Van de keukentafel tot de hoogste Haagse kringen: iedereen lobbyt
Je onderdompelen in de wereld van de lobby. Dat kan op donderdag 10 november tijdens de Nacht van de Lobbyist, een publiek event dat de Universiteit Leiden en de Public Affairs Academie voor de 2de keer organiseren. Vijf vragen aan initiatiefnemer Bert Fraussen, universitair docent bij het Instituut Bestuurskunde, over lobbyen én het evenement.
Meer inzicht geven in verschillende aspecten van lobby en de diversiteit van de wereld van belangenvertegenwoordiging laten zien door wetenschap en praktijk bij elkaar te brengen. Dat is jullie doel met de nacht. Waarom is dit onderwerp zo belangrijk?
Fraussen: ‘Lobby is alomtegenwoordig. Je kan geen beleidsvoorstel bedenken waarbij niet gelobbyd wordt. Het zou ook heel vreemd zijn als een minister beleid zou maken zonder in gesprek te gaan met de samenleving. Maar iedereen lobbyt, op kleine schaal bijvoorbeeld aan de keukentafel als je in het weekend gaat beslissen in welke restaurant je gaat eten. In Den Haag zijn het niet alleen de grote bedrijven en organisaties, maar ook burgerorganisaties, denktanks of stichtingen. Het is een grotere en meer diverse wereld dan mensen vaak denken en we vinden het belangrijk dat die wereld ook aandacht krijgt en dat we daar meer inzicht in krijgen. Wanneer wordt nou iets een lobby? Dat is iets waar we als wetenschappers al uren over kunnen gaan discussiëren. Daarover gaan we tijdens de Nacht van de Lobbyist graag met andere wetenschappers, belangenbehartigers, studenten, beleidsmakers en geïnteresseerden in gesprek.’
Hoe kan het dat als je het over lobbyen hebt, er toch een negatieve kant aan lijkt te zitten?
‘De negatieve bijsmaak die er aan lobby kleeft, komt ergens vandaan. Terwijl iedereen het doet. De vraag is natuurlijk met wie gaan beleidsmakers in gesprek. Wie zit er mee aan tafel? Wie ontbreekt er misschien? Wie mag er niet meepraten? Welke belangen worden wel of niet meegenomen of staan niet op de radar? Daar komt die bezorgdheid vandaan. Is het zo dat in elke dossier elke belanghebbende mee praat en waarom duurt het soms zo lang voordat een belangrijke maatschappelijke kwestie echt politieke aandacht krijgt? Lobby staat op gespannen voet met de democratie en daar komt die negatieve connotatie vandaan. In een ideale wereld worden alle belangen meegenomen, in de praktijk is dat steeds een selectie waardoor het uiteindelijke beleid niet altijd in het publieke belang is.’
Hoe belangrijk is het voor jou als wetenschapper om met de praktijk samen te werken?
‘Voor mij is de samenwerking met professionals essentieel. Ik denk dat moderne wetenschappers ook die verbinding tussen wetenschap en praktijk heel belangrijk vinden. Er zijn zeker verschillen, we werken in andere werelden. Wetenschappers verdiepen zich graag in een probleem, om vanuit verschillende perspectieven er naar te kijken en onderzoek te doen, terwijl je in de praktijk meer bezig bent met de oplossing. En liever gisteren dan vandaag. Dus die werelden botsen zeker, maar door met elkaar in gesprek te gaan, kan het ook heel complementair zijn. Net omdat een beter begrip van het probleem tot meer relevante inzichten, en dus ook oplossingen kan leiden.’
Dan naar het programma op 10 november. Keynotespreker is Joris Luyendijk en ook zijn diverse deelsessies al bekend, over de invloed van lobbyisten en de waarde van conflict onder meer. Waar verheug jij je het meest op?
‘Ik ben uiteraard zeer benieuwd naar de keynote door Joris Luyendijk, die zijn perspectief zal geven op belangenvertegenwoordiging in de wereld van de zeven vinkjes. Ongelijke vertegenwoordiging, en een ongelijk speelveld, is namelijk een cruciaal vraagstuk in lobbyland. Verder kijk ik uit naar de sessie over een nieuwe lobby-cultuur, met Valérie Mendes de Leon (Jonge Klimaatbeweging), Joram Schollaard (Vogelbescherming Nederland), Kimberly Snijders (voorzitter Nationale Jeugdraad), en Caelesta Braun (Instituut Bestuurskunde). We zien namelijk de opkomst van een nieuwe generatie lobbyisten en beleidsmakers. Maar doet die nieuwe generatie werkelijk anders aan politiek en belangenbehartiging, en zo ja, hoe krijgt dit concreet vorm? De sessie over de relatie tussen media en lobby, met Ariejan Korteweg (Volkskrant), Evelien Willems (Universiteit Antwerpen), Karel Joos (DGA Interel), Patrick Ooms (KWF) en Ellis Aizenberg (Instituut Bestuurskunde), lijkt mij ook fascinerend. Wie besluit uiteindelijk wat nieuws wordt?’
Wanneer is voor jou het evenement geslaagd?
‘We proberen een divers publiek aan te spreken, zowel belangenbehartigers, beleidsmakers, en wetenschappers, als studenten en burgers met interesse in dit thema, en die mensen met elkaar in gesprek te laten gaan. Ik hoop dat ons event er toe kan leiden dat er meer begrip en inzicht komt in verschillende aspecten van belangenbehartiging en dat dat ook tot meer en betere samenwerkingen leidt, bijvoorbeeld tussen politici en burgers, of tussen belangenorganisaties en ambtenaren.’
Lees hier meer informatie over het programma en ticketverkoop.
Tekst: Margriet van der Zee