op digitale veiligheid, met bijdragen vanuit recht, criminologie, techniek en bestuurskunde. De lijst sprekers, met docenten, overheidsdeskundigen en andere professionals, is lang.
Debat, quiz & cyberoefening
Met interactieve presentaties, een Lagerhuisdebat, een quiz en een spannende cyberoefening werd het publiek op een prikkelende manier meegenomen in deze complexe en steeds veranderende wereld.
Paul Ducheine: achilleshiel van digitale veiligheid
Een van de sprekers is Paul Ducheine, Hoogleraar Cyber Warfare aan de Faculteit Militaire Wetenschappen van de Nederlandse Defensie Academie. Tijdens zijn lezing benadrukt hij dat de achilleshiel van digitale veiligheid niet alleen in techniek zit, maar vooral in de onzichtbare inzet van informatie als machtsmiddel. Cyberoorlogvoering wordt volgens hem gekenmerkt door een ‘mist van onzekerheid’: in cyberspace is de vijand vaak onzichtbaar, de intenties onduidelijk en de effecten onzeker. Dat maakt effectieve respons lastig. We zijn sterk afhankelijk van betrouwbare informatie en systemen, zeker nu digitale operaties steeds vaker deel uitmaken van militaire strategieën.
‘Digitale oorlogen zijn niet zichtbaar zoals tanks en raketten dat zijn. Ze opereren in verschillende lagen: cognitief, fysiek en virtueel’. De cognitieve laag draait om beïnvloeding van waarneming en besluitvorming, bijvoorbeeld via desinformatie. De fysieke laag betreft infrastructuur zoals servers en energievoorziening. In de virtuele laag vinden digitale aanvallen plaats, zoals een hack of het plaatsen van malware. Die gelaagdheid maakt het strijdtoneel des te complexer – en vraagt om een even veelzijdige verdediging.
Studenten nieuwe bachelor aanwezig
Ook aankomend studenten van de nieuwe bachelor Cybersecurity & Cybercrime waren aanwezig op de Nacht van de Digitale Veiligheid. Rosalie wacht in spanning op haar eindexamenuitslag, maar heeft nu wél vakantie en tijd om zich alvast onder te dompelen in haar nieuwe studie. Ze vertelt: ‘Het is een hele leuke avond om een inkijkje te krijgen in de onderwerpen voor komend jaar. Het is super actueel, dus ik hoop wat te leren vanavond, maar ook nog wat vragen over de opleiding te kunnen stellen.’
Youri en Otto starten ook in september aan de opleiding en zien de Nacht van de Digitale Veiligheid als de manier om alvast wat medestudenten te ontmoeten. ‘Er worden bij de opleiding onderwerpen van vier faculteiten gecombineerd’, vertelt Youri, ‘en dat brede karakter spreekt me erg aan’. Otto sluit zich daarbij aan en noemt de studie ‘erg nuttig voor de toekomst’.
Willemijn Aerdts: inlichtingen in een nieuw tijdperk
Tijdens het interview ‘Diensten met geheimen’ nam Willemijn Aerdts, universitair docent bij de Universiteit Leiden, het publiek – in gesprek met collega Parto Mirzaei – mee in de wereld van de AIVD en MIVD. Hoewel digitale technologie het werk van inlichtingendiensten ingrijpend heeft veranderd, blijft menselijke informatie cruciaal bij het duiden van data en het verzamelen van inlichtingen. Aan de hand van praktijkvoorbeelden, zoals een verijdelde Russische cyberaanval op de Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW), werd duidelijk hoe reëel digitale dreigingen zijn.
De blik werd ook op de toekomst gericht: naast klassieke cyberaanvallen groeit de vrees voor verstoringen via satellieten, internetkabels en energievoorziening. Internationale samenwerking tussen diensten is essentieel om zulke dreigingen het hoofd te bieden, maar roept ook vragen op over checks and balances. Hoe waarborg je democratische controle en voorkom je misbruik van bevoegdheden, ook wanneer samenwerking landsgrenzen overstijgt? Digitale veiligheid vraagt niet alleen om technische weerbaarheid, maar ook om bestuurlijke waakzaamheid.
Digitale veiligheid als maatschappelijke opgave
De Nacht van de Digitale Veiligheid toonde dat cyberveiligheid meer is dan techniek alleen. Het raakt bestuursstructuren, rechtsstatelijke principes en maatschappelijke weerbaarheid. Van cyberaanvallen tot desinformatie, elke sessie gaf nieuwe inzichten en riep urgente vragen op. De samenkomst van deelnemers, sprekers en disciplines leidde tot een levendig debat over hoe Nederland digitaal weerbaar blijft. Het evenement vormt de start van een structureel platform waar onderwijs, onderzoek en praktijk samenkomen.
‘Digitale veiligheid is niet alleen technisch, maar vooral een maatschappelijke en bestuurlijke opgave’, aldus een spreker. Samenwerking over sectoren heen is essentieel om de mist van digitale dreiging te doorzien.