De Leidse archeoloog Harold Berghuis was nauw betrokken bij archeologische vondsten voor de kust van Java. Schedelfragmenten en andere fossiele resten geven nieuwe inzichten in de leefwereld van de Homo erectus. De vondst was het onderwerp van vele nieuwsberichten.

Onderwijs, Onderzoek

Van deepfakes en disinformatie tot killer robots, chirurgische robots en AI wetgeving: AI (Artificial Intelligence, kunstmatige intelligentie) verandert onze wereld. Dat roept de vraag op of enige vorm van regulering nodig is. Bij eLaw, het centrum voor recht en digitale technologie van de Universiteit…

In de prehistorie vond een enorme migratiegolf plaats, van de steppen in Rusland en Oekraïne naar West-Europa. De genen van de nieuwkomers werden dominant. Leids archeologisch onderzoek naar grafheuvels op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug leverde deze opzienbarende conclusie op. Dat vertelde Quentin…

Door de inval van Rusland in Oekraïne is de Russische cultuur in het Westen onder druk komen te staan. Hebben de taal en cultuur nog toekomst in Oekraïne en daarbuiten? Hoogleraar Egbert Fortuin duidt de situatie in het NPO 1-radioprogramma ‘Spraakmakers’.

Weinig details, relatief weinig woorden. Het gepresenteerde coalitieakkoord is een van de kortste in de afgelopen twintig jaar, weet Arco Timmermans. Heel lang is er dan ook niet onderhandeld over de hoofdlijnen. ‘De komende weken gaan we vooral het morningafter-effect zien. Ik heb grote twijfels of…

Wie negatieve verwachtingen heeft van een behandeling, ervaart ook daadwerkelijk meer pijn. Vooral angstige en pessimistische mensen zijn gevoelig voor dit nocebo-effect, ontdekte Merve Karacaoglu in haar promotieonderzoek. Maar die gevoeligheid heeft ook een gunstige keerzijde.

Sinds 1 september is vierdejaars student Thirza van het Rood het nieuwe student-lid van het Instituutsbestuur bij Culturele Antropologie. Haar eerste taak is het organiseren van de verkiezingen voor de opleidingscommissie. Haar missie voor het komende jaar is ook de mening van minder uitgesproken studenten…

In de nieuwe cursus van het FSW Honours College verkennen studenten uit verschillende academische disciplines samen de wereld van kunstmatige intelligentie (AI). De cursus, Artificial Intelligence: Understand and Create, is door docenten Marc Cleiren en Pieter Pierrot ontworpen om toegankelijk te zijn…

Door efficiënter te bemesten met fosfor, is het mogelijk om te voldoen aan de vraag naar voedsel in 2050, zonder wereldwijd meer oppervlakte aan landbouwgrond te gebruiken. Dat ontdekten milieuwetenschapper José Mogollón en collega’s door verschillende toekomstscenario’s voor de voedselproductie en…

Een bacterie die zich verschuilt voor het immuunsysteem en stukjes DNA uit zijn omgeving oppikt. Het resultaat: nieuwe eigenschappen krijgen, zoals beter beschermd zijn tegen antibiotica. Gelukkig hebben we zo’n doemscenario nog niet eerder gevonden. Wel vond promovendus Renée Kapteijn de eerste aanwijzingen,…

Volgens mij moeten we hierheen. Hierheen! HIER! HEEN!! Je verstaanbaar maken in een stad is soms lastig. Dat geldt niet alleen voor mensen: ook vogels blijken last te hebben van het omgevingsgeluid. Eerder bewees onderzoeker Hans Slabbekoorn al dat Leidse mezen anders communiceren in de stad. Nu blijkt…

Met behulp van natuurkunde en een piepklein magneetje ontdekten wetenschappers een nieuwe DNA-structuur van telomeren. Telomeren worden wel eens gezien als de sleutel tot het verlengen van het leven. Ze beschermen genen tegen beschadigingen, maar worden bij elke celdeling een stukje korter. Als ze te…

Met een plantgericht dieet zou de veerkracht van onze voedselvoorziening verbeteren. Door in de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk (VK) op zo'n dieet over te stappen zouden we bijvoorbeeld bijna alle productieverliezen uit Rusland en Oekraïne opvangen. Dat concludeert een internationaal team…

Organisatie

Altijd dezelfde route naar werk nemen, in restaurants voor dat ene gerecht gaan en ’s zomers naar dezelfde vakantiebestemming: herkenbaar voor wie niet van onzekerheid houdt. Onderzoekers ontdekken nu dat die afkeer van onzekerheid beïnvloedt hoe we de wereld begrijpen.

Samen lachen, huilen of even klagen: hechte vrienden zijn er in goede en slechte tijden. Ontwikkelingspsycholoog Lisa Schreuders duidt de effecten op lichaam en geest. Kunnen we de magische klik een handje helpen? En wat adviseert de onderzoeker studenten die nu op zoek zijn naar nieuwe vriendschapp…

Het is voor het eerst gelukt om een brief uit de zeventiende eeuw te lezen zónder het zegel te verbreken en zo het waardevolle fysieke bewijsmateriaal te behouden. Met geavanceerde technologie wist een internationaal onderzoeksteam de brief digitaal te openen. Nadine Akkerman, universitair hoofddocent…

Een unieke multicenter studie, waarbij ongeveer 3500 jongeren tussen 10 en 25 jaar oud uit verschillende continenten werden onderzocht, laat zien dat kunstmatige intelligentie - specifiek machine learning - in staat is om individuele jongeren met angststoornissen te identificeren aan de hand van hun…

Hoe kan het dat vlinders van dezelfde vlindersoort verschillende patronen op hun vleugels hebben? Volgens onderzoekers Ben Wielstra en Emma Berdan, van het Institute of Biology Leiden (IBL), ligt het antwoord bij supergenen. Dit zijn stukken van een chromosoom met daarin veel genen die sterk aan elkaar…

De European Research Council (ERC) heeft een Advanced Grant toegekend aan maar liefst zes Leidse onderzoekers. De ERC kent deze grote onderzoeksbeurzen toe aan gevestigde, vooraanstaande academici voor langdurig, risicovol en mogelijk baanbrekend onderzoek.

