Promotie
Digitale dubbelgangers
- Datum
- dinsdag 5 september 2023
- Tijd
- Bezoekadres
-
Academiegebouw
Rapenburg 73
2311 GJ Leiden
Promotor(en)
- Prof.dr.mr. S. van der Hof
- dr. E.L.O. Keymolen
Samenvatting
In het huidige ‘onlife’ tijdperk zijn online en offline realiteiten innig met elkaar verweven. Dit proefschrift richt zich op een specifieke uitdrukking van die verwevenheid: de zogenaamde ‘digitale dubbelganger’. De focus ligt daarbij op visuele digitale dubbelgangers, dat wil zeggen digitaal vervaardigde beelden van de mens. Dit proefschrift beoogt inzicht te krijgen in de rol die dergelijke dubbelgangers spelen bij de vorming van menselijke identiteit en zelfbegrip. Daarbij worden drie disciplinaire invalshoeken gehanteerd. Vanuit visuele cultuurstudies en mediastudies wordt het beeldaspect van digitale dubbelgangers beschreven. Vanuit de filosofische antropologie en techniekfilosofie wordt vervolgens onderzocht welke invloed die technisch gemedieerde beelden hebben op onze identiteitsvorming. Tenslotte wordt vanuit de wijsgerige antropologie en psychoanalyse de unheimliche dimensie van digitale dubbelgangers in kaart gebracht. Een en ander wordt nader uitgewerkt aan de hand van drie cases: selfies, internet memes (met herkenbaar persoon) en deepfake video’s.
Aanknopend bij het werk van de Duitse bioloog en filosoof Helmuth Plessner laat ik zien dat de mens kan worden begrepen als ‘dubbelganger’ wiens leven zich tegelijkertijd binnen én buiten zijn belevingscentrum afspeelt. De onvermijdelijke unheimlichkeit die daaruit voortvloeit krijgt in visuele digitale dubbelganger een meer of minder gefixeerde uitdrukking. Een belangrijke conclusie luidt dat regulering van digitale dubbelgangers niet zozeer gericht dient te zijn op de (onmogelijke) uitbanning van digitale unheimlichkeit, maar op het voorkomen dat digitale dubbelgangers niet langer bijgestuurd kunnen worden. Menswaardig leven in de onlife wereld vereist dat we het vermogen behouden ook het leven van onze digitale dubbelgangers te kunnen leiden.
Proefschriften
Ongeveer een week na de promotie zijn proefschriften van Leidse promovendi digitaal beschikbaar via het Leids Repositorium. De proefschriften op deze site zijn vrij toegankelijk. Alleen in sommige gevallen rust er een tijdelijk embargo op een proefschrift en wordt het proefschrift pas later volledig beschikbaar gesteld.
Persvragen (alleen journalisten)
071 - 527 1521
06 - 2857 6982
nieuws@leidenuniv.nl
Algemene informatie
Bureau Pedel
pedel@bb.leidenuniv.nl
071 527 7211