Een team van Europese astronomen heeft een weersysteem op basis van silicaat gevonden op een wollige gasplaneet rond de ster WASP-107. Het is voor het eerst dat astronomen zandwolken en -regen vinden. Ze concluderen bovendien dat de temperatuur dieper in de atmosfeer snel stijgt. 'De aanwezigheid van…

Genetisch gemodificeerde organismen zouden handige bondgenoten kunnen zijn in de strijd tegen grote milieuproblemen. Zouden, want het gebruik van GMO’s is op dit moment streng gereguleerd. Een Leids studententeam probeert deze GMO’s nu veiliger te maken met behulp van een slimme versleuteling.

In de Hortus botanicus heeft de penisplant Amorphophallus decus-silvae korte tijd in bloei gestaan. Na twee dagen was de bloei voorbij en is het stuifmeel, dat de mannelijke bloempjes hebben geproduceerd, verzameld. Voor zover de plantenexperts in de tuin kunnen nagaan, was dit pas de derde keer dat…

De duurzame productie van waterstof kan mogelijk efficiënter door slim gekozen zout aan het proces toe te voegen. Onderzoekers van het Leids Instituut voor Chemisch onderzoek hebben in samenwerking met natuurkundigen van de Universiteit Twente ontdekt dat het type zout dat aanwezig is bij de productie…

Vissenpopulaties in meren en rivieren zijn de afgelopen decennia afgenomen. Dat is waarschijnlijk het gevolg van licht- en geluidsverontreiniging. Met de Horizon Europe-beurs kan ecoloog Hans Slabbekoorn dit onderzoeken en de situatie voor migrerende vissen verbeteren. Daarvoor komt er een zeven meter…

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Antoni van Leeuwenhoek hebben een volgsysteem gemaakt dat aantoont hoe vaak cellen hebben gedeeld. Hiermee ontdekten ze een tot dusver onbekende populatie afweercellen, namelijk jonge geheugencellen die zich gedragen als stamcellen.…

2.240 plantenextracten van 1.299 verschillende plantensoorten van Nederlandse bodem. Dat is de collectie van de Dutch Extract Library, die onlangs is overgebracht naar het Instituut Biologie Leiden. Voor Pingtao Ding, plantenbioloog en contactpersoon van deze bibliotheek, is dit een ware schatkamer.…

Een internationaal team van astronomen heeft een groot reservoir van heet gas ontdekt in de cluster-in-wording rond het Spinnenwebstelsel. De sterrenkundigen voorspellen, mede op basis van dat hete gas, dat de cluster-in-wording zal uitgroeien tot een van de grootste objecten in het heelal. Daardoor…

Psychologiedocent van het jaar is Anouk van der Weiden. De masterscriptieprijzen zijn voor Irina Verhülsdonk en Christel Klootwijk. Eliška Procházková ontvangt de promovendi publicatieprijs; Katja Cardol en Judith Tommel de promovendi wild card: de Open Science Award. Conny Binnendijk verdient de OBP-prijs…

Hoe kunnen we mini-organen maken om ziektes te bestuderen en nieuwe medicijnen te testen? Dat is het idee achter organ-on-a-chip-technologie. Tijdens zijn promotieonderzoek werkte Flavio Bonanini aan het ontwikkelen van de best mogelijke mini-levers. ‘Maak ze niet onnodig complex.’

Wat hebben kinderen nodig om optimaal op te groeien en hoe draagt de dynamische ontwikkeling van de hersenen daaraan bij? Antwoorden op deze vragen geeft het team Leiden Consortium on Individual Development (L-CID) met jonge wetenschappers onder leiding van Eveline Crone tijdens het congres 'Development…

Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) hebben een AI-model ontwikkeld dat het risico op de terugkeer van baarmoederkanker nauwkeurig kan voorspellen.

Het madeliefje is verkozen tot nationale bloem. Rogier van de Vugt, van de Hortus botanicus, vertelt wat deze bloem zo geschikt maakt als nationaal symbool.

Hans Slabbekoorn is gespecialiseerd in dierengeluiden. Per 1 juli is hij benoemd tot hoogleraar Akoestische ecologie en gedrag. Een enorme waardering, meent de kersverse professor. ‘Deze baan gaat nooit vervelen, of ik nu de urban jungle bestudeer, of marien lawaai.’

'We zijn heel blij met deze erkenning! Het mooie aan deze onderwijsprijs is dat het voor een teaminspanning is', reageert Joanne Mouthaan op de Casimirprijs voor het onderwijsproject 'E-learning Zelfmoordpreventie'. Maatje Maartje Schoorl noemt de Casimirprijs de kers op de taart van goed onderwijs…

Na de invasie van Oekraïne is nu duidelijk geworden dat de Russische president Vladimir Poetin de loop van de geschiedenis ingrijpend kan beïnvloeden. De Volkskrant sprak met Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de FGGA, over de reactie van het Westen op de invasie.

Webinar, Q&A, discussie